حقايق پزشكي و ترس‌هاي مردم
پرستو پزشكزاد
شايد به‌هم‌ريختگي شاخصه اصلي اين روزها باشد. بيشترين بخش آن هم از اطلاعات پراكنده، بدون منبع و ماخذ، بدون مسوول و پاسخگو و گاه ياوه‌اي است كه در رسانه‌هاي رسمي و غيررسمي دست به دست مي‌شود. حوزه پزشكي، حوزه‌اي بسيار دقيق و پرمسووليت اما كاملا نسبي و بدون قطعيت است. به همين دليل حقايق پزشكي بسيار مهمند، براي يك پزشك، هيچ چيز مهم‌تر از ساختار و framework منطقي پزشكي نيست، خصوصا در برخورد با بيماري‌هايي كه از ابهام زيادي برخوردارند. اشتراك بعضي حقايق پزشكي به شرط آنكه برداشت شخصي و داستان‌سرايي از آن نشود مي‌تواند ترس‌هاي عمومي را كم كند و شايد باعث تصميم‌گيري بهتر شود.
- مجاري تنفسي فوقاني انسان به‌طور طبيعي استريل نيست. مجموعه‌اي از باكتري‌ها و حتي قارچ‌ها در آن وجود دارند. ويروس‌ها نيز به‌طور طبيعي در ميزان كم حضور دارند. بدن انسان مجموعه‌اي فعال از محافظت‌هاي مختلف است. بدن در مقابل عوامل بيماري‌زا با روش‌هاي گوناگون از خود دفاع مي‌كند و خود اين عوامل بيماري‌زا هم از وجود عوامل بيماري‌زاي مهاجم‌تر جلوگيري مي‌كنند. براي بيمار نشدن بايد دفاع بدن را تقويت كرد و از ورود عوامل بيماري‌زا نيز تا حد امكان جلوگيري كرد. توهم استريل‌كردن مجاري تنفسي را از سر بيرون كنيد. مثال: خبري از بخور جوش شيرين جهت كشتن ويروس‌ها در مجاري تنفسي منتشر شد. بخور جوش شيرين عملا مجاري تنفسي را نابود مي‌كند قبل از اينكه دستش به ويروس برسد. بخورهاي مختلف هم تنها جهت مرطوب‌كردن مخاط و افزايش دفاع استفاده مي‌شوند و افزايش برخي فرآورده‌هاي گياهي به ميزان حداقل مي‌تواند از علايم بيماري‌هايي مثل سرماخوردگي كم كند. مهم‌ترين ويتاميني كه ثابت شده در مقابله با ويروس‌ها موثر است ويتامين سي است. مصرف اين ويتامين به صورت طبيعي و روزانه توصيه مي‌شود نه به صورت قرص . مثال بعدي ويتامين‌هاي محلول در چربي هستند. براي پرشدن ذخاير اين ويتامين‌ها نياز به زمان هست. يعني اگر شما كمبود ويتامين دي داشته باشيد و يك آمپول بزنيد فردا سطح ويتامين دي نرمال نمي‌شود. به‌طور خلاصه افزايش دفاع بدن يك نوع روش زندگي است نه تجويز انواع مكمل‌ها.
- ويروس كرونا تا اينجايي كه منتشر شده نكته اضافه‌اي نسبت به هم‌خانواده‌هاي خود ندارد. ممكن است شما سرما بخوريد ولي نتوانيد فرد ناقل را به خاطر آوريد كه احتمالا انتقال از طريق سطح آلوده بوده است. پس شست‌وشوي سطوح و دست‌ها به كاهش حجم ويروس كمك مي‌كند اما استريل نمي‌شوند و كاملا عاري از ويروس نخواهند بود. به شست‌وشوي وسواسي نپردازيد و دفاع طبيعي بدن را مختل نكنيد..
- مهم‌ترين مخزن ويروس‌ها، انسان‌ها هستند نه سطوح. اگر ديديد خبري منتشر شده كه ويروس در فلان سطح 4 ساعت مي‌ماند به اين معني نيست كه ويروس حشره‌اي است كه پس از 4 ساعت مي‌ميرد. ويروس اصلا زنده نيست. در ضمن پس از 4 ساعت يك دفعه ناپديد نمي‌شود بلكه در يك مدتي كه به آن نيمه عمر مي‌گويند خاصيت انتقالش به ميزبان نصف مي‌شود. اين نصف شدن آنقدر ادامه مي‌يابد كه وسايل آزمايشگاهي ما ديگر نمي‌توانند آن را شناسايي كنند. اما در بدن انسان اين‌گونه نيست. افراد بيمار و به ميزاني افراد ناقل ويروس تازه تكثير‌شده فعال را به اطراف پراكنده مي‌كنند. پس چه بايد كرد؟ بايد عادت جديدي اضافه كرد. از عنصر انساني دو متر فاصله بگيريد.
- نادانسته‌هاي ما در مقابل اين ويروس از دانسته‌هاي‌مان بيشتر است. به شايعات و مطالب منتشرشده توجه نكنيد. در اپيدمي يك ويروس سرماخوردگي، تمام بيماراني كه علائم گرفتاري دستگاه تنفسي را نشان مي‌دهند معادل بيماري هستند. هيچ ماده غذايي، بوييدني، بخوردادني و دارويي معجزه نمي‌كند. نه به مكانيسم‌هاي به ظاهر علمي توجه كنيد و نه به ميزان آمار مرگ ومير. براي مردم عادي همين كه بدانند اين بيماري خطرناك است و خطر مرگ و مير دارد كافي است.
- سر آخر چه بايد كرد؟ تنها به حقايق پزشكي كه در اين چهار مورد گفته شده اعتماد كنيد و بر مبناي آن برنامه‌ريزي كرده و سعي كنيد از حواس‌پرتي جلوگيري كنيد. اگر هم خواستيد فراي زندگي روزمره به دليل اين بيماري پي ببريد قانون كلي و مهم محيط زيست را فراموش نكنيد. وقتي مقادير macro يعني بزرگ را در طبيعت از بين مي‌بريد، كه معادل درخت‌ها، گياهان و جانوران هستند، تك‌ياخته‌ها را به جاي آنها مي‌نشانيد. يك منطقه بزرگ پاك تراشي شده جنگلي پشت سرش زميني را به جا مي‌گذارد كه تك‌ياخته‌ها در آن به سرعت تكثير مي‌شوند تا باقيمانده‌ها را تجزيه كنند. تمام جهش‌ها در سطح سلولي به وجود مي‌آيند، درخت، حيوان و انسان جهش پيدا نمي‌كنند، سلول‌ها جهش پيدا مي‌كنند. وقتي باعث تكثير تعداد غيرقابل شماري از تك‌ياخته‌ها مي‌شويم ميزان جهش‌هاي ژنتيكي هم بالا مي‌رود. نتيجه آن اين است كه تعداد زيادي تك‌ياخته، ميكروب و ويروس در محيط آزاد مي‌شوند كه براي انسان بيماري‌زا هستند.