مديركل آژانس، ايران را به عدم همكاري متهم كرد
توپ نتانياهو در زمين شوراي حكام
تهران: اگر تصميم غيرسازنده‌اي گرفته شود، واكنش درخوري نشان مي‌دهيم
شهاب شهسواري
با انتشار متن گزارش مدير كل آژانس بين‌المللي انرژي اتمي در مورد راستي‌آزمايي فعاليت‌هاي هسته‌اي جمهوري اسلامي ايران و نظارت بر اجراي مفاد برجام، پيش‌بيني مي‌شد كه در سخنراني مدير كل آژانس، اتهام‌هايي به ايران درمورد عدم همكاري وارد شود. ايران حتي پيش از آنكه جلسه شوراي حكام آغاز شود، از طريق سخنگوي وزارت امور خارجه به اين نهاد بين‌المللي هشدار داده بود كه در صورت اتخاذ تصميم غيرمنطقي از سوي شوراي حكام، واكنش جدي به آن نشان خواهد داد. اما رافائل گروسي در سخنان ديروز خود در جمع اعضاي شوراي حكام مدعي شد كه ايران چهار ماه است از دسترسي به بازرسان آژانس براي بازديد از دو سايت خودداري مي‌كند و نزديك به يك سال است كه به برخي سوالات آژانس در مورد احتمال وجود مواد اعلام‌نشده راديواكتيو پاسخ نداده است. ايران معتقد است كه درخواست‌هاي آژانس با انگيزه‌هاي سياسي انجام شده است و قصد بازديد از تاسيسات غيرمرتبط بدون شواهد و استدلال كافي دارد كه براساس اطلاعات مخدوشي توسط سرويس‌هاي جاسوسي يك رژيم ضدايران با هدف مخدوش كردن رابطه ايران با آژانس معرفي شده‌اند.
بنيامين نتانياهو، نخست‌وزير رژيم اشغالگر سرزمين فلسطين كه رژيم تحت مديريتش عضويت در NPT را نپذيرفته و تنها دارنده سلاح هسته‌اي در غرب آسيا محسوب مي‌شود، پيش از اين ادعا كرده‌بود كه به مجموعه‌اي از اسناد در مورد تاريخچه برنامه هسته‌اي ايران دست يافته است و براساس اين اسناد دو محل در ايران را به عنوان محل آزمايش‌هاي نظامي هسته‌اي معرفي كرده بود.
اتهام‌هاي گروسي به تهران
جلسه شوراي حكام آژانس بين‌المللي انرژي اتمي روز گذشته به دليل شيوع بيماري كرونا از طريق ويديوكنفرانس و به صورت مجازي برگزار شد و رافائل گروسي، مدير كل اين نهاد بين‌المللي نظارتي، گزارش فصلي خود را دراختيار اعضاي شوراي حكام قرار داد. هر چند بخش عمده سخنراني گروسي به صحبت در مورد آثار بيماري كوويد ۱۹ در اجراي برنامه‌هاي نظارتي و راستي‌آزمايي آژانس بين‌المللي انرژي اتمي و همچنين ابتكارات اين آژانس براي همكاري با كشورهاي عضو براي مقابله با اين بيماري بود، اما در بخشي از سخنانش درمورد راستي‌آزمايي و نظارت بر برنامه‌هاي هسته‌اي جمهوري اسلامي ايران، ادعاهايي را مطرح كرد. مدير كل آژانس ابتدا تاييد كرد كه تاكنون «هيچ تغييري در همكاري ايران براي راستي‌آزمايي و نظارت بر فعاليت‌هايش براساس برجام ايجاد نشده است.» او در عين حال بار ديگر تاكيد كرد كه «آژانس مي‌تواند همچنان تاييد كند كه هيچ انحرافي درمورد مواد هسته‌اي اعلام‌شده توسط ايران براساس توافق پادمان وجود ندارد و ارزيابي در مورد فقدان مواد هسته‌اي و فعاليت‌هاي اعلام‌نشده توسط آژانس ادامه دارد.» اما گروسي به‌رغم تاييد عدم انحراف در مواد هسته‌اي ايران و همكاري كامل در نظارت و راستي‌آزمايي در ادامه با اظهار «نگراني شديد» اتهام‌هايي را عليه برنامه هسته‌اي جمهوري اسلامي ايران وارد كرد. او گفت كه ايران چهار ماه است اجازه دسترسي به دو محل را به بازرسان آژانس نداده و نزديك به يك سال است پاسخ كاملي در مورد احتمال وجود مواد اعلام‌نشده هسته‌اي در يك محل اعلام نشده به آژانس نمي‌دهد.
مدير كل دست‌نشانده؟
يازده ماه بعد از درگذشت مدير كل پيشين آژانس بين‌المللي هسته‌اي، يوكيو آمانو، مدير كل جديد كه با پشتيباني ايالات‌متحده امريكا با شعار «حرفه‌اي‌گري» روي كار آمد، حالا آژانس بين‌المللي انرژي اتمي به اتاق پژواك ادعاهاي رهبران تنها رژيم صاحب زرادخانه هسته‌اي در غرب آسيا بدل شده است. رافائل گروسي كه از آذر ماه گذشته و زمان انتخابش به عنوان مدير كل آژانس پيش‌بيني مي‌شد رويكردي ضدايراني با هدف احياي پرونده‌هاي بسته‌شده اتهامي عليه برنامه هسته‌اي ايران داشته باشد، روز دوشنبه به‌رغم همكاري‌هاي گسترده جمهوري اسلامي ايران با آژانس در سخنانش از «نگراني شديد» و اتهام پنهانكاري توسط تهران سخن گفت. او پيش از انتخابش به عنوان مديركل هم در مقام نامزد اين مقام گفته بود كه «رويكردم به ايران بسيار قاطع، اما منصفانه خواهد بود.» اتهام‌زني‌هاي اخير مدير كل آژانس به تهران، هر چند قاطعيت او را نشان مي‌دهد، اما نشاني از انصاف ندارد. ادعاي مدير كل آژانس براي افزايش دسترسي‌ها در حالي بيان مي‌شود كه به گفته كاظم غريب‌آبادي، سفير و نماينده دايم ايران در آژانس بين‌المللي انرژي اتمي، ايران با اختلاف بسيار زيادي نسبت به هر كشور ديگري در جهان بيشترين همكاري‌ها را با آژانس بين‌المللي انرژي اتمي داشته است و بيش از ۲۰درصد از كل بازرسي‌هاي آژانس در سال ۲۰۱۹ از برنامه هسته‌اي ايران انجام شده است. مقام‌هاي آژانس هم پيش از اين تاكيد كرده‌اند كه ميزان دسترسي آنها به برنامه هسته‌اي جمهوري اسلامي در تاريخ آژانس بي‌سابقه است.
دسترسي فوري به هر جا كه ما مي‌گوييم
مدير كل آژانس بين‌المللي انرژي اتمي در سخنان ديروز خود خواستار «همكاري فوري و كامل ايران با آژانس شامل دسترسي به همه مكان‌هايي كه توسط ما تعيين مي‌شود» شده بود. در شرايطي كه آژانس بين‌المللي انرژي اتمي بيشترين بازرسي‌ها و دسترسي‌هاي خود را ميان تمام كشورهاي عضو از ايران دريافت كرده است و اين بازرسي‌ها و دسترسي‌ها همچنان هم ادامه دارند، انگيزه مدير كل از درخواست دسترسي‌هاي بيشتر مشخص نيست. مقام‌هاي دولت ايالات‌متحده امريكا و رژيم اشغالگر سرزمين فلسطين كه هر دو از كشورهاي داراي سلاح‌هاي اتمي هستند، پيش از اين توافق هسته‌اي ايران را به اين دليل كه «اجازه دسترسي بدون هماهنگي به تاسيسات نظامي ايران» نمي‌دهد، توافقي «بد» توصيف كرده بودند. ايران براساس برجام، به صورت داوطلبانه اجراي پروتكل‌هاي الحاقي پيمان عدم‌اشاعه هسته‌اي (NPT) را پذيرفته است كه به آژانس اختيار مي‌دهد در صورت دراختيار داشتن دلايل مستند و شواهد كافي، درخواست بازرسي از تاسيساتي را در ايران بدهد. اما رافائل گروسي، مدعي شده است كه ايران بايد اختيار بازرسي از هر مكان تعيين‌شده توسط آژانس را بدهد.
هشدار ايران به شوراي حكام آژانس
سخنگوي وزارت امور خارجه ايران پيش از برگزاري نشست شوراي حكام آژانس هشدار داده بود كه اگر اين شورا تصميمي غيرسازنده در مورد پرونده ايران بگيرد، ايران دست روي دست نخواهد گذاشت و به آن واكنش نشان خواهد داد. او تاكيد كرد: «موسوي گفت: اميدواريم آژانس و بقيه كشورهاي عضو شوراي حكام زير فشار امريكا و رژيم صهيونيستي تصميم نامربوط و غيرسازنده‌اي اتخاذ نكنند، اگر تصميم غيرسازنده‌اي گرفته شود، امكان دارد ايران واكنش درخوري به اين تصميم نشان بدهد و احتمالا حدس خواهند زد واكنش ايران چه خواهد بود.» سيدعباس موسوي، سخنگوي وزارت امور خارجه جمهوري اسلامي ايران، ساعاتي پيش از برگزاري نشست شوراي حكام در جلسه هفتگي خود با خبرنگاران با اشاره به متن منتشرشده از گزارش مدير كل آژانس بين‌المللي در رسانه‌ها گفت: «گزارش آژانس ارتباطي با موضوع برجام ندارد و موضوع بسته‌شده را باز مي‌كنند كه مبناي ادعاهاي آنها ادعاهاي جاسوسي رژيم صهيونيستي و شخص نتانياهو است كه باز هم جاي تاسف دارد كه آژانس به جاي اتكا به مدارك متقن و نگاه به همكاري‌هاي سطح بالاي ايران تا اين لحظه، اينها را كنار گذاشته و ادعاهاي رژيمي را بپذيرد، يا مبناي سوالات خود قرار دهد كه خصومت آن با مردم و نظام ما و نظام بين‌الملل و خطر آن براي صلح و امنيت بين‌الملل براي همه محرز است.» سخنگوي وزارت خارجه درباره نشست امروز شوراي حكام و درخصوص احتمال صدور قطعنامه عليه ايران گفت: «اميدواريم قطعنامه‌اي عليه ايران صادر نشود. مبناي اين نشست و ادعاي مطرح‌شده عليه ايران، گزارش رژيم صهيونيستي و ادعاي نخست‌وزير اين رژيم كه اعلام كردند از طريق جاسوسي توانستند به يكسري اسناد قديمي كه براي دهه‌ها پيش است، دست يابند.» موسوي به آژانس توصيه كرد در اين زمينه قدري آينده‌نگري كند و مبناي سوالات خود را قانوني‌تر قرار دهند. ايران تاكنون همكاري سطح بالايي با آژانس داشته و در گزارش‌هاي آژانس هم آمده و بايد اين همكاري‌ها را قدر بدانند و وارد حاشيه‌سازي بي‌مورد نشوند. اميدواريم نشست آنها منجر به نتيجه‌اي شود كه براي حفظ صلح و امنيت بين‌المللي مهم، كارآمد و سازنده باشد.
قطعنامه ۳ كشور اروپايي عليه ايران در شوراي حكام آژانس
يك رسانه امريكايي مي‌گويد شوراي حكام آژانس بين‌المللي انرژي اتمي در قطعنامه‌اي كه پيش‌نويس آن توسط انگليس، فرانسه و آلمان تهيه شده خواستار «همكاري كامل» ايران با تحقيقات آژانس شده است. بلومبرگ نوشته اين قطعنامه يك صفحه‌اي نخستين تذكر رسمي شوراي حكام آژانس بين‌المللي انرژي اتمي به ايران از سال ۲۰۱۲ به اين سو است.