ضرورت همكاري رييس‌جمهور با دادگاه براساس حكم تازه ديوان عالي امريكا
مصونيت ترامپ مطلق نيست
شهاب شهسواري
ديوان عالي امريكا با راي 7 در برابر 2 راي داد كه دونالد ترامپ، رييس‌جمهور امريكا موظف است مانند هر شهروند ديگري با احضاريه‌هاي كنگره و دادستان‌هاي فدرال در مورد اظهارنامه‌هاي مالياتي‌اش جواب بدهد. ضربه حقوقي بزرگي به دونالد ترامپ، رييس‌جمهور كه در آستانه انتخابات در نظرسنجي‌ها به‌شدت از رقيب دموكرات خود عقب مانده است. دونالد ترامپ اين راي را غيرمنصفانه توصيف كرده است. وكلاي او براساس اين راي موظف مي‌شوند كه مدارك مالي و اظهارنامه‌هاي مالياتي او را براي بررسي در پرونده جاري برابر هيات منصفه عالي، در اختيار دادستان نيويورك قرار دهند. ترامپ در طول چهار سال گذشته از انتشار عمومي صورت‌حساب‌هاي مالياتي‌اش طفره رفته است. هر چند براساس قانون، ضرورتي براي انتشار اين صورت‌حساب‌ها براي نامزد رياست‌جمهوري وجود نداشت، اما در چند دهه اخير همه روساي جمهوري و نامزدهاي رياست‌جمهوري امريكا تا پيش از دونالد ترامپ صورت‌حساب‌هاي مالياتي خود را در دسترس عموم قرار داده بودند. حالا ترامپ بعد از چهار سال خودداري، عملا براساس حكم دادگاه موظف مي‌شود تا اين مدارك را دراختيار دادستاني قرار دهد، هر چند انتشار عمومي آنها و قرار گرفتن چنين مداركي دراختيار نمايندگان كنگره امريكا نيازمند حكم يك دادگاه عادي است، موضوعي كه مي‌تواند انتشار عمومي و قرار گرفتن اطلاعات در اختيار كنگره را به دليل اطاله دادرسي در دادگاه‌هاي عادي، ماه‌ها و بلكه سال‌هاي به تاخير بيندازد.
رييس‌جمهور مصونيت مطلق ندارد
براساس رايي كه روز پنجشنبه توسط ديوان عالي ايالات‌متحده امريكا اعلام شد، دونالد ترامپ، رييس‌جمهور امريكا موظف است كه در مقابل درخواست دادستان نيويورك براي ارايه اظهارنامه مالياتي 8 ساله‌اش پاسخگو باشد. رييس‌جمهور امريكا در واكنش به اين راي ديوان عالي، دستگاه قضايي امريكا را به «سوءرفتار» و «آزار نهاد رياست‌جمهوري» متهم كرده است. هرچند دونالد ترامپ تا پيش از انتخابات رياست‌جمهوري به راي‌دهندگان وعده داده بود كه اظهارنامه‌هاي مالياتي خود را منتشر كند، اما تاكنون از انتشار اين اطلاعات خودداري كرده است. ترامپ از سوي منتقدانش به فرار مالياتي و سوءاستفاده‌هاي مالي متهم مي‌شود. او همواره ادعا مي‌كند كه موسسات خصوصي تحت مديريت او، در حال حسابرسي هستند. رييس‌جمهور امريكا در مقابل درخواست كنگره و دادستاني نيويورك براي در اختيار دادن مدارك و اظهارنامه‌هاي مالياتي‌اش تاكيد كرد. قاضي رابرتس، رييس ديوان عالي در حكم خود نوشته است: «هيچ شهروندي، حتي رييس‌جمهور، به هيچ‌وجه بالاتر از مسووليت عمومي تحويل شواهد به دادگاه براي رسيدگي به يك پرونده كيفري نيست.» ديوان عالي امريكا در پاسخ به استدلال تيم وكلاي رييس‌جمهور در مورد مصونيت رييس‌جمهور براساس ماده دو قانون اساسي و تفوق قوانين فدرال بر قوانين ايالتي بر اساس بند 2 ماده 6 قانون اساسي امريكا تاكيد مي‌كند: «به عقيده اين ديوان مصونيت مطلق اصولا لازمه اجرا و برداشت درست از ماده 2 و بند تفوق نيست.»
مجلس نمايندگان امريكا در حال تحقيق و تفحص در مورد روابط دونالد ترامپ و موسسات تجاري متعلق به او با موسسه مالي و اعتباري دويچه بانك است و درخواست كرده است تا دونالد ترامپ مدارك لازم در مورد فعاليت‌هاي مالي و محل هزينه وام‌هايي را كه از اين موسسه دريافت كرده است، به مجلس نمايندگان تحويل دهد. دادستاني نيويورك هم در مورد پرونده‌هاي متعددي كه مربوط به پرداخت‌هاي غيرقانوني توسط وكلاي ترامپ رسيدگي مي‌كند. دادستاني نيويورك به‌ويژه در پرونده مايكل كوهن، وكيل پيشين دونالد ترامپ، خواستار مداركي در مورد منابع و وضعيت ماليات پرداخت‌هاي ترامپ به دو بازيگر فيلم‌هاي هرزه‌نگاري به عنوان حق‌السكوت شده است.
بهرغم رد درخواست وكلاي ترامپ براي عدم ارايه شواهد مالي به دادگاه، ديوان عالي امريكا اجازه نداده است كه اين مدارك فورا به مجلس نمايندگان واگذار شود. براساس تصميم ديوان عالي، مدارك مالي فقط به دادستان نيويورك سايرس ونس ارايه مي‌شود و او موظف است آنها را محرمانه نگه دارد. براساس اين حكم، مجلس نمايندگان براي دسترسي به اين مدارك بايد حكم يك دادگاه را داشته باشد.
آسيب به كارزار انتخاباتي
دونالد ترامپ به شدت به تصميم ديوان عالي اعتراض كرده است. اين حكم در روز پاياني فعاليت دوره يك‌ساله 2020-2019 ديوان عالي صادر شد و درست در آستانه انتخابات رياست‌جمهوري، ترامپ را وادار مي‌كند تا بخشي از مدارك مالي‌اش را كه تاكنون از منظر عموم پنهان نگه داشته بود، علني كند. راديو ان‌پي‌آر در گزارشي مي‌نويسد كه بهرغم اينكه بعيد است تا انتخابات اسناد مالياتي رييس‌جمهور علني شوند، اما اين راي ديوان عالي يك شكست بزرگ حقوقي براي ترامپ محسوب مي‌شود. به نوشته اين رسانه هر چند ممكن است اين حكم اثر مستقيم چنداني روي انتخابات ماه نوامبر نگذارد، اما يك آسيب بزرگ به استدلال تيم وكلاي ترامپ در پرونده‌هاي متعدد او در دادگاه‌هاي ايالتي و كنگره وارد مي‌كند، چراكه ديوان عالي با اكثريت قابل‌توجهي راي داده است كه رييس‌جمهور از مصونيت مطلق در برابر احضاريه‌هاي كيفري برخوردار نيست. ان‌پي‌آر همچنين تاكيد مي‌كند كه جزيياتي از پرونده مورد رسيدگي در هيات منصفه عالي نيويورك منتشر نشده است و دقيقا مشخص نيست اين دادگاه قصد دارد چه اتهام‌هايي به رييس‌جمهور وارد كند. به نوشته ان‌پي‌آر اگر قرار گرفتن شواهد جديد دراختيار دادستان نيويورك بتواند باعث متهم شدن ترامپ در يك پرونده كيفري شود، مي‌تواند تمامي اميدهاي او را براي انتخاب به عنوان رييس‌جمهور براي دور دوم نقش بر آب كند. به نوشته ان‌پي‌آر، جو بايدن، رقيب او در انتخابات، قطعا از متهم شدن رييس‌جمهور به اتهام‌هاي سوءاستفاده مالي و فرار مالياتي بهره‌برداري تبليغاتي خواهد كرد.
هيچ‌كس راضي نيست
راي روز پنجشنبه ديوان عالي امريكا، بهرغم اينكه يك شكست حقوقي عمده براي رييس‌جمهور اين كشور، دونالد ترامپ محسوب مي‌شد، اما نتوانست منتقدان و مخالفان او را راضي كند. روزنامه واشنگتن‌پست، صبح جمعه در سرمقاله خود به اين راي معترض شده و معتقد است كه در دوره يك‌ساله جلسات ديوان عالي امريكا كه پنجشنبه به پايان رسيد، بارها آرايي صادر شده است كه از برش لازم براي حل مسائل حقوقي كليدي جاري برخوردار نبوده‌اند.
هيات دبيران روزنامه واشنگتن‌پست مي‌نويسد: «[با اين راي] ديوان عالي عملا راه را براي سياست عدم همكاري دونالد ترامپ با كنگره هموار كرده و به او اين پاداش را داده است كه تا انتخابات ماه نوامبر جلوي هرگونه تلاشي را [ازسوي كنگره] براي پاسخگويي به خاطر رفتارش بگيرد.» سرمقاله واشنگتن‌پست ادامه مي‌دهد: «با اطاله بي‌دليل روند دادرسي، ديوان عالي، روساي جمهور بعدي امريكا را هم تشويق كرده تا در برابر هر احضاريه‌اي از سوي كنگره، مادامي كه با راي دادگاه مجبور به پذيرش آن نباشند مقاومت كنند.»
در مقابل هيو هيوت، مجري محافظه‌كار مشهور راديو در يادداشتي براي همين روزنامه از عملكرد ديوان عالي در يك سال گذشته حمايت كرده است و با اشاره به انتصاب قضات محافظه‌كار در ديوان عالي توسط ترامپ، مي‌نويسد: «اين دوره ديوان عالي، پيروزي بزرگي براي محافظه‌كاران مذهبي بود و به همين دليل بايد از ترامپ تشكر كرد.»