وزارت دفاع امريكا نسبت به سقوط توافق با شبه نظاميان طالبان هشدار داد
طالبان جري‌تر از گذشته
شهاب شهسواري
گروه شبه‌نظامي طالبان در افغانستان، بعد از آنكه با امضاي توافقنامه با دولت ايالات متحده امريكا از عدم دخالت نظامي ارتش امريكا عليه خود اطمينان پيدا كرده، بر شدت حملات خود عليه نيروهاي نظامي و امنيتي افغانستان و مردم غيرنظامي اين كشور افزوده است. افزايش خشونت‌ها در افغانستان باعث شده است تا وزارت دفاع امريكا هشدار بدهد در صورت ادامه اين روند، طرف امريكايي بار ديگر وارد عمل خواهد شد و عمليات خود را عليه طالبان از سر مي‌گيرد. دو ماه از امضاي توافقنامه ميان طالبان و دولت امريكا مي‌گذرد و نه تنها هيچ پيشرفتي در كاهش خشونت‌ها در خاك افغانستان ايجاد نشده، بلكه بر شدت خشونت‌ها افزوده شده است و طالبان بدون نگراني از پاسخ نظاميان امريكايي مستقر در افغانستان به حملات گسترده عليه شهروندان غيرنظامي و پايگاه‌هاي نظامي ادامه مي‌دهد. اين حملات در طول ماه رمضان افزايش يافته است و در طول يك هفته اول ماه رمضان دست‌كم ۱۷ غيرنظامي بر اثر حملات گروه شبه‌نظامي طالبان جان خود را از دست داده‌اند و ۴۹ شهروند افغانستان مجروح شده‌اند. به گفته جاويد فيصل سخنگوي شوراي امنيت ملي افغانستان، بخش اعظم قربانيان حملات اخير طالبان بر اثر انفجار بمب‌هاي كنار جاده‌اي جان خود را از دست داده‌اند. طالبان كه بر اساس توافقش با امريكا، براي رعايت متن توافق از حمله به شهرهاي بزرگ و نيروهاي خارجي خودداري مي‌كند، عمده توان عملياتي خود را در روستاها و شهرهاي كوچك و پايگاه‌هاي نظامي متمركز كرده است كه اطمينان دارد هيچ نيروي خارجي در آن مستقر نيست. طالبان با اين استدلال كه حمله به اين اهداف در توافق با امريكا منع نشده، معتقد است كه تعهدات خود را اجرا كرده است در حالي كه نيروهاي نظامي افغانستان، بدون رعايت تعهدات طرف‌هاي امريكايي، با طالبان رودررو مي‌شوند.
روز گذشته طالبان با انتشار بيانيه‌اي از يك حمله وسيع به پايگاه نظامي ارتش افغانستان خبر داد. به نوشته رسانه‌ها اين پايگاه نظامي در جنوب ولايت هلمند محل استقرار دست‌كم ۱۵۰ نظامي و مامور امنيتي افغانستان است كه يكشنبه شب مورد حمله طالبان قرار گرفته و تعدادي از نيروهاي مستقر در آن آسيب ديده‌اند. طالبان ادعا مي‌كند كه در اين حمله چندين نظامي افغانستان را كشته است. قاري يوسف احمدي، يكي از سخنگويان طالبان در بيانيه‌اي نوشت: «ده‌ها نفر از نيروي‌هاي دشمن در اين حمله كشته و مجروح شدند.» با اين حال سخنگوي وزارت دفاع افغانستان ضمن تاييد يك انفجار در اين پايگاه گفته كه فقط يك نظامي افغان در اين حمله دچار جراحت شده است. با اين حال يك مقام آگاه افغان در گفت‌وگو با رويترز گفته است كه دست‌كم ۱۸ جسد در پي اين انفجار از محل پايگاه خارج شده‌اند. عصر يكشنبه هم در رويدادي ديگر، يك شبه‌نظامي عضو گروه طالبان با نارنجك دستي به جمعي از نمازگزاران در مسجدي در ولايت پكتيكا حمله كرد كه بر اثر اين حمله دست‌كم ۲۰ شهروند غيرنظامي مجروح شدند.
توييت‌بازي پنتاگون و طالبان
همزمان با افزايش خشونت‌هاي طالبان در افغانستان، وزارت دفاع ايالات متحده امريكا با انتشار نامه‌اي سرگشاده خطاب به سخنگوي گروه شبه‌نظامي طالبان هشدار داده است كه در صورت ادامه خشونت‌ها در افغانستان، ارتش امريكا بار ديگر وارد عمل خواهد شد. در نامه‌اي كه تصوير آن توسط ساني لگت، سخنگوي وزارت دفاع امريكا در توييتر و مستقيما خطاب به ذبيح‌الله مجاهد سخنگوي طالبان منتشر شده بود، آمده است: «اگر امكان كاهش خشونت‌ها وجود نداشته باشد، آنگاه روشن است كه ما هم واكنش نشان خواهيم داد.» اين سخنگوي وزارت دفاع امريكا تاكيد كرده كه در صورت ادامه خشونت‌ها ممكن است گفت‌وگوهاي سياسي ميان طرفين، هرگز آغاز نشود. به گفته لگت، اين نامه در پاسخ به توييتي از سوي سخنگوي طالبان منتشر شده است كه در آن خواستار روشن شدن موضع‌گيري اخير فرمانده نظاميان امريكايي در افغانستان، ژنرال اسكات ميلر شده بود. اسكات ميلر گفته بود كه اگر حملات طالبان متوقف نشود، امريكا تلافي خواهد كرد. به نوشته رويترز، گروه طالبان در طول ۴۵ روز بعد از امضاي توافقنامه با ايالات متحده امريكا، دست‌كم ۴۵۰۰ عمليات در خاك افغانستان انجام داده است. امريكا در اين توافقنامه به طالبان قول داده است كه در صورت توقف حملاتش، تا ارديبهشت‌ماه سال ۱۴۰۰ كليه نيروهاي خود را از خاك افغانستان خارج مي‌كند. با اين حال ساني لگت، سخنگوي پنتاگون در نامه توييتري خود خطاب به طالبان مدعي شده كه حملات طالبان ناقض توافق ميان امريكا و طالبان است.
در عين حال روزنامه گاردين مي‌نويسد كه اين نامه سرگشاده، بخشي از توافق‌هاي محرمانه امريكا با طالبان را افشا مي‌كند، از جمله اينكه دو طرف توافق كرده بودند دقيقا ۸۰ درصد از حملات خود نسبت به يكديگر بكاهند. در اين نامه آمده است: «در طول گفت‌وگوهاي طولاني ميان دو طرف، تعهدهاي كتبي و شفاهي شكل گرفت. برخي از اين توافق‌ها اجرا شده‌اند و بقيه هنوز اجرا نشده‌اند. ما شاهد هستيم كه طرف مقابل به تعهدات خود براي كاهش حملات به شهرها و عليه نيروهاي ائتلاف عمل كرده است. اما قرار ما اين بود كه همه طرف‌ها عمليات خود را ۸۰ درصد كاهش دهند تا به سمت گفت‌وگوهاي صلح برويم.» ذبيح‌الله مجاهد، سخنگوي طالبان هم در واكنش به اين بيانيه وزارت دفاع امريكا در توييتر، آن را «بي‌معنا و تحريك‌آميز» توصيف كرده است. مجاهد در توييتي نوشت: «ما به تعهدات خودمان پايبنديم، شما هم به تعهدات خودتان پايبند باشيد.»
به نوشته گاردين، عدد ۸۰ درصد به اين دليل در توافق ميان امريكا و طالبان ذكر شده است كه گروه طالبان همواره نسبت به يك آتش‌بس فراگير مخالفت نشان مي‌داد، چراكه معتقد بود توقف كامل عمليات نظامي پيش از رسيدن به يك راهكار مورد رضايت اين گروه باعث مي‌شود كه شبه‌نظاميان عضو گروه روحيه خود را از دست بدهند و توان عملياتي اين گروه كاهش پيدا كند.
واكنش ايران به شايعه آزار مهاجران افغان در مرز
روز دوشنبه، سيد عباس موسوي، سخنگوي وزارت امور خارجه جمهوري اسلامي ايران، در پاسخ به سوالي درباره ويديوي منتشر شده مبني بر شكنجه اتباع افغانستاني توسط مرزباني ايران و ادعاي انداختن تعدادي از اين افراد در هريرود و مرگ آنها عنوان كرد: «در تماس نزديك با مقامات افغانستان هستيم، هم مقامات مرزي و هم مقامات سياسي و ديپلماتيك ما در حال تماس هستند و اين موضوع توسط مرزباني ما رد شده و صحت ندارد كه اتفاقي توسط مرزبانان ما صورت گرفته باشد. در اينكه عده‌اي از شهروندان افغانستاني جان خود را در اين حادثه از دست داده‌اند ما نيز ناراحت هستيم با خانواده آنها ابراز همدردي مي‌كنيم.» وي افزود: برخي درصدد بر هم زدن شرايط در منطقه بين ايران و افغانستان هستند. شاهد بوديد ايران اقدامات ديپلماتيك بسيار خوبي را شروع كرد براي اينكه وحدت ملي و دولت فراگير در افغانستان شكل بگيرد. به نظر من طرح اين موارد به حاشيه بردن اين مساعي ديپلماتيك ايران است و ما اتباع افغانستان را همواره محترم شمرده و مي‌شمريم و توصيه مي‌كنيم رسانه‌ها، اتباع افغانستان و هم مسوولان مراقب توطئه‌ها باشند. موسوي خاطرنشان كرد: اعلام كرديم نهايت همكاري را با مقامات افغانستان خواهيم داشت كه مسائل روشن شود. معتقدم اطلاعات اوليه اعلام شده درست بوده و مرزباني و مقامات ما و افغانستان گفتند موضوع در دست بررسي است و ان‌شاءالله ابعاد اين موضوع هم روشن خواهد شد.
صبح شنبه يك خبرگزاري محلي افغانستان در خبري مدعي شد ۵۰ نفر از مهاجران افغان كه به صورت غيرقانوني قصد عبور از منطقه دهانه ذوالفقار براي ورود به ايران را داشتند، از سوي نيروهاي مرزي ايران بازداشت شده و پس از شكنجه به رود هريرود انداخته و نيمي از اين افراد در آب غرق شده و نيمي ديگر نيز توانستند خود را نجات دهند. سيد عباس موسوي، سخنگوي وزارت امور خارجه جمهوري اسلامي ايران يكشنبه در پي انتشار برخي اخبار در رسانه‌هاي افغانستان در خصوص وقوع حادثه براي تعدادي از شهروندان اين كشور كه با عبور از رودخانه مرزي قصد ورود غيرقانوني به خاك جمهوري اسلامي ايران را داشته‌اند، ضمن ابراز همدردي با خانواده جانباختگان تصريح كرد: اين حادثه در خاك افغانستان رخ داده و مرزباني جمهوري اسلامي ايران وقوع هر اتفاقي در اين ارتباط در خاك كشورمان را رد كرده است.