ادامه از صفحه اول
ما و جهان پيش‌بيني‌ناپذير!
افزون بر زجر مردمان آرزوهاي‌شان را به باد داده است. جالب آنجاست كه اغلب حاكمان حتي آنان كه تا مرز جهانگيري رسيده‌اند عاقبت به ناكامي و افسوس و حسرت دچار شده‌اند ولي نوبت به ديگري كه رسيده با خود انديشيده است كه اميران و خلفا و والي‌هاي پيشين فلان حساب را نكرده و بهمان ظرفيت و كياست و شجاعت را نداشته ولي ما داريم! و قسمت اعظم تاريخ تكرار اين حكايت محنت‌ساز و افسوس‌برانگيز است و خدا مي‌داند كه اينان عمر بشر را به هدر داده و جنگ‌ها و جدال‌هاي بي‌انتها حاصل حساب‌هاي نابخردانه و تك‌بعدي آنان است. قدرتمندان معمولا تصور مي‌كنند كه حسابگراني تمام‌عيارند و هيچ چيز را از قلم نمي‌اندازند و حتي نياز به مشورت جدي ندارند. همين حالا هم مي‌شود حكايت آن كر را در رفتار بسياري از حاكمان جهان مشاهده كرد كه در ديدن و شنيدن حقايق امور دچار نقصانند ولي حاضر نيستند كه از زواياي مختلف به موضوعات بنگرند و در تصميمات جانب احتياط و درايت را رعايت كنند و از نظر و فكر و انديشه خردمندان مستقل و دلسوز سود جويند. شوربختانه هر تصميم آنان به جان و مال و سرنوشت ميليون‌ها نفر مرتبط است و اشتباه‌شان گاهي خسارت‌هاي عظيم و تاريخي به بار مي‌آورد. در اين مهم مي‌شود به موردي كه چندان محل مناقشه نيست و شايد آسان‌تر مفهوم شود و مايه عبرت براي همه و در امور مختلف شود، اشاره كرد. همه ديديم كه رييس‌جمهور برزيل چگونه اپيدمي كرونا را به سخره گرفت و چگونه در همه‌گيري اين بيماري كشور خود را به سرعت به صدر جدول ابتلا و قربانيان رساند! او چشم‌ها و گوش‌هاي خود را بست و حاضر نشد حقايق عالم‌گير را بشنود و حداقل در اين مورد به خرد جمعي نخبگان كشور خويش عمل كند. اگر چه وي مثال نقد و بارز تك‌نگري و خودمحوري در اين موضوع است ولي در ديگر كشورها هم هر حكومتي با سرعت و احساس مسووليت و تجميع فكرها و اراده‌ها و اولويت دادن جدي به سلامت مردم به جنگ كرونا رفت، موفق‌تر بود و هركس اهمال كرد و بر نقدها و نظرها گوش بست نه‌تنها بيشتر درگير شد كه اقتصادش هم ضربه بيشتري دريافت كرد. در امريكا با وجود آن همه امكانات و ثروت و دانش خودمحوري رييس اين كشوركه مست موفقيت‌هاي اقتصادي اوليه خود شد، بحران بي‌سابقه‌اي به وجود آورد و گويا آزادي بيان و اقتدار نهادهاي مدني و تكثرنسبي قدرت دولت را مجاب به اقدام كرد و چه بسا اگر اين اسباب نبود، كرونا ايالات متحده را مچاله مي‌كرد. دنيا دنياي سختي و دشواري و زمختي و بدقلقي و گاهي بي‌رحمي است و بر خيره‌سران وخودمحوران سخت مي‌گيرد و نياز به ديدن واقعيت‌ها يك نياز حياتي است. ما بيش از ديگران بايد با چشم باز بنگريم و هوشمندانه بترسيم و از عاقبت متوهمان شجاعت عبرت بگيريم و در همه امور احتياط و دقت و خرد جمعي را به كار ببنديم. كرونا هم نباشد فقط با مسووليت‌پذيري و درك واقعيت‌ها مي‌شود از پس دنياي پرآشوب و انبوه مشكلات بزرگ برآمد و مردم را از فقر و نابساماني و تنگنا نجات داد. چه بسا آنقدر در دريافت حقايق تعلل كنيم و تنها نظر خويش را عين حقيقت بدانيم كه همه چيز وارونه شود و مردمان از دست بروند و ناظري بيايد و بگويد: خود كرده را تدبير نيست!
افزايش برداشت و توليد
به زبان عاميانه ازدياد برداشت شامل هر كاري است كه بتواند شرايط را جوري به نفع ما تغيير دهد كه ميزان برداشت ما در كوتاه‌مدت از هر چاه و بلندمدت از يك مخزن به شكل ملموس بيشتر از زماني شود كه ما با مكانيزم‌هاي طبيعي توليد مي‌كرديم يا حتي از روش‌هاي ساده تزريق آب و گاز به مخزن استفاده مي‌كرديم. اينكه در يك مخزن با نفت سبك و با كيفيت، اقدامات بيشتر شبيه حفظ شرايط موجود است تا حجم بيشتري با اين شرايط برتري توليد شود و در مخازني كه توان بهره‌دهي مخزن به چاه و حتي چاه به سطح كم است سعي مي‌شود با يك مكانيزم كمكي حركت سيالات در درون اين دالان‌هاي ميكروسكوپي را چنان زيادتر كنند كه در نهايت سيال بيشتري توليد شود. با تعاريفي كه ارايه شد، حالا مي‌شود واژه ديگري را نيز به اين دايره واژگان افزود. به زميني كه در آن مخازن مختلف در عمق‌هاي مختلف تشكيل شده باشد، ميدان گفته مي‌شود. مانند ميدان نفتي آزادگان كه شامل لايه‌هاي سروك، كژدمي، گدوان و فهليان است كه هر كدام قصه متفاوت خود را از نظر نوع نفت، فشار و دما و اندازه و ابعاد دارد؛ يا ميدان گازي پارس جنوبي كه كم و بيش بيشتر خواص سيال و سنگ آنها در چهار لايه خوف مشابه است. ازدياد برداشت از يك ميدان نفتي يعني اينكه براي هر مخزن نفتي با توجه به خواص سنگ و سيال آن سناريويي متفاوت چيده شود كه باعث شود ضريب بازيافت آن افزايش يابد. ضريب بازيافت يعني ميزان كل نفت توليدي بر حجم نفتي كه محاسبه مي‌شود تمامي دالان‌هاي به هم مرتبط و بسته يك مخزن را اشغال كرده است. براي مثال بزرگ‌ترين مخزن ميدان نفتي آزادگان، مخزن سروك آن است كه ضريب بازيافت پاييني دارد و با توجه به اينكه لايه‌هاي بهره‌ده آن ضخامت چنداني نداشته و گرانروي نفت آن بالاست بر اساس بررسي‌هاي فني به عمل آمده تزريق آب هوشمند يا به اصطلاح ديگر تزريق آب با شوري مهندسي شده سناريويي است كه براي افزايش ضريب بازيافت آن توصيه مي‌شود. ضرايب بازيافت ممكن است يك يا دو درصد با استفاده از ازدياد برداشت بهتر شود كه اگر اين عدد را در نفت درجا محبوس ضرب كنيم گاهي عدد تا چند ميليارد بشكه بزرگ مي‌شود كه يك افزايش توليد قابل توجه است.