نقش‌بازي هم قلق دارد
عباس عبدي
چندي پيش در يادداشتي نوشتم كه به چه علت فساد عميق‌تر و ريشه‌اي‌تر از آن است كه با آن مبارزه شود و نكته مهم‌تر اينكه بسياري از اقدامات ضد فساد بيش از آنكه يك اقدام اساسي باشد، يك نمايش سطحي است؛ نمايشي كه براي سر كار گذاشتن مردم طراحي مي‌شود. مي‌توان سناريوي آن را حدس زد. آخرين و خنده‌دارترين آنها سخنان رييس بنياد مستضعفان است كه متولي ايفاي چنين نقشي بود. نقشي كه به سرعت تهي بودن آن لو رفت.
وي با اشاره به يك‌سري اسامي و اينكه فلان ملك بنياد دست اين است و دست آن بوده، خواست تصويري ضد فساد از خود نشان دهد. در حالي كه بخش مهمي از آنچه گفت اصلا مهم نبود و حتي فساد نبود. حتي اگر همه‌اش هم فساد باشد، جزو فرعي و كوچكي از ماجراي تاريخ فساد در اين بنياد است كه براي طرح اين مساله موجب به حاشيه رفتن متن فساد مي‌شود. سعي مي‌كنم ابعاد اين ادعا را بشكافم.
1ـ وجود ساختمان‌هاي بنياد در دست ارتش و سپاه چه وجهي از معناي فساد دارد؟
اين دو نهاد صدها و هزاران مكان در دست دارند كه از بودجه عمومي و دولت است، اصولا چه اهميتي دارد كه يك مكان بنياد هم دست آنان باشد يا نباشد. مگر اموال شخصي است كه به جيب فرماندهان آنان برود. در بهترين حالت آنها را مي‌گيريد براي بنياد، آنها هم اگر جا كم بياورند از پول و بودجه ملت يك جاي ديگر را مي‌خرند. اين ارتباطي با فساد ندارد.
2ـ بودن يك ساختمان دست روساي جمهور قبلي چه معنايي از فساد دارد؟
اين وظيفه دولت است كه براي روساي جمهور قبلي خود دفتري را حتي با هزينه متعارف تامين كند. روساي جمهور قبلي هر كشوري فارغ از گرايش سياسي آنان، نوعي سرمايه سياسي محسوب مي‌شوند. اصولا تخصيص اين حد از امكانات هم براي آنان، هيچ ايرادي ندارد. بايد جلوي اتلاف آن 800 ميليارد دلار را مي‌گرفتيد كه در زمان رياست جمهوري دود شد، رفت هوا. جلوي آن را نگرفتيد چون خودتان هم شريك آن اتلاف عظيم بوديد. حالا از آنان مي‌خواهيد كه يك ساختمان را ترك كنند. آن‌هم به اين صورت نمايشي كه آنان هم بگويند، چشم مي‌خواهيم برويم جنوب شهر مثلا در عبدل‌آباد دفتر بزنيم! شما هم تشكر كنيد. آقا نقش‌بازي كردن هم قلق دارد نه اين‌قدر ابتدايي.
3- حالا فرض كنيد كه يك مركز مطالعاتي و آموزشي خبرنگاري هم كه هر دو غيرانتفاعي هستند از ساختمان‌هاي بي‌حساب و كتاب بنياد استفاده كنند به كجاي عالم بر مي‌خورد؟ حتي اگر اين استفاده درست هم نباشد، فساد به معناي مورد‌نظر مردم و جامعه نيست. مگر اينكه سوءاستفاده‌هاي ديگري در اين ميان باشد. البته مدرسه آقاي حداد تنها مورد جدي در اين ماجراست، آن‌هم در اندازه‌هاي كوچك است كه در ادامه به اصلي‌ها مي‌رسيم.
4- از سوي ديگر گفته‌اند كه هزاران ملك توسط نهادها و سازمان‌ها تصرف شده است. كلمه «تصرف» بار معنايي منفي دارد. اگر رفته‌اند و آنجا را به زور گرفته‌اند چرا شكايت كيفري نمي‌كنيد؟ ولي اگر تصرف آن مكان‌ها با اجازه يا توافق بنياد و مسوولان آن بوده، اول بفرماييد چه كساني اين اجازه‌ها را داده‌اند و آيا مسوولان قبلي تخلفي كرده‌اند يا خير؟ اگر تخلف كرده‌اند، آنها را دادگاهي كنيد اگر نه اين نمايش بي‌معناست و فقط براي رد گم كردن است.
5- ابتداي سال 1375، مجلس چهارم تحقيق و تفحص از بنياد مستضعفان كرد كه به صورت تصادفي حدود 150 پرونده واگذاري از هزاران پرونده بنياد را رسيدگي كرد، افتضاحي تمام عيار بود. لطف كنيد آنها را رو كنيد. بفرماييد ساختمان‌هاي فروخته شده به اشخاص حقيقي و نه اشخاص حقوقي و عمومي كدام‌هاست؟ بفرماييد ليست كليه دارايي‌هاي بنياد از ابتدا تا حالا داده شود و معلوم كنيد كدام‌ها در اختيار كي هست؟ بفرماييد ليست اموال منقول بنياد را بدهند و معلوم كنيد به چه قيمتي و به چه كساني فروخته شده‌اند؟ همان‌هايي كه در پرونده مشهور به بانك صادرات وجود داشت و گوشه‌اي از آنها در روزنامه سلام طرح شد. بفرماييد قراردادهاي موجود اين بنياد شفاف شود. آيا خبر منتشر شده درباره پرداخت هزار ميلياردي براي تبليغات با صداوسيما را رد مي‌كنيد؟ بفرماييد كه سهام بنياد مستضعفان در اپراتوري‌هاي تلفن همراه و افزايش تعرفه استفاده از اينترنت چگونه است؟ و مواضع آقاي رييس بنياد درباره افزايش سرسام‌آور تعرفه‌هاي اينترنت چيست؟ ارقام يك ماهه اين افزايش تعرفه‌ها معادل خريد همه اين ساختمان‌هاست. مساله اين است كه اين نوع نمايش‌هاي سياسي، نتيجه‌اي جز لوث شدن مفهوم مبارزه با فساد ندارد و به انحراف بردن افكار عمومي و زمينه‌سازي تبليغاتي براي انتخابات ندارد. به همين علت درباره انتخابات سال آينده پيشنهادي دارم كه در يادداشت جداگانه‌اي آن را شرح خواهم داد. ضمنا خوب است به اين پرسش هم پاسخ دهيد كه چگونه مي‌شود در اين مجمع‌الجزاير فساد يك جزيره كوچك سالم و ضد فساد سر برآورد؟