«اعتماد» از فشار اصولگرايان به كميسيون تدوين آيين‌نامه گزارش مي‌دهد
لابي‌گري از باي بسم‌الله
سخنگوي كميسيون آيين‌نامه از تلاش برخي براي ورود به كميسيون‌هاي خاص خبر داد
سيدميلاد علوي|«منتخبان» يازدهمين دوره مجلس هنوز رداي نمايندگي به تن نكرده و به اصطلاح «نماينده» نشده‌اند اما شاهد حضور و فعاليت محمدباقر قاليباف به عنوان رييس مجلس هستند؛ رييسي كه هنوز اعتبارنامه‌اش به تصويب ساير نمايندگان نرسيده و از همين‌رو برخي حقوقدانان ازجمله غلامحسين الهام، عضو اسبق شوراي نگهبان با انتقاد از اطلاق لفظ «رييس مجلس شوراي اسلامي» به او، معتقدند اتفاقات اخير پارلمان و عدم انتخاب هيات رييسه موقت، مغاير نص صريح قانون است. اين اما تنها نكته عجيب مجلس يازدهم نيست. اصولگرايان راه‌يافته به پارلمان كه با حذف اصلاح‌طلبان از گردونه انتخابات با نظارت استصوابي شوراي نگهبان كاري دشوار براي ورود به ساختمان هرمي‌شكل ميدان بهارستان نداشتند، اين روزها اما سدي جديد بر سر راه خود مي‌بينند؛ سدي از جنس آيين‌نامه داخلي مجلس و تلاش براي كمرنگ كردن نقش لابي و زد و بندهاي پشت‌پرده براي ورود به فلان كميسيون خاص. مجلس‌دهمي‌ها به‌ويژه اصلاح‌طلبان دوره پيش از مجلس كه 4 سال پيش در روزهاي ابتدايي آن دوره، آن‌چنان كه تمايل داشتند نتوانستند در جدال با اصولگرايان براي راهيابي به كميسيون‌ها موفق باشند، با اصلاح آيين‌نامه داخلي مجلس و پس از 2 سال بررسي، درنظرگيري سوابق كاري و تحصيلي نمايندگان و امتيازبندي با اين محوريت را جايگزين لابي و رايزني‌هاي نه چندان شفاف براي ورود به كميسيون‌ها كردند تا شايد بدين شيوه كميسيون‌ها به جاي نمايندگان برخوردار از لابي‌هاي قوي‌تر، شاهد حضور چهره‌هايي باشد كه سال‌ها در رشته‌اي تخصصي پيراهن پاره كرده‌اند. اقدامي كه از قرار معلوم چندان به مذاقِ منتخبان عمدتا اصولگراي دوره يازدهم خوش نيامده؛ چنان‌كه لابي‌ها و فشارها براي اصلاح اين شيوه‌نامه به كميسيون تدوين آيين‌نامه كه روز گذشته محمدحسين بحريني اصولگرا به عنوان رييسش معرفي شد، از هم‌اكنون آغاز شده است.
اصلاح لازم نيست؛ حذفش كنيد!
«برخي منتخبان به معيارهاي عضويت در كميسيون‌هاي تخصصي معترض هستند كه درصورت نياز اصلاح مي‌شود.» اين بخشي از اظهارات احمد اميرآبادي فراهاني، نماينده نزديك به جبهه پايداري قم و عضو هيات‌رييسه مجلس است. اظهاراتي كه مشابه آن را علي‌اصغر عنابستاني، منتخب سبزوار در مجلس يازدهم و البته يكي از «بهاري‌هاي» اين روزهاي «بهارستان» به زبان آورده و به «اعتماد» گفته است: «نمايندگان مجلس دهم براي هر دوره نمايندگي و حضور در كميسيون، امتياز خاصي را در نظر گرفته‌اند كه ما به آن اعتراض داريم و تلاش مي‌كنيم اين ماده در جلسه مشتركي كه بين هيات‌رييسه و اعضاي كميسيون تدوين آيين‌نامه، برگزار مي‌شود، حذف شود. همچنين مساله همخواني مدارك تحصيلي با كميسيون افراد نيز ايرادهايي دارد كه بايد اصلاح شود.» او درباره جزييات اين اعتراض و انتقادها از شيوه موردنظر مجلس‌دهمي‌ها براي ورود به كميسيون‌هاي تخصصي پارلمان هم گفته است: «وضعيت فعلي به گونه‌اي است كه باتوجه به امتيازهاي درنظرگرفته شده، اگر فردي يك دوره سابقه عضويت در كميسيوني همچون اقتصاد را داشته باشد، حضورش در اين كميسيون تضمين شده است اما اگر كسي سابقه وزارت اقتصاد يا دكتراي اين رشته را داشته باشد، اين احتمال وجود دارد كه امتياز و ضريبش به حدنصاب لازم براي حضور در آن كميسيون نرسد.» جالب آنكه او معتقد است با حذف امتيازبندي‌هاي درنظرگرفته شده به تقويت كميسيون‌هاي مجلس كمك خواهد شد و افراد از رايزني و لابي براي ورود به كميسيون‌ها منع مي‌شوند.
اصلاح و حذف يعني بي‌قانوني
اين اظهارات به خوبي از فشار اصولگرايان تازه نماينده‌شده براي حذف امتيازبندي‌هاي درنظر گرفته شده براي ورود افراد به كميسيون‌ها حكايت دارد. فشارهايي كه اعضاي كميسيون تدوين آيين‌نامه را نيز به اعتراض واداشته؛ چنان‌كه سميه محمودي، سخنگوي اين كميسيون در همين راستا به «اعتماد» مي‌گويد: «دهمين دوره مجلس براي جلوگيري از لابي و ايجاد رابطه براي ورود به كميسيوني خاص، بعد از 2 سال بررسي و رايزني با مركز پژوهش‌ها و ساير نهادهاي تخصصي و پژوهشي، شيوه امتيازبندي را درنظرگرفت، به‌طوري كه امروز زماني كه كدملي من را در سامانه وارد كنيد، به‌خوبي و بعد از بررسي سوابقم، كميسيون‌هايي را كه مي‌توانم براساس سوابق در آن حضور داشته باشم، مشخص مي‌كند.» محمودي كه از معدود نمايندگان مستقل يازدهمين دوره مجلس محسوب مي‌شود، با پذيرش برخي ايرادهاي احتمالي اين طرح مي‌گويد: «اين ايرادها به معني آن نيست كه شيوه امتيازبندي كامل و جامع است و ايرادي ندارد اما بايد براي اصلاح آن تلاش كرد، نه اينكه اصل آن را زيرسوال برد چراكه اين شيوه به‌رغم ايرادهاي احتمالي قطعا بهتر از ورود با لابي و فشار به كميسيوني خاص است.» او همچنين درباره منشا فشارها به كميسيون تدوين آيين‌نامه مي‌گويد: «برخي دل‌شان مي‌خواهد به كميسيوني خاص بروند ولي امتياز لازم را ندارند؛ بنابراين با لابي و فشار به دنبال حذف يا تعديل آيين‌نامه هستند تا راي بياورند چراكه اگر اين اقدام انجام شود، مي‌توانند با روساي شعب هماهنگ كنند تا به اصطلاح هواي‌شان را داشته باشد و راهي كميسيون مدنظر شوند. اين اقدام مصداق بارز بي‌قانوني است. اگر اين طرح ايرادي دارد، بايد يك‌بار اجرا شود تا متوجه ايراداتش شويم، نه اينكه هنوز اجرا نشده به فكر اصلاح و حذف آن باشند.» سخنگوي كميسيون تدوين آيين‌نامه درباره نظر اعضاي اين كميسيون هم گفته است: «اغلب اعضا معتقدند كه اين شيوه بايد ابتدا اجرا و ايرادهايش مشخص شود. اين روند هم بايد پس از آنكه اعتبارنامه همه منتخبان تصويب شد و مجلس رسميت يافت، انجام شود. نمي‌شود با فشار و لابي بخواهند به يك كميسيون خاص بروند. اتفاقا اولين آزمون شفافيت همين‌جاست.»
كميسيون‌هاي محبوب و مغضوب
با اين حال در هر دوره مجلس، منتخبان به كميسيون‌هايي خاص گرايش بيشتري دارند. مجلس يازدهم و اصولگرايان نيز از قاعده مستثني نيستند؛ به‌طوري‌كه عمده اين فشارها به كميسيون تدوين آيين‌نامه براي ورود افراد به همين كميسيون‌هاست. عليرضا منادي‌سفيدان، رييس شعبه پنجم مجلس در همين راستا به «اعتماد» مي‌گويد كه هنوز فرصت نمايندگان براي اعلام علايق خود به پايان نرسيده و آنها تا پايان جلسه علني امروز (يكشنبه) مجلس براي اين مهم فرصت دارند. او كه سابقه عضويت در هيات‌رييسه مجلس نهم را هم در كارنامه دارد، گفته است: «ظاهرا كميسيون‌هاي امنيت ملي و سياست خارجي و برنامه و بودجه جزو محبوب‌ترين كميسيون‌ها هستند.» او همچنين كميسيون‌هاي فرهنگي و كشاورزي را به عنوان كميسيون‌هايي كه تقاضاي كمتري براي ورود به آنان وجود دارد، معرفي مي‌كند. حال آنكه اميرآبادي فراهاني در اين زمينه به خبرگزاري تسنيم گفته كه كميسيون‌هاي اصل 90، اجتماعي و صنايع و معادن ازجمله كميسيون‌هاي محبوب منتخبان مجلس يازدهم به شمار مي‌رود.
رقابت براي رياست
اين ميان و برخلاف برخي منتخبان مجلس يازدهم كه از فشار و لابي و مصاحبه و اقداماتي مشابه براي ورود به كميسيوني خاص غافل نمي‌شوند، هستند چهره‌هايي كه به واسطه سوابق كاري و اجرايي و نمايندگي‌شان خيال‌شان از ورود به كميسيون‌هاي هدف راحت است و حالا به فكر رياست بر آنها هستند. مسعود پزشكيان كه از معدود نمايندگان اصلاح‌طلب مجلس يازدهم است، احتمالا ازجمله اين افراد است؛ نماينده‌اي كه احتمالا از گزينه‌هاي اصلي رياست كميسيون بهداشت و درمان مجلس به شمار مي‌رود و اگر ورود فراكسيون نيروهاي انقلاب به رياست عليرضا زاكاني، نماينده قم مانع نشود، او مانع جدي ديگري براي تكيه بر كرسي رياست مقابل خود نمي‌بيند. هرچند اختلاف‌نظر برجامي پزشكيان و زاكاني در جريان فعاليت كميسيون ويژه برجام مجلس نهم، آنقدر اثرگذار هست كه اين مانع كارساز بيفتد. كميسيون امنيت ملي اما حالا شاهد رقابت مجتبي ذوالنوري، محمدصالح جوكار و حسن نوش‌آبادي، 3 چهره اصولگرا براي رياست خود است. سيدمصطفي ميرسليم، نماينده تهران هم بعد از ناكامي در رياست ازجمله گزينه‌هاي رياست كميسيون فرهنگي به شمار مي‌رود؛ هرچند بنابر پيگيري‌هاي «اعتماد»، ميرسليم در تلاش براي ورود به كميسيون شوراها و امور داخلي است. فريدون عباسي، منتخب كازرون در مجلس هم با توجه به رياستش بر سازمان انرژي اتمي دولت دهم، از جمله گزينه‌هاي رياست كميسيون انرژي محسوب مي‌شود. او در همين راستا در جريان گفت‌وگويي كه مشروح آن به زودي منتشر مي‌شود، به «اعتماد» گفته است: «اولويت نخستم، كميسيون انرژي است اما اگر اين اتفاق رخ نداد، با توجه به سوابقم در كميسيون صنايع هم مفيد خواهم بود.» هرچند كميسيون‌هاي امنيت ملي و آموزش و تحقيقات از ديگر كميسيون‌هاي مدنظر عباسي است، او همچنين تاكيد كرده كه «به‌صورت مستقل براي رياست كميسيون‌ها» اقدام مي‌كند و از فراكسيون نيروهاي انقلاب كمك نمي‌خواهد. جالب آنكه او در جريان گفت‌وگوي خود با «اعتماد» از تشكيل برخي اتاق فكرهاي بيرون مجلس خبر داده كه وعده كميسيون‌هايي خاص را به نمايندگان مجلس يازدهم مي‌دهند؛ نمايندگاني كه از روز نخست، كارشان را با فشارهاي پنهان به كميسيون تدوين آيين‌نامه براي ورود به كميسيون‌هايي خاص آغاز كرده‌اند و همزمان در شبكه‌هاي اجتماعي‌شان از «شفافيت» مي‌گويند.