هشت فيلم كوتاه در يك آلبوم رپ
پيام رضايي/بالاخره بعد از حرفوحديثهاي بسيار، آلبوم رپ جديدي در ايران منتشر شد. خالق اثر البته ميگويد كه نخستين آلبوم رپ در ايران است كه با نگاهي به تلاشهايي كه در اين زمينه پيش از اين انجام شده است، بايد با كمي اغماض به اين مساله نگاه كرد؛ هرچند «كاوه عابدين» خودش به اين مساله اشاره دارد كه اين اثر، برداشت موسيقايي متفاوتي از موسيقي رپ است كه تا به حال نمونه مشابهي براي آن نه در ايران نه در خارج از ايران وجود نداشته و به همين خاطر ميتوان آن را «نخستين» قلمداد كرد؛ البته مهمتر از اين عنوان «نخستين»، همين كه ميتوان گفت اثري در سبك رپ منتشر شده است، خودش خبر خوبي است؛ هرچند مسوولان ارشاد دوست داشته باشند كه به آن «گفتاهنگ» بگويند و هر چند بسياري از اهالي موسيقي هم از اين اتفاق دلگير باشند. ترانه قطعات را «روزبه بماني» گفته است. آن طور كه صاحبان اثر ميگويند از مدتها قبل روي آن تحقيق كرده و به همين خاطر در واقع بايد ترانههاي آن را فيلمهاي كوتاهي دانست كه به زبان شعر و موسيقي نوشته شده است، مثلا سه قطعه اول با نامهاي «پينوكيو»، «همان طور كه او ميخواست» و «ناكجا» هر كدام قصه و موسيقي كاملا متفاوت خود را دارد. ماجراي خلق اين اثر البته به 10 سال پيش برميگردد. به وقتي كه چند جوان تجربهگرا و خلاق تصميم گرفتند دست به تجربهاي نو در موسيقي بزنند. آنها سراغ موسيقي رپ رفتند كه آن روزها چندان شنيده نشده بود. قرار شد كه برخوردي تجربي با اينگونه موسيقي داشته باشند و فضايي تازه را خلق كنند. افشين يداللهي آنها را به خانه ترانه معرفي كرد. ترانهسرا و ترانههايي را كه ميخواستند يافتند. كار انجام شد و سال 84 يا 85 براي نخستينبار راهي مسير پرفراز و فرود مجوز شد. شعر و موسيقي آلبوم مجوز گرفت؛ اما شوراي نظارت و ارزشيابي كار را رد كرد. عابدين در اين خصوص ميگويد: «توضيح داديم كه اين اثر يك «برداشت» از رپ است و رپ نيست.
درو اقع نتيجه كار هيچ سبك خاصي نيست و نو به شمار ميرود. براي مثال ما در يكي از آهنگها از اركسترسمفونيك استفاده كردهايم.»كاوه عابدين ميگويد از آن وقت تا حالا هر دو يا سه سال يك بار براي دريافت مجوز اقدام كرده و آخرين بار تابستان سال گذشته بوده كه سرانجام آلبوم مجوز گرفت. خالق اين اثر اصرار دارد كه موسيقي او رپ در معناي دقيق كلمه نيست: «در موسيقي رپ بخش ريتميك اهميت دارد و اصلا خبري از هارمونيهاي خاص و پيچيده نيست و البته قرار هم نيست باشد ولي در يكي از آهنگهاي آلبوم ما حتي از ريتم استفاده هم نشده است. شايد بتوان موسيقي ما را در گونه هيپپاپ دستهبندي كرد. يا شايد هم رپ- پاپ.» اما هر اثر هنري متعلق به زمانه خود است. در واقع آثار هنري و از جمله موسيقي در ارتباطي تنگاتنگ با روح و نياز زمانه شكل ميگيرند. با توجه به اين نكته ميتوان انتظار داشت كه ارايه يك آلبوم متعلق به 10 سال پيش نتواند واكنشهاي مورد انتظار در زمان خلق اثر را برانگيزد. به ويژه در فضاي پرشتاب و تجربهگراي موسيقي جدي كه روزآمد بودن را بدل به امر ضروري كرده است. با اين حال عابدين از كيفيت كار خود دفاع ميكند و معتقد است بخش فني اثر داراي كيفيت قابل تاملي است. وي در همين زمينه ميگويد: «تنها بخش ماجرا كه ممكن است از دست رفته باشد ايدهمند بودن آلبوم است. آن روزها موسيقي رپ اينقدرها شنيده نشده بود و اينكه ما سراغ موسيقي رپ رفتيم خيلي ايده تازهاي بود. در واقع اگر آلبوم همان 10 سال پيش شنيده شده بود ما حرف تازه داشتيم. يكي سبك اثر يعني رپ بودن آلبوم و ديگري موسيقي كارولي امروز ديگر موسيقي رپ مخاطب را سورپرايز نميكند.»اين آهنگساز جوان در توضيح فضاي موسيقايي شعرهاي اين آلبوم گفت كه آنها فقط شعر نيستند، در حقيقت هشت فيلم كوتاه هستند كه در كنار موسيقي تصويري فضاي روايي خاصي را پديد آورده است.