به مناسبت نمايش آثار الهام قربانيشاد در گالري سايه در مجموعه «خودي ديگري»
ديگري‌هاي زيادي در ما پنهان شده‌اند
فاروق مظلومي
هنرمند‌هايي كه از رشته گرافيك به نقاشي مي‌رسند اغلب از دقت و تكنيك‌هاي از پيش تعيين شده گريزانند. آنها به دنبال رهايي موجود در نقاشي بوده‌اند. الهام قرباني هم فارغ‌التحصيل گرافيك است كه آزادي و استقلال نقاشي را به مشتري‌محور بودن گرافيك ترجيح داده است. اواخر دهه 70 را به كارهاي گرافيكي پرداخته و دهه 80 با رجوع به طبيعت بي‌جان ادامه داده تا اينكه در دهه 90 طراحي فيگور او را به نقاشي فيگور رسانده است. نقاشي از مدل نشان مي‌دهد همواره يك ديگري در آثار اين هنرمند وجود داشته است. مدل‌ها بي‌جان يا جاندار نوعي از تسلط به هنرمند را دارند و هنرمندهاي عكاس و نقاش باتوجه به ژست‌هاي مدل تغييراتي در كارشان مي‌دهند. اما در فيگورهاي شبه‌انتزاعي اين نمايشگاه دفرماسيون‌هايي كه روي آثار ايجاد شده است يك تعامل دوطرفه بين مدل و هنرمند است و زماني كه هنرمند از خودش به عنوان مدل استفاده مي‌كند اين تعامل جدي‌تر و خطيرتر مي‌شود. در استيتمنت نمايشگاه مي‌خوانيم:
«بدن، خالص‌ترين نمايش يك انسان است. در نمايش‌هاي بعدي ما با تزيينات و پوشش‌هاي مختلف به قراردادهاي ناخواسته يا خودخواسته تن مي‌دهيم. نقاشي انسان با تكيه بر بدن نوعي رهايي از همين نمايش‌هاي اقتصادي و قراردادهاي اجتماعي است. در اين راه هنرمند مي‌خواهد با امحاي كالاهاي سرمايه‌داري شكلي اصيل از انسان را نشان دهد. اما نمايش انسان با فيگورها و ژست‌هاي مختلف اين نكته را يادآوري مي‌كند كه انگار بدن انسان از تحميل‌هاي اجتماعي مثلا ژست روشنفكري رها نيست. شايد آزادترين حالت انسان زماني است كه در اتاقي كوچك با خودش تنهاست و با ژست‌هاي مطلوب خودش زندگي مي‌كند. الهام قربانيشاد با تبديل عكس‌هايي ژستورال از خودش به نقاشي توانسته انسان را از ژست‌هايي كه درگير آن است، رها كند. ما حتي عكس‌هاي سلفي را از خودمان اما براي ديگران مي‌گيريم و در عين حال كه عكس خودمان است با يك ديگري روبه‌رو هستيم. حتي سلف پرتره‌هاي نقاشي هم نقاش را با يك ديگري روبه‌رو مي‌كند كه گاهي او را نمي‌شناسد. دوستش دارد يا ندارد. ديگري‌هاي زيادي در ما پنهان شده‌اند كه هنر محل مواجهه ما با آنهاست. عكاسي با بازنمايي دقيق واقعيت خيلي بيشتر از نقاشي با دنياي واقعي در ارتباط است. ثبت دقيق بافت و رنگ و فرم در عكاسي با تبديل همين عكس‌ها به نقاشي در هم مي‌ريزد و هنرمند در اين مجموعه با تخت كردن عكس‌هايي كه ژرفانمايي و حالت سه‌بعدي محسوس داشته‌اند وفاداري خودش را به نقاشي نشان داده است. علاوه بر اين نوعي همساني در رنگ و سطوح بين فيگورها و اشكال محيطي نقاشي ديده مي‌شود كه باعث شده ژست‌هاي موجود در عكس فعاليت خيلي كمتري در نقاشي‌ها داده باشند. اين اتفاق آثار اين نمايشگاه را از عكاسي كاملا جدا كرده و به رسانه نقاشي رسانده است. حركت‌هاي آزاد قلم توانسته جزيي‌نگري‌هاي موجود در عكس را درهم بريزد و اهميت ژست را در حد سطوح ديگر نقاشي تقليل دهد. اين عبور از رسانه عكاسي و رسيدن به رسانه نقاشي و تبديل يك تصوير زيبا به يك تصوير والا قابل تامل و جدي است.»
در اين آثار نه اصراري به دريافت‌هاي نوري امپرسيونيست‌ها و نه تاكيدي بر هيجان نمايي اكسپرسيونيستي است. اين آثار با رنگ‌هايي كه از حداقل درخشندگي و خلوص برخوردارند در كمال تواضع با نفوذي تدريجي با مخاطب ارتباط برقرار مي‌كنند. به نسبت ابعاد آثار تلاش‌هاي طولاني وجود دارند كه باعث شده است فضا دراختيار سطح‌هاي تقريبا بزرگ قرار گيرد. به‌رغم وجود فرم‌هاي فيگور تاكيدي روي اين فرم‌ها در برابر فرم‌هاي ديگر نيست. نمايشگاه «خودي ديگر» ما را به ياد ديگري‌هايي مي‌اندازد كه در وجودمان پنهان است. بعد از افتتاحيه اين نمايشگاه در سيزدهم تير ماه تا بيست و پنجم تير ماه ديگري‌هاي الهام قربانيشاد در گالري سايه منتظر رويارويي با مخاطبان جدي هنرهاي تجسمي به‌ويژه نقاشي فيگوراتيو انساني هستند.