جنگ شرق و غرب بي‌ثباتي و ناامني
براي جنوب شرق آسيا به ارمغان مي‌برد
نظامي‌گري به نام صلح
شهاب شهسواري
يك روز بعد از آنكه وزارت دفاع ايالات متحده امريكا، رزمايش چين در آب‌هاي درياي چين جنوبي را «بر هم زننده ثبات توصيف كرد»، واشنگتن از اعزام دو ناو هواپيمابر و چندين ناو جنگي به آب‌هاي جنوب چين خبر داد. براساس گزارش روزنامه وال‌استريت ژورنال دو ناو هواپيمابر يو‌اس‌اس رونالد ريگان و يو‌اس‌اس نيميتز به همراه ناوگروه حمايتي براي عملياتي موسوم به «دريانوردي آزادانه» به نزديكي آب‌هاي چين و فيليپين اعزام شده‌اند. جورج ويكوف، فرمانده واحد تهاجمي همراه با اين تيم به روزنامه وال‌استريت ژورنال گفته است كه هدف از اعزام اين ناوها «ارسال پيام واضح براي متحدان و شركاي ما است كه ما به امنيت و ثبات منطقه متعهديم.» البته منظور اين فرمانده ارشد نظامي امريكايي از «منطقه» مناطق پيرامون چين است، نه مناطق پيرامون امريكا.
چين در طول ماه‌هاي گذشته با چندين مناقشه سرزميني با دولت‌هاي متحد ايالات متحده امريكا در منطقه پيرامون خود مواجه شده است. در مرزهاي چين با هندوستان، منطقه مورد مناقشه لداخ به محل رويارويي چين و هند بدل شده است. بعد از درگيري‌هاي پراكنده ميان ماموران مرزي دو طرف، هر دو كشور تجمع نظاميان خود را در اطراف خط مرزي افزايش داده‌اند و به يكديگر در مورد اقدام‌هاي احتمالي هشدار مي‌دهند. در درياي چين شرقي، جزاير سنكاكوي ژاپن نيز شاهد افزايش رفت و آمدهاي نظامي است. دولت ژاپن مدعي شده است كه اخيرا چندين قايق گارد دريايي چين به نزديكي آب‌هاي اين جزاير مورد مناقشه آمده‌اند. دولت ايالات متحده امريكا همچنين در ماه‌هاي اخير فشار خود را به چين براي افزايش خودمختاري منطقه هنگ‌كنگ و همچنين احترام به استقلال تايوان كه پكن آن را بخشي از خاك خود مي‌داند افزايش داده است. دولت امريكا همچنين در سلسله اتهام‌زني‌هاي سريالي خود براي تخريب وجهه چين، پكن را به سركوب مسلمانان اويغور در استان سين‌كيانگ، دزدي اسرار تجاري كمپاني‌هاي غربي، انتشار عامدانه ويروس كروناي جديد و پرداخت وام با هدف خريد نفوذ در كشورهاي ضعيف به ويژه كشورهاي آفريقايي متهم مي‌كند.
چين از چهارشنبه هفته گذشته يك رزمايش دريايي در درياي جنوبي اين كشور آغاز كرده است. محل برگزاري اين رزمايش در نزديكي جزاير پاراسل است كه در حال حاضر تحت سلطه چين است، اما دولت‌هاي ويتنام و تايوان نيز ادعاي حاكميت ارضي آن را دارند. جو جيلي، سخنگوي ناوگان هفتم نيروي دريايي امريكا گفته است كه اعزام اين ناوها به آب‌هاي پيرامون رقيب اقتصادي امريكا «واكنشي نسبت به مسائل سياسي يا رويدادهاي جاري» نيست و فقط به معناي «صلح، ثبات و رونق اقتصادي در سراسر اقيانوس آرام و اقيانوس هند» از طريق اعزام نيروهاي تهاجمي نظامي است.
درياي چين جنوبي يك آب‌راهه حياتي براي تجارت بين‌الملل و سالانه محل عبور بيش از ۳ تريليون دلار كالا است. پكن مدعي حاكميت بر ۹۰ درصد از پهنه اين دريا است، هر چند دولت‌هاي كوچك‌تر پيرامون اين دريا از جمله برونئي، مالزي، فيليپين، تايوان و ويتنام نسبت به بخش‌هايي از پهنه آبي اين دريا ادعا دارند. در مجموع ۲۱ منطقه مورد مناقشه در ميان ۶ دولت منطقه در درياي جنوبي چين وجود دارد. دولت امريكا و متحدان منطقه‌اي‌اش ادعا مي‌كنند كه چين براي توسعه سرزمين‌هاي خود در درياي جنوبي چين جزاير دست‌ساز بشر و پايگاه‌هاي نظامي در آنها ايجاد كرده است.
ويتنام رسما به دليل برگزاري رزمايش اخير چين در آب‌هاي درياي چين جنوبي و نزديكي جزاير مورد مناقشه پاراسل، به چين اعتراض كرده است و فيليپين هم نسبت به افزايش بي‌ثباتي و ناامني در منطقه به دليل اقدامات مناقشه‌برانگيز نظامي هشدار داده است. وزارت خارجه فيليپين مدعي شده است كه رزمايش چين در آب‌هاي داخلي ويتنام انجام مي‌شود و گفته است: «اگر چنين رزمايشي در آب‌هاي ما انجام شده‌بود واكنش قاطعي به آن نشان مي‌داديم، چه ديپلماتيك و چه به هر روش مقتضي ديگر.»
دولت ايالات متحده امريكا كه رقيب اقتصادي چين در تجارت بين‌المللي محسوب مي‌شود، در يك دهه گذشته تصميم گرفته است تمركز نظامي و امنيتي خود را از خاورميانه، براي مهار قدرت چين به اقيانوس آرام و درياي جنوبي چين جابه‌جا كند. روز جمعه، مايك پمپئو، وزير خارجه ايالات متحده امريكا از آن سوي اقيانوس آرام، در مورد رزمايش چين در منطقه پيرامون اين كشور اظهار نگراني كرد. پمپئو با انتشار پيامي در حساب كاربري وزير خارجه امريكا در شبكه اجتماعي توييتر نوشت: «امريكا با دوستانش در جنوب شرقي آسيا موافق است، رزمايش جمهوري خلق چين در آب‌هاي مورد مناقشه درياي چين جنوبي بسيار تحريك آميز است. ما با همه ادعاهاي [سرزميني] غيرقانوني چين مخالفيم. نقطه سر خط.»
كانادا در پيروي از امريكا روابطش با پكن را
كاهش داد
در ادامه فشارهاي هماهنگ امريكا و متحدانش به چين در رابطه با تصويب قانون امنيت ملي هنگ‌كنگ، كانادا به پيمان استرداد مجرمان با هنگ‌كنگ و همچنين صدور برخي اقلام تسليحاتي به اين منطقه پايان داد. دولت كانادا از تعليق پيمان امضا شده پيشين خود در زمينه استرداد مجرمان با هنگ‌كنگ و همچنين توقف صادرات تجهيزات نظامي حساس با اين منطقه خبر داد. اقدام دولت كانادا در شرايطي انجام شده كه روابط اين كشور با چين به دنبال دستگيري «منگ وانژو» مدير ارشد مالي شركت «هواوي» و دختر بنيانگذار اين غول فناوري چين با تنش روبه‌رو بوده است. كانادا به درخواست واشنگتن اين مدير ارشد را به اتهام «نقض تحريم‌هاي امريكا عليه ايران» در كانادا دستگير كرده و در حال محاكمه او است. مقام‌هاي چين بارها با رد مواضع كانادا و امريكا درباره اين تبعه خود، نسبت به استرداد وي به ايالات متحده شديدا هشدار داده است. به رغم اين فضاي مسموم در روابط كانادا و چين، فرانسوا فيليپ شامپاين وزير خارجه كانادا در اظهاراتي با تكرار مواضع امريكا و متحدانش، به پكن درباره قانون امنيت ملي هنگ‌كنگ هشدار داد. شامپاين ادعا كرد، تصويب قانون امنيت ملي هنگ‌كنگ در چين بدون مشاركت قوه قانونگذاري اين منطقه يا مردمش صورت گرفته و اين اقدام نقض تعهدات بين‌المللي پكن است. وي افزود: «اين فرآيند بي‌اعتنايي به قوانين اوليه هنگ‌كنگ و خودمختاري وعده داده شده به مردم هنگ‌كنگ طبق اصل «يك كشور، دو سيستم» را نشان داد. نقش هنگ‌كنگ به عنوان يك مركز جهاني (تجاري) بر همين اساس بنا شد و بدون آن، كانادا مجبور است كه در توافقات موجودش تجديدنظر كند».