آغاز رمزگشايي از پرواز رازآلود

۶ ماه و ۱۲ روز پس از «رويداد»، بالاخره جعبه نارنجي رازآلود هواپيماي اوكرايني بازگشايي و فرآيند خواندن آن آغاز شد. دادستان نظامي استان تهران ديروز از آغاز عمليات خوانش جعبه‌هاي سياه هواپيماي اوكرايني با حضور نماينده دادسراي نظامي خبر داد. غلام‌عباس تركي در اين مورد توضيح داد كه روز جمعه جعبه سياه هواپيماي مسافربري بويينگ ۷۳۷ متعلق به شركت هواپيمايي اوكراين توسط نمايندگان سازمان هواپيمايي كشور با حضور نماينده دادسراي نظامي به پاريس منتقل شد تا خوانش آن در آزمايشگاه‌هاي تخصصي كشور فرانسه آغاز شود. به ‌گفته دادستان نظامي تهران بنابر مقررات سازمان بين‌المللي هوانوردي، از كشورهاي ذي‌نفع شامل امريكا سازنده هواپيما، اوكراين مالك هواپيما، كانادا، سوئد و افغانستان به ‌لحاظ اتباع جان‌باخته در اين سانحه، براي خوانش جعبه‌هاي سياه دعوت به ‌عمل آمده است. علاوه بر اين نمايندگان سازمان ايكائو، سازمان هواپيمايي كشوري ايران به همراه نماينده دادسراي نظامي تهران در عمليات خواندن جعبه سياه حضور خواهند داشت. آن‌طور كه دادستان نظامي تهران نيز تاكيد كرده جعبه‌هاي سياه اين مدل از هواپيما تاكنون سابقه بازخواني نداشته و بر همين اساس و بنا به تشخيص سازمان هواپيمايي كشوري، آزمايشگاه‌هاي كشور فرانسه از امكانات فني لازم براي خوانش اطلاعات جعبه‌هاي سياه برخوردارند. بنابراين، اين كشور پس از اعلام آمادگي ايران به سازمان ايكائو براي ارسال جعبه سياه، آمادگي خود را براي خواندن اين جعبه نارنجي رنگ اعلام كرد و بالاخره پس از بيش از ۶ ماه وضعيت جعبه سياه هواپيماي اوكرايني مشخص شد. 
پيش از اين و اواخر اسفند ماه ۹۸، اخباري در رسانه‌هاي بين‌المللي منتشر شد مبني بر اينكه جعبه سياه اين هواپيما قرار است به اوكراين ارسال شود. همچنين فرهاد پرورش، نماينده ايران در ايكائو تاييد كرد كه قرار است جعبه سياه هواپيماي پرواز بي‌سرانجام ۷۵۲ به كي‌يف فرستاده شود كه اين اتفاق به‌دليل شيوع كرونا و بسته شدن اغلب مرزهاي هوايي به تاخير افتاد. اين مدت برخي كشورها ازجمله اوكراين و كانادا نسبت به تعلل در ارسال جعبه سياه هواپيما اعتراض كردند و درنهايت جعبه سياه هواپيما سر از پاريس درآورد.  پيش از ارسال جعبه سياه، سازمان هواپيمايي كشور گزارشي از پيشرفت تحقيقات بررسي سانحه هواپيماي اوكرايني منتشر كرد كه در آغاز اين گزارش تاكيد شده‌ بود «اين نوع از بررسي سانحه با هدف شناسايي مقصر، سرزنش عوامل و يا احقاق حقوق از دست رفته انجام نمي‌پذيرد.» حال آنكه ۳ روز پس از حادثه مشخص شد اين اتفاق به ‌دليل «خطاي انساني» رخ داده و تعدادي به همين دليل بازداشت شدند. همچنين بنابر همان گزارشي كه اخيرا از پيشرفت تحقيقات اين سانحه منتشر شد، «خطا در تنظيم مجدد شمال سامانه»، «نقص در برقراري ارتباط بين سامانه عمل‌كننده و مركز هماهنگي»، «شناسايي و طبقه‌بندي اشتباه هدف كشف شده» و «ناديده گرفتن دستورالعمل شليك» زنجيره رويدادهايي است كه منجر به اسقاط هواپيماي اوكرايني شده است. البته در جريان اين حادثه هنوز هيچ دادگاهي براي رسيدگي به اين خطا برگزار نشده و تحقيقات داخلي نيز تكميل نشده است. حسن نوروزي، عضو كميسيون حقوقي مجلس دهم اما فروردين امسال به روزنامه «همدلي» گفته ‌بود كسي در اين زمينه بازداشت نشده كه البته اظهارات او ازسوي مقامات قضايي تكذيب شد.