آيا چرخه عرضه و تقاضاي بازار به هم ريخته است؟
رفت و برگشت افزايش نرخ ارز
گروه اقتصادي
معاملات بازار غيررسمي ارز در هفته سوم خردادماه در حالي به پايان رسيد كه مشاهدات ميداني از ورود نرخ دلار آزاد در صرافي‌ها و كف بازار به نرخ 18 هزار تومان حكايت دارد. فعالان بازار، دليل افزايش قيمت دلار در هفته گذشته را تغييراتي مي‌دانند كه در وضعيت عرضه ايجاد شده است؛ در بازار آزاد ارز ديده شده كه صرافي‌ها دلار را با قيمت پايين‌تر از صرافي‌هاي بانكي خريداري كرده‌اند. ايجاد صف‌هاي طويل مقابل صرافي‌هاي بانكي، تقاضا در بازار ارز را به سمتي برده كه معاملات با صرافي‌ها و دلالاني كه هر كدام براي خود جايي در ميدان فردوسي دست و پا كرده اند، آسان‌تر باشد. اين بازيگران غيررسمي نيز قيمت‌هاي دلخواه را بر مبناي تحولات عرضه و تقاضا اعمال مي‌كنند.
فعالان بازار پيش‌بيني مي‌كنند كه دلار در اين محدوده قيمتي نمي‌ماند و از اين‌رو، امكان بازي در فضاي پرريسك كنوني بازار فراهم نيست. آنها در هفته گذشته محتاط‌تر از هميشه معامله كردند و حجم خريد را به كف رساندند. اما بازار ارز با تقاضاي بالايي مواجه است و سفته‌بازان اين بازار روزهاي خوبي را مي‌گذرانند.
گشايش در بازار ارز
همين چند روز قبل بود كه رييس كل بانك مركزي در صفحه شخصي خود تاكيد كرد گشايشي در بازار ارز رخ خواهد داد و قيمت‌ها در بازار واقعي نيست. منظور او از «غيرواقعي بودن قيمت» بالا بودن قيمت‌ها بود. وي دلايلي را اعلام كرد و به استناد آن وعده كاهش قيمت دلار را داد.
افزايش قيمت نفت، ترميم وضعيت صادرات غيرنفتي و ايجاد شرايطي مساعد براي دسترسي ايران به بخشي از درآمدهاي ارزي خود در خارج از كشور از جمله دلايلي بود كه رييس كل بانك مركزي براي بهبود شرايط بازار ارز مطرح كرد، اما خبر دسترسي نيافتن ايران به ذخاير ارزي‌اش با انتقاد شديد از كره جنوبي دال بر عدم همكاري با ايران در اين زمينه كه توسط رييس كل بانك مركزي در رسانه‌ها منتشر شد، ورق را تا حدودي برگرداند. برخي فعالان بازار مي‌گويند احتمالا همين مساله سبب جوسازي دلالان شد، چرا كه در روزهاي اخير با هدف پيشگيري از پايين آوردن قيمت معاملات صوري بين خود ترتيب مي‌دادند و قيمت اعلام مي‌كردند. از ابتداي هفته تا روز سه‌شنبه هر دلار به قيمت ۱۶ هزار و ۹۳۰ تومان فروخته مي‌شد اما در پايان هفته، قيمت‌ها به ۱۷ هزار و ۷۵۰ تومان در صرافي‌هاي بانكي رسيد.
در حال حاضر صرافان و فعالان بازار ارز مي‌گويند هيچ چيزي تغيير نكرده، قيمت بالا مي‌رود، مردم مي‌خرند و بعد قيمت دوباره كمي كاهش مي‌يابد و اين داستان مدت‌هاست در بازار ادامه دارد.
قيمت واقعي چقدر است؟
قيمت واقعي دلار چقدر است؟ اين سوال به تعداد سوال‌شوندگان جواب دارد اما نه پاسخي سرراست و دقيق. پاسخ‌هاي مبهم و دوپهلو. همه مي‌گويند قيمت‌ها واقعي نيست، اما كسي ريسك اعلام قيمت دلار را به جان نمي‌خرد. دلار در بسياري از دوره‌ها يا به عبارت ديگر در اغلب سال‌ها پايين‌تر از قيمت واقعي مي‌ايستد و تلاش دولت‌ها براي مهار قيمت دلار كه نوعي يارانه به واردات و نوعي جريمه براي توليد است، به فشرده شدن فنر ارز منجر مي‌شود و هر تحريم خارجي مي‌تواند زمينه را براي جهش نرخ دلار فراهم كند.
در قلب ارزي پايتخت اما صرافان چندان مطمئن درباره بالا ماندن نرخ ارز صحبت نمي‌كنند، بلكه مي‌گويند جاي پاي قيمت‌ها سفت نيست و به زودي وضعيت در بازار تغيير مي‌كند. شايد همتي اين بار در آزموني سخت قرار گرفته باشد، آيا دلار به‌رغم وعده‌هاي وي ركوردهاي عجيب در بازار به جا خواهد گذاشت؟