سخنراني وزير خارجه امريكا در گردهمايي انتخاباتي حزب رييس‌جمهور جنجال‌ساز شد
دفاع از كارنامه خالي
شهاب شهسواري
ديپلمات‌هاي كنوني و پيشين امريكايي اقدام مايك پمپئو در سخنراني به نفع يك نامزد انتخاباتي در كنوانسيون حزبي را غيرقانوني و سوءاستفاده از مقام توصيف كرده‌اند. واشنگتن‌پست سخنراني پمپئو را «دفاع از كارنامه ضعيف» سياست خارجي ترامپ توصيف كرده است و سي‌ان‌ان اين سخنراني را به‌رغم همه جنجال‌ها، بي‌روح دانست. در برابر سخنراني ملانيا ترامپ، همسر رييس‌جمهور امريكا به دليل اشاره او به قربانيان ويروس كرونا در امريكا و تسليتش به خانواده‌هاي قربانيان شيوع اين بيماري، مورد استقبال رسانه‌ها قرار گرفت. در ميان تمام سخنرانان دو شب برگزاري گردهمايي ملي حزب جمهوري‌خواه، ملانيا ترامپ تنها كسي بود كه به قربانيان ويروس كرونا در امريكا اشاره و با خانواده‌هاي آنها اظهار همدردي كرد. اين در حالي است كه ديگر سخنرانان گردهمايي، ويروس كرونا را ويروس چيني معرفي مي‌كردند و به جاي دولت كشور خودشان، چين را مقصر مشكلات ناشي از اين بيماري در امريكا مي‌دانستند.
وندي شرمن، معاون پيشين وزير خارجه امريكا در حساب كاربري خود نوشت: «در حالي كه شرايط صلح و امنيت در خاورميانه بسيار پيچيده است، ... [قدس اشغالي] نبايد به يك دكور براي گردهمايي ملي جمهوري‌خواهان تبديل شود، مايك پمپئو نبايد جايگاه وزير خارجه را نابود كند. رويدادي بي‌سابقه و خطا.» رسانه‌هاي امريكايي به نقل از تعدادي از مقام‌هاي پيشين و كنوني وزارت خارجه امريكا نوشته‌اند كه اقدام مايك پمپئو، نقض قانون هچ (HATCH) مصوب 1939 است. براساس قانون هـچ، به جز رييس‌جمهوري، معاون او و شماري از مقام‌هاي بلندپايه مشخص، مابقي كاركنان امور اجرايي در اداره‌هاي دولت فدرال، از دخالت در امور سياسي از جمله استفاده از موقعيت دولتي براي نفوذ در انتخابات، اشتغال در مناصب مرتبط با انتخابات، شركت در مبارزه‌هاي سياسي و جمع‌آوري كمك نقدي براي نامزدها يا احزاب سياسي، منع مي‌شوند. وزارت خارجه امريكا اين انتقادات را رد كرده است و معتقد است اين اقدام پمپئو غيرقانوني نيست. در بيانيه وزارت خارجه امريكا آمده است: «پمپئو با ظرفيت شخصي خود اظهاراتش را ضبط كرد و از هيچ‌يك از منابع اين وزارتخانه براي اين منظور استفاده نشده است.» مخالفان معتقدند كه وزير امورخارجه امريكا نبايد اجازه مي‌داد كه سياست خارجي امريكا به رقابت‌هاي حزبي و جناحي داخلي آلوده شود.
سه‌شنبه دومين شب دوم گردهمايي ملي حزب جمهوري‌خواه برگزار شد. سخنرانان اصلي اين گردهمايي، مايك پمپئو، وزير امورخارجه، رند پل، سناتور جمهوري‌خواه، ملانيا ترامپ، همسر رييس‌جمهور، اريك ترامپ، پسر و تيفاني ترامپ دختر او بودند. سخنراني‌هايي كه مانند شب اول در تحسين عملكرد ترامپ و با هدف قانع‌كردن راي‌دهندگان براي راي‌دادن به اين نامزد رياست‌جمهوري براي يك دوره ديگر بود. در اين ميان سخنراني مايك پمپئو، وزير امورخارجه كه يك روز قبل از آن روي سقف يك هتل در شهر اشغالي قدس ضبط شده بود، بيش از سخنراني ديگران از جمله اعضاي خانواده رييس‌جمهور امريكا مورد توجه قرار گرفت.
اما فقط نفس ضبط يك ويديوي سخنراني از شهر اشغالي قدس نبود كه باعث اعتراض منتقدان پمپئو به اين اقدام شد. محتواي سخنان او در گردهمايي جمهوري‌خواهان در دفاع از سياست خارجي ترامپ هم با انتقادهاي زيادي مواجه شد. ديويد ايگانتيوس، يادداشت‌نويس روزنامه واشنگتن‌پست مي‌نويسد: «سخنراني پمپئو كوتاه بود، اما كاملا افشاگرانه؛ او براي نوآوري‌هاي شجاعانه ترامپ در هرگوشه‌اي از جهان تبليغ كرد، اما نتوانست چند نمونه واضح از موفقيت‌هاي اين سياست خارجي نمايشي و مخرب مبتني بر روابط شخصي نشان دهد.» بسياري از تحليلگران امريكايي در عين حال از بلندپروازي‌هاي مايك پمپئو و هدف او براي نامزد شدن در انتخابات آينده رياست‌جمهوري امريكا گفته‌اند. نيويورك‌تايمز مي‌نويسد كه يكي از اهداف سنت‌شكني پمپئو براي حضور فعال در گردهمايي حزبش با هدف تبليغ خودش به عنوان يك نامزد رياست‌جمهوري براي انتخابات 2024 است. اين گمانه‌زني در مورد ديگر سخنرانان اين گردهمايي از جمله نيكي هيلي، سفير پيشين امريكا در سازمان ملل و رند پل، سناتور كنتاكي هم مطرح شده است.
يادداشت واشنگتن‌پست ادامه مي‌دهد: «كارنامه رياست‌جمهوري ترامپ در سياست خارجي حتي به روايط پمپئو هم خالي از دستاورد است. براي مثال پمپئو چين را مثال زد، اما در شرايطي كه هيچ توافق تجاري به دست نيامده است و تقريبا هيچ‌يك از خواسته‌هاي ترامپ از چين بعد از روي كار آمدنش در سال 2017 عملي نشده است، مجموع عملكرد او نتيجه منفي داشته است. حداكثر دستاورد ترامپ به روايت پمپئو اين بود كه به گفته وزير خارجه امريكا ترامپ پرده را از سياست تهاجمي حزب كمونيست چين كنار زد. در مورد كره شمالي هم دستاورد چنداني براي اشاره وجود نداشت، پمپئو گفت كه رييس‌جمهور تنش‌ها را كاهش داد و بر خلاف همه پيش‌بيني‌ها رهبر كره شمالي را پاي ميز مذاكره آورد. او همچنين به توقف آزمايش‌هاي موشكي قاره‌پيماي كره شمالي اشاره كرد، اما هيچ اشاره‌اي به نشست رييس‌جمهور امريكا با رهبر كره شمالي در سال 2018 و وعده خلع‌سلاح هسته‌اي اين كشور نكرد. پمپئو ادعا كرد كه به خاطر ترامپ، ناتو قوي‌تر شده است. شايد درست باشد كه برخي متحدان ناتو هزينه بيشتري براي دفاع مشترك پرداخت مي‌كنند، اما واقعيت اين است كه بسياري از تحليلگران به افول شديد در اعتماد ميان متحدان كليدي ناتو نسبت به امريكا اشاره مي‌كنند.» پمپئو در سخنانش به ترور شهيد سردار سليماني توسط امريكا هم اشاره كرد. اين مقام امريكايي مدعي شد كه شهيد سليماني عامل «كشته شدن صدها نظامي امريكايي و هزاران مسيحي در عراق» بود.
ادعاي وزير خارجه امريكا در مورد فرمانده ارشد مبارزه با داعش در حالي بيان مي‌شود كه بسياري از مقام‌هاي عراق و سوريه بارها از تلاش‌هاي شهيد سليماني براي حمايت از اقليت‌هاي ديني و قومي اين دو كشور در مقابل جنايات تروريست‌هاي داعش حمايت كرده‌اند. پمپئو همچنين در بخشي ديگر از سخنانش به اقدام غيرقانوني رييس‌جمهور امريكا در خروج از برجام اشاره كرد و اين اقدام را ستود. او گفت: «۲ سال پيش، رييس‌جمهوري از توافق فاجعه‌بار هسته‌اي ايران خارج شد و آيت‌الله‌ها، حزب‌الله و حماس را تحت فشار قرار داد.» ديويد ايگناتيوس در واشنگتن‌پست مي‌نويسد: «اين اظهارات در حالي بيان مي‌شود كه ترامپ به‌رغم خروج از اين توافق بين‌المللي نتوانست به وعده‌اش براي توافق جديد با ايران عمل كند.»
ديگر جمهوري‌خواهي كه سخنانش مورد توجه رسانه‌هاي قرار گرفت، رند پل، سناتور جمهوري‌خواه ايالت كنتاكي بود. رند پل در سخنراني‌اش به راي مثبت جو بايدن در حمايت از جنگ عراق اشاره و ترامپ را از اين لحاظ نسبت به رقيبش اصلح توصيف كرد. سناتور جمهوري‌خواه كنتاكي گفت: «ترامپ را با سوابق فاجعه‌بار بايدن كه همواره خواستار جنگ است مقايسه كنيد. جو بايدن به جنگ عراق راي موافق داد و ترامپ مدت‌ها آن را بزرگ‌ترين اشتباه ژئوپوليتيك نسل ما خواند.» پال ضمن اعلام حمايت از ترامپ، افزود: «من مي‌ترسم كه بايدن دوباره جنگ را انتخاب كند. جو بايدن به ريختن خون و هدر دادن ثروت ما ادامه خواهد داد. رييس‌جمهور ترامپ قهرمانان ما را به خانه مي‌آورد.» رند پال در انتهاي اظهاراتش مدعي شد: «ترامپ اولين رييس‌جمهور در يك نسل امريكاست كه به دنبال پايان دادن به جنگ است نه اينكه يك جنگ را آغاز كند و او قصد دارد جنگ افغانستان را خاتمه دهد. او مردان و زنان ما را به خانه مي‌آورد. اگر شما مانند من از جنگ متنفر هستنيد، اگر مي‌خواهيد هر سال ۵۰ ميليارد دلار را به جاي خرج كردن در افغانستان در داخل امريكا نگه داريم، بايد از رييس‌جمهور ترامپ براي دوره ديگري حمايت كنيد.»