آيا ممكن است «خرابكاري» جايگزين ايده «توافق با ايران» شده باشد؟
اتحاد خرابكارها عليه ديپلماسي
محمد حسين لطف الهي
تعدادي از مقامات سابق امريكايي ميگويند كه سازمان اطلاعات امريكا (CIA) از زماني كه در يك نبرد قدرت در سال 2018 توانست بر رقيب خود، پنتاگون فائقآيد، سلسله عملياتهاي سايبري و خطرناكي را عليه ايران و برخي ديگر از اهداف امريكا آغاز كرده است. مجوزي مخفي، معروف به «يافتههاي رييسجمهوري» به اين سازمان جاسوسي اجازه ميدهد تا آزادي عمل بيشتري براي «آنچه انجام ميدهد» و «آنكه را هدف قرار ميدهد» داشته باشد. اين مجوز همچنين دست سازمان سيا را باز ميگذارد تا عملياتهاي خود را حتي بدون كسب اجازه از كاخ سفيد پيش برده و به سرانجام برساند. به گزارش ياهو نيوز، يافتههاي جديد نشان ميدهد كه علاوه بر مجوزي كه به آن اشاره شد، مجوز ديگري نيز وجود دارد. اين مجوز بر خلاف مجوز اول كه بر روي برخي موضوعات خاص در حوزه سياست خارجي - نظير جلوگيري از تبديل شدن ايران به قدرتي هستهاي - تمركز داشت، دست سازمان سيا را باز ميگذارد تا با هدايت شوراي امنيت ملي ايالات متحده، به اقدامات خرابكارانه در فضاي مجازي دست بزند. يك مقام سابق دولت امريكا در اين باره توضيح ميدهد: «يافتههاي رياستجمهوري به سازمان جاسوسي اجازه ميدهد تا بهطور مستقيم اقداماتي بهشدت تهاجمي عليه كشورهاي دشمن انجام دهد». به گفته اين مقام پيشين نام كشورهاي روسيه، چين، ايران و كره شمالي مستقيما در اين سند ذكر شده است اما بر اساس اطلاعات يك مقام سابق ديگر، اين مجوز ميتواند عليه ديگر كشورها نيز كه نامشان مستقيما در سند مذكور ذكر نشده، مورد استفاده قرار گيرد. اختيارات جديد سيا در فضاي مجازي به آن معني نيست كه اين سازمان جاسوسي بخواهد با هك كردن تلفن همراه يا حساب كاربري افراد، اطلاعاتي به دست آورد بلكه به سيا اجازه ميدهد از طريق قدرت سايبري اقداماتي خرابكارانه نظير «هدف قرار دادن منبع تأمين برق يك منطقه» به منظور قطع جريان برق انجام دهد. اقداماتي ديگر نظير تخريب براي «بيآبرو كردن حاكميت» يا اقداماتي با سطح خرابكاري بسيار بالا مانند ساخت ويروس استاكسنت در سال 2009 كه سانتريفيوژهاي ايراني در حال غنيسازي را هدف قرار داد، از جمله چيزهايي است كه در قالب مجوز جديد و «يافتههاي رياستجمهوري» اختيار آن به سيا تفويض شده است. يك افسر سابق سازمان جاسوسي امريكا در توضيح ديگر اقداماتي كه با مجوز جديد براي سيا امكانپذير شده است، ميگويد: «در گذشته براي اينكه شما بتوانيد ثابت كنيد يك خيريه، پوششي براي كشور خارجي در راستاي اقدام عليه امريكا است، بايد سالها تلاش ميكرديد و با جمعآوري مدارك غيرقابل انكار، مقام قضايي را قانع ميكرديد كه بايد اقدامي عليه اين خيريه صورت گيرد، اكنون اما با مجوز جديد همهچيز تغيير كرده و سيا ميتواند مستقيما و بدون هيچ توضيحي اقدام كند». او ميافزايد: «سيا حتي اجازه پيدا كرده اطلاعات خصوصي افراد را يافته و در اينترنت افشا كند». نشانههايي از تغييرات جديد در اواخر سال 2018 آشكار شده بود. در سپتامبر آن سال جان بولتون، مشاور امنيت ملي رييسجمهور با اعلام اينكه رييسجمهور طي يك دستور غير رسمي، بسياري از قوانين و شرايط دولت اوباما در خصوص عملياتهاي سايبري را معلق كرده، گفت كه ترامپ در قالب «آييننامه شماره 13 امنيت ملي» تغييراتي را در اين بخش اعمال كرده كه از جمله آنها تغيير در قوانين عمليات سايبري نظامي است. سياست دولت ترامپ براي برخورد با كشورهايي كه امريكا آنها را دشمن ميخواند - از جمله آنچه ياهونيوز اقدام به خرابكاريهاي خطرناك ميخواند - به اندازهاي خطرناك است كه ممكن است جهان را بار ديگر درگير جنگي عظيم و بيفايده كند. در اين ميان برخي رسانههاي امريكايي از جمله بيزنس اينسايدر، مدعي شدهاند كه در انفجارهاي اخير در ايران ردپاي اسراييل نيز ديده شده و تلآويو تلاش دارد تا در قالب همكاري با دولت ترامپ، به برخي اهداف منطقهاي و بينالمللي خود دست يابد؛ اقدام خطرناكي كه ميتواند به مانند آتش افكندن در انبار كاه خاورميانه باشد.
اهداف آشكار و پنهان اسراييل
بيزنس اينسايدر به نقل از يك مقام امنيتي سابق اسراييل كه اكنون در نهادي امنيتي وابسته به اتحاديه اروپا فعاليت ميكند نوشته است كه تل آويو به عنوان عضوي از كمپين «فشار حداكثري» تلاش دارد تا با تداوم اقدامات خرابكارانه و انفجارهاي مشكوك در ايران، پيش از آنكه دونالد ترامپ در نوامبر 2020 در انتخابات شكست بخورد، يك تقابل مستقيم با ايران ايجاد كند. پيشتر نيز نيويورك تايمز به نقل از يك مقام امنيتي از خاورميانه نوشته بود اسراييل مسوول اصلي انفجارهاي اخير در ايران است و وزير خارجه اين رژيم نيز در پنجم ژوييه اعلام كرد «ما در حال انجام اقداماتي هستيم كه بهتر است ناگفته بماند». مقامات جمهوري اسلامي ايران ميگويند بيشتر انفجارها و آتشسوزيهاي اخير اتفاقي بوده اما در مساله انفجار در تاسيسات هستهاي نطنز اعلام كردند كه «ميدانيم پشت پرده ماجرا چيست» اما در شرايط مناسب آن را اعلام خواهند كرد. يك مقام سابق دفاعي اسراييل در اين باره به بيزنس اينسايدر ميگويد ميتوان تاييد كرد كه «دستكم تعدادي از اتفاقات ايران» از سوي اسراييل برنامهريزي شده بود. او ميافزايد به رغم برخي ابهامات سياست كلي اسراييل در برابر ايران آشكار است: «آنها از دونالد ترامپ در اجراي سياست فشار حداكثري بهطور كامل پيروي ميكنند». به نوشته بيزنس اينسايدر به نقل از مقامات سابق اسراييل، اقدامات اخير بهشدت تحت تاثير انتخابات ماه نوامبر در امريكا است چرا كه اسراييل نگران انتخاب نشدن مجدد ترامپ است و ميخواهد با اقداماتي پيشاپيش جلوي برخي اتفاقات احتمالي در دولت بايدن را كه از جمله آنها احياي توافق با ايران است بگيرد. آنها همچنين تاكيد كردند كه اسراييل ميخواهد ايران را به واكنش وادارد تا بتواند از اين واكنش در مجامع بينالمللي بهرهبرداري كند.
خرابكاري به جاي توافق
اين تنها اسراييل نيست كه ترجيح ميدهد اقدامات خرابكارانه در ايران و به ويژه عليه تاسيسات هستهاي افزايش پيدا كند. برخي راستگرايان تندرو در حزب جمهوريخواه نيز معتقدند جلوگيري از رشد هستهاي ايران از طريق خرابكاري بهتر از يك توافق جديد با جمهوري اسلامي است. الي ليك، روزنامهنگار در بلومبرگ مينويسد: با اتفاقاتي كه رخ داده هر كسي كه در انتخابات نوابر 2020 به پيروزي برسد، ميتواند به توافقي بهتر [از برجام] دست پيدا كند اما ممكن در روزهاي آينده شاهد حوادثي باشيم كه راه بهتري نسبت به توافق با ايران پيش روي ما بگذارد. او با بيان اينكه هم ترامپ و هم بايدن مايل هستند تا به توافقي جديد با ايران دستيابند تاكيد ميكند: منطق موافقان توافق اين است كه به جز جنگ، تنها راه كنترل برنامه هستهاي جمهوري اسلامي ايران امضاي يك توافق است. در 20 سال گذشته سياست امريكا در قبال برنامه هستهاي ايران نوعي سياست «هويج و چماق» بود كه مقامات امريكايي فكر ميكردند كارساز است و ميتواند ايران را قانع كند تا حركت به سوي ساخت بمب هستهاي احتمالي را كنار بگذارد. الي ليك در ادامه مينويسد: با اين وجود توافق با ايران به آن معني بود كه شما بايد روابطتان را با «رژيمي كه عليه مردم خود اقدام ميكند، حامي تروريسم منطقهاي است و به همسايگانش آزار ميرساند» گسترش دهيد. او با اشاره به اتفاقات اخير در ايران از جمله انفجار در نطنز تاكيد ميكند كه راه بهتر براي امريكا و متحدانش تداوم اين عملياتهاي خرابكارانه براي به تأخير انداختن برنامه هستهاي ايران است كه حتي ميتواند به بيثبات كردن شرايط ايران نيز منجر شود.
ايران چه خواهد كرد؟
امريكا و اسراييل تلاش دارند در ماههاي باقي مانده تا انتخابات، آخرين ضربات را بر پيكره برجام و همچنين كليت سياست خارجي تعاملي ايران وارد سازند. از همين رو بسيار اهميت دارد كه واكنشهاي ايران به اين اتفاقات هوشمندانه باشد و مانع از اين شود كه امريكا و اسراييل به هدف اصلي خود يعني ايجاد اجماع بينالمللي دست يابند. از سوي ديگر اما طرف مقابل نيز بايد به تجربه آموخته باشد كه صبر ايران در مقابله با اقدامات اينچنيني نامحدود نيست و اگر اين سياست مخرب كه به نوشته رسانههاي امريكايي در حال حاضر تنها از سوي بخشي از تندروها در امريكا و اسراييل دنبال ميشود، تداوم پيدا كند، با احتمال بسيار زياد با واكنش ايران روبهرو خواهد شد و آغاز يك درگيري نظامي، حتي اگر ضربات بسياري به ايران وارد كند، اسراييل و كشورهاي اروپايي را با بحرانهايي غيرقابل حل مواجه خواهد كرد.