سرنوشت خرس بلوچ
در گرو ساخت معدن
گروه اجتماعي| خبر كوتاه بود و چندان نتوانسته است در ميان ساير خبرها خودي نشان دهد، مثل خود خرس سياه بلوچي كه رفتار عجيبي دارد و چندان تمايلي به حضور در عرصه حياتوحش ندارد. شروع كار استخراج معدن پيش از اين نيز با مخالفت و انتقادهاي فعالان محيطزيستي مواجه بوده است، حالا بهرهبرداري معدن چالهاي سياه در برابر آينده خرس سياه بلوچي گشوده است. «نويد برهانزاده» كنشگر مدني استان سيستانوبلوچستان در حساب توييتري خود با انتشار يك فيلم از «مم»، خرس سياه بلوچي، خبر داد كه قرار است به زودي در زيستگاه طبيعي خرس سياه بلوچي در نيكشهر كار استخراج معدن شروع شود، اقدامي كه ميتواند حيات اين گونه در حال انقراض را براي هميشه به پايان برساند. در واكنش به اين خبر، «محمد بلوچزهي» بخشدار نيكشهر كه پيش از اين نيز از ويژگيهاي «مم» گفته بود، در صفحه شخصي اينستاگرام خود نوشت: «هيچ فردي بدون مجوز نميتواند اقدام به فعاليت در اكتشافات معدن كند.» گرچه فعاليت در معدن در اين منطقه مخاطرات بسياري براي زندگي خرس سياه خواهد داشت، اما با توجه به نوشته بخشدار نيكشهر، اين معدن پيش از اين توانسته تمام مجوزهاي موردنظر خود را، از جمله مجوز مربوطه را از سازمان محيطزيست اخذ كند. بخشدار نيكشهر با تاكيد به اين مساله افزوه است: «اگر منطقهاي در سايت مناطق حفاظت شده كشور ثبت باشد، ابدا مجوز داده نميشود. منطقه مورد بحث، يعني حدفاصل روستاي نگار و داروكان نيز متاسفانه در سايت جزو مناطق حفاظت شده ثبت نشده است و به همين دليل مجوز دريافت كرده است.» بلوچزهي در صفحه اينستاگرام خود از اين اتفاق ابراز نگراني كرده و گفته است كه بهزعم او نيز ممكن است با فعاليت معدن، آسيبهاي جبرانناپذيري به زندگي «مم» برسد، با اين حال او تاكيد كرده است كه «مجوز با حمايت برخي از همين افراد بومي كه معتقدند اين منطقه ميراث اجدادي آنان است و ماترك برجاي مانده از نياكانشان، گرفته شده و آنها اصرار دارند بر ادامه فعاليت اين شركت.» مخالفت عدهاي و مخالفت عده ديگر از ساكنان اين منطقه در ارتباط با فعاليت معدن گرچه شروع كار اين معدن را با دشواري روبهرو ميكند، اما از سويي ديگر مانعي نيز براي تلاش جان «مم» خواهد بود. بلوچزهي به اين اختلافات اشاره كرده و نوشته است كه بخشداري در حال «انجام اقداماتي با هماهنگي فرمانداري، دادستاني و محيطزيست است» اما اين اقدامات تا رسيدن به نتيجه مطلوب نيز زمان خواهد برد. او در انتهاي پيام خود ابراز اميدواري كرده است كه «تلاشهاي در حال انجام براي جلوگيري از فعاليت اكتشاف معدن در اين محدوده منتج به نتيجه شود.»
محمد بلوچزهي، علاوه بر حساب اينستاگرام خود، روز شنبه، چهارده تير در روزنامه «آفتاب يزد» نيز نوشته است:
«يكي از مهمترين عواملي كه افراد در مناطق غني و پراهميت محيطزيستي چون مهمترين زيستگاه خرس سياه بلوچي در نيكشهر به راحتي آب خوردن ميتوانند مجوز فعاليت بگيرند و به استخراج معادن بپردازند، قرار نگرفتن اين منطقه در ليست مناطق حفاظت شده كشور است كه پيامدهاي بسيار ناگوار محيطزيستي در آيندهاي نزديك بهدنبال خواهد داشت.» به نوشته بلوچزهي، يكي از مهمترين مصايب محيطزيستي در مناطق دور افتاده و كمتر برخوردار، ناآگاهي و عدم حساسيت درخصوص آسيبهاي محيطزيستي است كه همين امر نيز سبب شده تا ضوابط و الزامات اوليه در عمليات پروژههاي اجرايي چون جاده، راهآهن، استخراج معادن و ساير طرحهاي در دست احداث توسط پيمانكاران ناديده انگاشته شود و با اين وضعيت ضربههاي بس كشنده و كاري بر پيكره محيطزيست وارد شود.
خرس سياه بلوچي كه در خطر انقراض قرار دارد در اوايل قرن بيستم در سيستانوبلوچستان رويت شد. از آن زمان تا سال 1352 خبري از اين خرس نبود تا دوباره با نشان دادن خود در مناطق جنگلي جنوب كرمان، فرضيه انقراض او باطل شد. اما اين نخستينباري نبود كه فرض بر انقراض هميشگي خرس سياه گذاشته شد، مم از سال 1352 تا سال 1386 خود را از نظر پنهان كرد تا اينكه در اين سال و در روستاي «داروكان» دوباره ديده شد، همين اتفاق باعث شد تا اين خرس را «ممبلوچي» نماد روستاي داروكان بنامند. خرس بلوچي سالهاست كه در فهرست سرخ اتحاديه جهاني حفاظت محيطزيست جاي گرفته است، تعداد دقيقي از اين خرس خجالتي در ايران در دسترس نيست اما به گفته بخشدار نيكشهر، حدود 30 قلاده از اين خرس در استان سيستانوبلوچستان زندگي ميكنند.