چه كسي موشك ضد تانك در اختيار طالبان قرار داده است؟
هدف‌گيري مشكوك بالگرد ارتش افغانستان
مترجم: گلي اصغري
يكي از بالگردهاي ارتش افغانستان روز دوشنبه در جنوب اين كشور مورد حمله قرار گرفت و ساقط شد، اما آنچه به اين حمله اهميت مي‌دهد، اين است كه به گفته مقامات امريكايي و افغان، موشكي كه تاكنون در دستان طالبان ديده نشده، در ساقط كردن اين بالگرد مورد استفاده قرار گرفته است. حمله به بالگرد ارتش با اين موشك هدايت‌شونده ضد تانك سوالات زيادي را در خصوص تامين‌كننده اين سلاح به وجود آورده و باعث نگراني ارتش افغانستان مي‌شود.
اين بالگرد «بلك هاوك» در مسير بازگشت از يك عمليات امدادي در استان هلمند و در حين فرود مورد هدف قرار گرفت. مقامات افغان مي‌گويند مشخص نيست بالگرد هنگامي كه مورد هدف موشك هدايت‌شونده ضد تانك قرار گرفت هنوز روي هوا بود يا فرود آمده بود. حداقل دو تن از سرنشينان اين بالگرد زخمي شدند كه حال يكي از آنها وخيم است. اين دومين بار در سال جاري ميلادي بود كه بالگردهاي ارتش افغانستان مورد چنين حملاتي قرار مي‌گرفتند. در ماه ژانويه نيز يك بالگرد ديگر مورد هدف يك موشك هدايت‌شونده ضد تانك در حوالي سد كجكي قرار گرفته بود. مقامات مي‌گويند طالبان مدت‌هاست به دنبال تصرف اين منطقه است. در آن زمان، گزارش‌هاي اوليه در خصوص عامل حمله به بالگرد كامل نبودند.
به گزارش نيويورك تايمز، مقامات امريكايي و برخي مقام‌هاي افغان ادعا مي‌كنند سلاحي كه در هر دو حمله به كار رفته، از سوي ايران تامين شده است، اما هيچ مدركي براي اثبات مدعاي‌شان ندارند. همزمان ايران هرگونه ارسال سلاح به طالبان را تكذيب كرده است. انواع مختلفي از موشك‌هاي هدايت‌شونده ضد تانك در سوريه، عراق و يمن به وفور مورد استفاده قرار مي‌گيرد. اين موشك‌ها كه اغلب ساخت امريكا، روسيه و ايران هستند، عمدتا از پايگاه‌هاي نظامي كشورهاي خارجي به غنيمت گرفته مي‌شوند اما مقامات نظامي امريكا مي‌گويند تاكنون در افغانستان از اين موشك‌ها ديده نشده است. در دهه 1980 ميلادي، در قالب برنامه سازمان جاسوسي امريكا (سيا) براي حمايت از شبه‌نظاميان افغان در جنگ با شوروي، تجهيزات و سلاح‌هاي مختلفي از جمله موشك‌هاي هدايت‌شونده ضد تانك روانه اين كشور شد. در سال 2008 نيز طالبان توانست دست كم يك موشك و پرتاب‌كننده آن را از فرانسوي‌ها به غنيمت بگيرد. در سال 2017، يك شركت خصوصي كه به ارزيابي تهديد عليه هوانوردي غيرنظامي در مناطق درگير جنگ مي‌پردازد، شاهد انتقال يك محموله سلاح از پاكستان به افغانستان بود. شليك موشك‌هاي هدايت‌شونده ضد تانك نياز به آموزش دارد و چندين نفر بايد براي شليك موثر آن حضور داشته باشند. اين موشك‌ها بسيار حجيم و استفاده از آنها دشوار است، اما مي‌توانند از فاصله چند كيلومتري اهداف خود را با دقت نابود كنند، به همين دليل براي خودروها، ايست‌هاي بازرسي و هواپيماها و بالگردهاي مستقر روي زمين بسيار خطرناكند. همين مساله باعث مي‌شود ورود آنها به جنگ افغانستان، شرايط را براي ارتش اين كشور بسيار دشوار كند، چرا كه عمده نبردهاي نيروهاي افغان، از پاسگاه‌ها و ايست‌هاي بازرسي است. شليك به بالگردهايي كه نزديك فرود هستند يا روي زمين نشسته‌اند، مثل دو حادثه‌اي كه امسال در هلمند رخ داد، تاكتيكي است كه گروه‌هاي تروريستي در جريان جنگ سوريه از آن بهره مي‌بردند. بلافاصله پس از حمله ديروز، وزارت دفاع افغانستان اعلام كرد علت سقوط بالگرد بلك هاوك، مشكل فني در فرود بوده است. با اين حال، مقامات امنيتي اين كشور در گفت‌وگوهاي خصوصي خود حمله به بالگرد را تاييد كرده‌اند. عطاالله افغان، رييس شوراي استاني هلمند مي‌گويد: براساس آنچه از اهالي محل شنيدم، طالبان عامل حمله به بالگرد بوده است. طالبان سلاح‌هاي جديدي در اختيار دارد كه مي‌تواند بالگردها را در حين فرود مورد هدف قرار دهد. اين نوع راكت به سيم بلندي متصل است كه براي ساقط كردن بالگرد و تانك مورد استفاده قرار مي‌گيرد.
نيويورك تايمز در ادامه مي‌نويسد: مقامات ايراني داشتن كانال‌هاي ديپلماتيك با طالبان را تاييد مي‌كنند، اما همواره در سال‌هاي اخير اتهامات مربوط به كمك مادي به اين گروه را تكذيب كرده‌اند. ايران مي‌گويد در مقابل هدف طالبان مبني بر بازگشت امارت اسلامي، از دولت افغانستان حمايت مي‌كند. سيد عباس عراقچي، معاون وزير خارجه ايران در مصاحبه‌اي با شبكه طلوع افغانستان گفت: آنچه براي ايران مهم است حفظ قانون اساسي و نظام سياسي فعلي در افغانستان است. ما از جمهوري اسلامي افغانستان و دولتش حمايت مي‌كنيم و بر خلاف ديگر كشورها، نيامده‌ايم به طالبان سلاح يا پول بدهيم. در طول جنگ افغانستان، مقامات نظامي و اطلاعاتي امريكا بارها ادعا كردند پاكستان، ايران، روسيه و ديگر كشورهاي آسياي ميانه به طالبان سلاح و تجهيزات مي‌دهند، اما به ندرت مي‌توانستند ادعاي خود را ثابت كنند. اين در حالي است كه امريكا خود در سال 2014 براي شبه‌نظاميان سوريه موشك‌هاي هدايت‌شونده ضدتانك تهيه كرد. اين كشور در دهه 1980 ميلادي نيز براي جنگجويان اسلام‌گراي افغان موشك‌هاي سطح به هواي پرتابل تهيه كرده بود. با توجه به اينكه موشك‌هاي هدايت‌شونده ضدتانك براي هدف‌گيري هواپيما و بالگرد طراحي نشده‌اند، ورود آنها به جنگ افغانستان چندان از سوي مقامات امريكايي محكوم نشد، هر چند كه قطعا مي‌تواند باعث افزايش سطح تنش‌ها شود.