دور دوم انتخابات يازدهمين دوره مجلس شوراي اسلامي در 10 حوزه انتخابيه برگزار شد
انتخاب با فاصله، بي اثر انگشت
دور دوم انتخابات يازدهمين دوره مجلس شوراي اسلامي در 10 حوزه انتخابيه از ساعت ۸ صبح ديروز، جمعه با رقابت ۲۰ نامزد براي ۱۰ كرسي مجلس آغاز شد. اين انتخابات براساس اعلام قبلي قرار بود كه ۲۹ فروردين ماه برگزار شود تا با شروع به كار دوره يازدهم مجلس شوراي اسلامي هيچ حوزه انتخابيه‌اي بدون نماينده نباشد. همچنين بر اساس قانون نهادهاي اجرايي و نظارتي انتخابات موظف هستند كه كمتر از يك ماه پس از برگزاري انتحابات در صورت نياز مرحله دوم را برگزار كنند اما شيوع كرونا از اواخر بهمن و اوج گرفتن آن در اسفند و فروردين ماه ۹۹ باعث شد كه اين قانون به صورت استثنا و با دستور ستاد ملي مديريت كرونا به تعويق بيفتد تا بالاخره در ۲۱ شهريور ماه اجرايي شود، انتخاباتي با ماسك، خودكار شخصي، با فاصله فيزيكي و البته بدون اثر انگشت راي دهندگان. اين انتخابات در حوزه‌هاي انتخابيه سميرم و لنجان در استان اصفهان، حوزه انتخابيه دهلران، آبدانان، دره‌شهر و بدره در استان ايلام، حوزه انتخابيه كرج، اشتهارد و فرديس در استان البرز، حوزه انتخابيه زنجان و طارم در استان زنجان، حوزه انتخابيه اهواز، حميديه، كارون و باوي در استان خوزستان، حوزه انتخابيه بيجار در استان كردستان، حوزه انتخابيه كرمانشاه و اسلام‌آباد غرب و دالاهو در استان كرمانشاه و حوزه انتخابيه كردكوي، تركمن، بندر گز و گميشان در استان گلستان برگزار شد. البته قرار بود انتخابات حوزه انتخابيه ميانه در استان آذربايجان شرقي نيز برگزار و تكليف دومين نماينده اين حوزه در مجلس مشخص شود اما در ساعات پاياني كار روز چهارشنبه وزارت كشور اعلام كرد كه شوراي نگهبان يكي از كانديداهاي اين حوزه انتخابيه را رد صلاحيت كرده است. همان روز «اعتماد» گزارش داد كه بر اساس پيگيري‌هايي كه از شوراي نگهبان به عمل آورده، گزينه رد صلاحيت شده احتمالا «علي شامي» بوده و علت اين رد صلاحيت دقيقه نودي هم جعل مدرك تحصيلي بوده است بنابراين عملا با اين تصميم حضور «بهنام صفايي» گزينه ديگر نيز در انتخابات بلاموضوع و باعث شد كه تكليف اين حوزه انتخابيه همزمان با انتخابات ميان‌دوره‌اي مجلس و رياست جمهوري در سال ۱۴۰۰ مشخص شود.
براساس قانون برگزاري انتخابات دور دوم حدود ۱۰ ساعت است كه در صورت لزوم تمديد خواهد شد اما در حالي كه گزارش‌هاي اوليه حاكي از آن بود كه در اغلب حوزه‌ها نياز به تمديد زمان راي‌گيري نيست، انتخابات در 5 حوزه انتخابيه يك ساعت تمديد شد. همچنين بنابر ماده ۸ قانون انتخابات مجلس و براساس اصلاحيه سال ۹۵ فرد منتخب در انتخابات مجلس شوراي اسلامي در مرحله اول انتخابات بايد حداقل ۲۰ درصد از كل آرا را كسب كند اما انتخاب در مرحله دوم همچنين انتخابات ميان‌دوره‌اي با كسب اكثريت نسبي به هر ميزان كفايت مي‌كند. اين درحالي است كه تا انتخابات دور گذشته اين ميزان ۲۵ درصد بود و انتخابات مجلس يازدهم، اولين دوره‌اي است كه در آن قانون اصلاح شده، اجرايي شد.
انتخابات و مانور انتخاباتي
ساعاتي پس از آغاز برگزاري دوره دوم انتخابات مجلس شوراي اسلامي، عبدالرضا رحماني‌فضلي وزير كشور و جمال عرف معاون سياسي در ستاد انتخابات كشور سخنراني كردند و از جزييات برگزاري اين دوره انتخابات گفتند. وزير كشور در سخنراني كوتاهي تاكيد كرد كه انتخابات در ۱۰ حوزه انتخابيه و ۲۳ شهرستان در حال برگزاري است و هيچ مشكلي گزارش نشده است. او همچنين تاكيد كرد كه براساس دستورالعمل‌هاي ستاد مقابله با كرونا همه كساني كه به شعب اخذ راي مراجعه مي‌كنند بايد با ماسك بوده و خودكار همراه داشته باشند. در عين حال مجريان انتخابات نيز شرايط ضد عفوني را فراهم كرده‌اند.
اما نكته‌اي كه هم رحماني‌فضلي و هم عرف طي سخنراني‌شان بر آن تاكيد داشتند، بررسي شرايط و آسيب‌شناسي براي انتخابات ۱۴۰۰ است. از آنجا كه پايان داستان كرونا مشخص نيست، وزارت كشور كه انتخابات مهم ۱۴۰۰ را نيز بايد برگزار كرده و پس از آن از اين وزارتخانه خداحافظي كند، يك انتخابات مهم پيش رو دارد؛ انتخاباتي كه دفتر اقدامات مجري وقت انتخابات در دولت دوازدهم را بسته و مهر پايان بر كارنامه آن مي‌زند و از اين جهت اهميت بسزايي دارد. در همين راستا هم وزير كشور ديروز اعلام كرد، رصد شرايط انتخابات روز جمعه به اين نهاد اجرايي كمك مي‌كند كه برنامه‌ريزي لازم براي انتخابات سال ۱۴۰۰ را داشته باشد تا اگر كرونا ادامه داشت براي شرايط خاص انتخابات آماده باشند.
جمال عرف، معاون سياسي همچنين رييس ستاد انتخابات كشور نيز كه ديروز در راستاي سركشي به روند انتخابات به استان البرز سفر و از اين حوزه انتخابيه بازديد كرد بر آسيب‌شناسي برگزاري انتخابات در شرايط ويژه تاكيد كرد و گفت كه چون چشم‌انداز دقيق و روشني از پايان كرونا وجود ندارد اين انتخابات نوعي «مانور» براي تجربه اجراي انتخابات در شرايط كرونايي است؛ چراكه به گفته عرف ۴ انتخابات مختلف در سال ۱۴۰۰ پيش رو داريم كه بايد براي انجام آن با دستورالعمل‌هاي بهداشتي آماده بود.
نظارت با «سنا» و «مردم ناظر»
همچنين ديروز در جريان برگزاري انتخابات عباسعلي كدخدايي، سخنگوي شوراي نگهبان نيز از ستاد مركزي نظارت بر انتخابات بازديد كرد. كدخدايي اعلام كرد كه در اين دوره انتخابات از ۲ روش براي دريافت شكايات و اعتراضات استفاده شده كه يكي از اين روش‌ها، روش برخط و از طريق سامانه «سنا» است كه البته به گفته كدخدايي به صورت آزمايشي راه‌اندازي شده و در جريان برگزاري انتخابات، شكايات اوليه را دريافت كرده و هيات‌هاي نظارت آنها را بررسي كردند. همچنين به گفته سخنگوي شوراي نگهبان، دومين روش سامانه «مردم ناظر» است كه براساس آن، مردم اگر تخلفي مشاهده كردند يا اعتراضي داشتند، مي‌توانند اين موارد را از طريق اين سامانه ارسال كنند. علاوه بر اين ۱۴ گروه از ستاد مركزي در تيم‌هاي 3 نفره بازرسي به حوزه‌هاي انتخابيه اعزام شده و ۱۰ گروه از استان‌ها هم در طول برگزاري انتخابات مشغول نظارت بودند. همچنين به گفته كدخدايي ۲۴ گروه بازرس ويژه نيز توسط شوراي نگهبان به ۸ استان محل برگزاري انتخابات اعزام شدند تا روند نظارت به خوبي انجام شود. با اين حال سخنگوي شوراي نگهبان اعلام كرده كه فعلا شكايت خاصي كه بر روند انتخابات تاثيرگذار باشد، وجود نداشته است.
در اين انتخابات ۲۰ نفر براي ۱۰ كرسي رقابت كردند و ۵ حوزه انتخابيه ديگر نيز كه به دليل فوت 3 منتخب، جعلي بودن مدرك تحصيلي يك منتخب و تاييد نشدن اعتبارنامه يك منتخب از سوي نمايندگان در حوزه‌هاي انتخابيه تهران، آستانه اشرفيه، بهار و كبودرآهنگ، تفرش، فراهان و آشتيان و گچساران همزمان با انتخابات ميان‌دوره‌اي ۱۴۰۰ تعيين تكليف خواهد شد.
انتخابات و پروتكل‌هاي بهداشتي
انتخابات دوره دوم رياست جمهوري در ۱۰ حوزه انتخابيه اما درحالي برگزار شد كه هنوز تب كرونا در كشور فروكش نكرده و نمودار شيوع اين ويروس و مرگ و مير ناشي از آن مدام در حال نوسان است. با اين حال تاخير ۶ ماهه آن باعث شد كه اين انتخابات بالاخره با اجراي پروتكل‌هاي بهداشتي برگزار شود. طي برگزاري انتخابات خبرهايي از حوزه‌هاي انتخابيه منتشر مي‌شد كه نشان مي‌داد اين حوزه‌ها گندزدايي شده‌اند. همچنين آن طور كه رييس ستاد انتخابات نيز گفته، استفاده از استامپ و اثر انگشت در اين انتخابات به صورت استثنا حذف شده است. البته استفاده از ماسك و خودكار شخصي و رعايت فاصله فيزيكي نيز ضروري و اجباري اعلام شد.