ترامپ به پاي خودش شليك كرد
فرد كاپلان از كارشناسان حوزه خلع سلاح و تحليلگر روابط ايران و ايالات متحده در واكنش به تازه‌ترين اقدام ضدبرجامي تيم ترامپ نوشت: آيا ترامپ مي‌خواهد ايران هسته‌اي شود؟ احتمالا آري، چرا كه تنها با اين توضيح مي‌توان اقدام جديد او را توجيه كرد. با وجود آنكه ايالات متحده در حال جنگ سرد با چين است و كشور درگير شديدترين بحران اقتصادي در چند دهه اخير، دونالد ترامپ هنوز هم وقت براي جنگ‌افروزي با ايران پيدا مي‌كند. به نظر مي‌رسد كه فقط با اين جملات مي‌توانيم توضيح بدهيم كه چرا تيم او تصميم گرفته به معافيت تحريمي براي همكاري كشورهاي باقي مانده در برجام با ايران در حوزه فعاليت‌هاي هسته‌اي پايان بدهد. بعد عجيب و غريب اين تصميم‌گيري اين است كه كمپاني‌هايي كه با ايران در حوزه هسته‌اي همكاري داشتند در حقيقت تلاش مي‌كردند مانع از آن شوند كه ايران برنامه هسته‌اي قديمي خود را ازسر بگيرد. با برداشته شدن اين معافيت‌هاي تحريمي حالا ايران هيچ مانعي براي از سرگيري برنامه‌هاي هسته‌اي پيشين خود ندارد. ايران اكنون دلايل كافي براي از سرگيري غني‌سازي اورانيوم در هر سطح را در اختيار دارد و اين همان مسيري است كه يك كشور مي‌تواند براي توليد بمب هم طي كند(به گزارش «اعتماد» ايران بارها و بارها اعلام كرده برنامه هسته‌اي تسليحاتي ندارد و گوياي اين امر هم باقي ماندن عنصر نظارت بر برنامه هسته‌اي ايران به‌رغم عهدشكني‌هاي بازماندگان در برجام است).
كلسي داونپورت از كارشناسان ارشد انجمن خلع سلاح در اين باره مي‌گويد: «اين حركت ترامپ را تنها مي‌توان با يك جمله توضيح داد: شليك يك نفر به پاي خودش.» كاپلان در ادامه مي‌نويسد: اقدام جديد ترامپ اين مساله را به ذهن متبادر مي‌كند كه هدف نهايي و اصلي ترامپ وارد كردن آخرين ضربه به تابوت توافق هسته‌اي با تهران است كه ترامپ همچنان آن را به چشم فرزند دشمن خود يعني باراك اوباما، رييس‌جمهور پيشين ايالات متحده مي‌داند. ترامپ تلاش مي‌كند ايران را وادار به ازسرگيري كامل برنامه هسته‌اي‌اش كند تا دولت او بهانه جديد براي تشديد فشار بر ايران پيدا كرده باشد.
كاپلان در ادامه با طرح ادعاي بي‌پايه و اساس ابعاد تسليحاتي برنامه هسته‌اي ايران پيش از برجام مي‌نويسد: حتي تندترين مشاوران ترامپ هم اعتقاد داشته و دارند كه دولت او نبايد به تمام ابعاد برنامه هسته‌اي با ايران پايان مي‌داد. براساس برجام، روسيه موظف است كه سوخت مصرف شده از رآكتورهاي ايران را خارج كرده و در ازاي ان نوعي از سوخت را كه نمي‌تواند در چرخه توليد بمب مورد استفاده قرار بگيرد در اختيار ايران قرار بدهد. يكي ديگر از ابعاد همكاري هسته‌اي بازماندگان در برجام با ايران اين بود كه تهران مي‌تواند اورانيوم غني شده 20 درصد را به منظور استفاده در رآكتور تحقيقاتي تهران وارد كند. مدرن‌سازي رآكتور آب سنگين اراك به گونه‌اي كه به توليد پلوتونيوم منتهي نشود نيز يكي ديگر از حوزه‌هاي همكاري هسته‌اي ايران و 1+4 بود. زماني كه كشورهاي ديگر مجوز تداوم اين همكاري‌ها با ايران را به دليل لغو معافيت‌ها از سوي ايالات متحده از دست بدهند بدان معنا است كه ايران مي‌تواند مواد مورد نياز خود در هركدام از حوزه‌هاي فوق‌الذكر را توليد كند. به عنوان مثال ايران راهي نخواهد داشت جز غني‌سازي 20درصد يا ازسرگيري توليد پلوتونيوم . براساس تصميم جديد ترامپ پس از دوره 60روزه‌اي كه شمارش معكوس آن آغاز شده هركدام از كشورهاي طرف كار با ايران در حوزه‌هاي فوق‌الذكر در صورت ادامه همكاري‌ها با جريمه روبه رو خواهند شد. اين دوره 60 روزه نيز به منظور مديريت فعاليت‌هايي كه تاكنون انجام شده به اين كشورها داده شده است. براساس گزارش واشنگتن پست برخي از مقام‌هاي امريكايي كه در ميان آنها نام چهره‌هاي تندرو و ايران ستيز هم به چشم مي‌خورد تاكيد داشتند كه تيم ترامپ بايد همچنان معافيت‌هاي تحريمي به 1+4 در اين حوزه‌ها را تمديد كند اما مايك پمپئو بر لغو اين تحريم‌ها اصرار داشت و برنده هم شد. پيش از اين نيز به گزارش رسانه‌ها، اين وزير خزانه‌داري تيم ترامپ بود كه در ماه مارس با برداشته شدن اين معافيت‌هاي تحريمي مخالفت كرده بود.
بازي از هم‌اكنون مشخص است: اگر ايراني‌ها روند غني‌سازي 20 درصد را آغاز كنند يا به مدل قديمي رآكتور آب سنگين اراك روي آورند، پمپئو زنگ خطري را كه اماده كرده به صدا درمي‌آورد و ادعا مي‌كند كه ايران در آستانه تبديل شدن به كشوري با سلاح هسته‌اي است. طبيعتا اين سر و صداهاي پمپئو منجر به اجماع‌سازي عليه ايران نمي‌شود لذا تنها يك راه باقي مي‌ماند و آن هم به ترامپ بستگي دارد كه تصميم بگيرد از گزينه نظامي استفاده بكند يا خير. اگر ترامپ تا چندي ديگر برسر دو راهي حمله به ايران يا ايران هسته‌اي از نظر تيمش قرار بگيرد در حقيقت با نتيجه مستقيم تصميم‌هاي اشتباه خود رو به رو شده است. نخستين تصميم اشتباه خروج از برجام بود و دومي پايان دادن به معافيت‌هاي تحريمي براي همكاري هسته‌اي با ايران. او هنوز براي بازگشت از اشتباه دوم فرصت دارد و اگر از اين فرصت استفاده كند هم به نفع ايالات متحده و شخص ترامپ است و هم به نفع جهان.