انتقاد شديد رسانه‌ها و افكار عمومي امريكا از پنهانكاري ترامپ درباره كرونا
«او دروغ گفت و مردم مردند»!
محمدحسين لطف‌الهي
روز چهارشنبه براي رييس‌جمهور امريكا با يك خبر خوب آغاز شد؛ فاكس‌نيوز گزارش داد كه با نامه يك عضو راست‌گراي پارلمان نروژ، دونالد ترامپ به دليل نقش‌آفريني در امضاي توافق صلح ميان امارات و اسراييل به عنوان يكي از كانديداهاي دريافت جايزه صلح نوبل معرفي شده است. ترامپ كه براي بيش از دو سال منتظر اين لحظه بود، نمي‌توانست خوشحالي خود را پنهان كند. او در ابتدا بيانيه دبير مطبوعاتي كاخ سفيد را كه طي آن از «ديپلماسي قوي و مقتدر» ترامپ تمجيد شده بود در صفحه توييتر خود منتشر كرد و سپس به ريتوييت كردن اخبار و تحليل‌هايي كه به اين موضوع مربوط بود، پرداخت. ترامپ 74 ساله اما تصورش را هم نمي‌كرد كه ساعاتي بعد بايد با يكي از سخت‌ترين چالش‌هاي دوره رياست‌جمهوري‌اش مواجه شود. ديري نپاييد كه اين شادي جاي خود را به هراسي غيرمنتظره داد و افشاي بخش‌هايي از مصاحبه رييس‌جمهور امريكا با يك خبرنگار كهنه‌كار به نام باب وودوارد، ثابت كرد كه ترامپ از همان ابتداي امر از كشنده بودن ويروس كرونا آگاه بوده و عامدانه به مردم ايالات متحده در اين باره دروغ گفته است.
شامگاه چهارشنبه به وقت واشنگتن با انتشار جزيياتي جديد از كتاب باب وودوارد، خبرنگاري كه پيش‌تر در ماجراي واترگيت عليه نيكسون افشاگري كرده بود و همچنين انتشار بخشي از مصاحبه ترامپ با او به صورت صوتي مشخص شد كه رييس‌جمهور امريكا اطلاعاتي موثق از ميزان كشنده بودن ويروس كرونا در اختيار داشته است. واشنگتن‌پست در اين باره مي‌نويسد: 28 ژانويه 2020 جلسه‌اي در اتاق بيضي كاخ سفيد ميان ترامپ و مسوولان امنيتي با موضوع شيوع كرونا در چين تشكيل شد. براساس كتاب باب وودوارد، رابرت اوبرايان مشاور امنيت ملي رييس‌جمهور امريكا طي اين جلسه به ترامپ مي‌گويد كه «اين ويروس بزرگ‌ترين تهديد امنيت ملي است كه شما در طول دوره رياست‌جمهوري‌تان تجربه خواهيد كرد». اوبرايان تاكيد كرده اين بحران «يكي از سخت‌ترين بحران‌هايي خواهد بود كه ترامپ با آن روبرو خواهد شد». در ادامه اين مكالمه، متيو پاتينگر معاون مشاور امنيت ملي امريكا نيز صحبت‌هاي اوبرايان را تاييد كرده و مي‌افزايد «ما در تماس‌هايي كه با مسوولان چيني داشتيم و با اطلاعاتي كه به دست‌مان رسيده، دريافته‌ايم كه جهان با يك وضعيت اضطراري بهداشتي مشابه آنفلوآنزاي اسپانيايي 1918روبرو شده كه طي آن 50 ميليون نفر جان خود را از دست دادند».
10 روز بعد از اين جلسه دونالد ترامپ با باب وودوارد تماس مي‌گيرد و فاش مي‌كند كه وضعيت شيوع اين بيماري در امريكا بسيار بدتر از آن چيزي است كه براي افكار عمومي بيان مي‌شود. در اين مكالمه تلفني كه 7 فوريه 2020 ميان رييس‌جمهور امريكا و باب وودوارد شكل گرفته، ترامپ مي‌گويد: «كافي است نفس بكشيد تا اين بيماري وارد بدن شما شود. اين بيماري خيلي خطرناك است چرا كه بسيار كشنده‌تر از آنفلوآنزا خواهد بود». ترامپ تاكيد مي‌كند: «اين بيماري مهلك است».
اين اظهارات در حالي از سوي ترامپ در مكالمه تلفني‌اش با وودوارد مطرح شده كه در همان زمان، رييس‌جمهور امريكا به مردم مي‌گفت «ويروس كرونا به هيچ‌وجه خطرناك‌تر از آنفلوآنزا نيست». او در نشست‌هاي خبري خود اصرار داشت كه همه‌چيز تحت كنترل دولت قرار دارد و كرونا به زودي «ناپديد» خواهد شد. رييس‌جمهور امريكا در يك گفت‌وگوي تلفني ديگر با وودوارد در 19 مارس 2020 درباره علل اين پنهانكاري مي‌گويد: «من مي‌خواستم اين بيماري را كم خطرتر از آن چيزي كه هست نشان دهم و هنوز هم همين را مي‌خواهم. من خواستار ايجاد وحشت و هراس در جامعه نيستم». به نوشته واشنگتن‌پست، پس از اين مكالمه دونالد ترامپ 31 بار ديگر كوشيده است تا بيماري كوويد 19 را كم خطر نشان دهد.
«خيانتي به قيمت مرگ و زندگي»
افشاي دروغگويي رييس‌جمهور امريكا درباره ويروس كرونا واكنش‌هاي زيادي را از سوي مردم و شخصيت‌هاي سياسي در ايالات متحده به دنبال داشت و اغلب در اين واكنش‌ها از او به عنوان مسوول از دست رفتن جان قريب به 200 هزار شهروند امريكايي كه در پي شيوع بيماري ويروس كرونا كشته شدند، ياد كرده‌اند.
كامالا هريس، معاون اول كارزار انتخاباتي دموكرات‌ها در انتقاد از خودداري ترامپ از ارايه اطلاعات درباره اين ويروس به مردم، گفت: «او مي‌دانست از طريق هوا منتقل مي‌شود. او واقعيت‌هاي آن را مي‌دانست، كشندگي ۵ درصدي، همه اينها را در مكالمه‌اش در فوريه و ژانويه گفته است». او در ادامه از عملكرد ترامپ و برگزاري تجمعات انتخاباتي و توصيه نكردن به مردم براي پوشيدن ماسك هم انتقاد كرد. به گفته هريس «ترامپ با وجود داشتن اين اطلاعات، تجمعات را برگزار كرد و گفت كه پوشيدن ماسك نه نشانه قدرت بلكه نشانه ضعف است». هريس در ادامه گفت كه دلايل زيادي وجود دارد كه نشان مي‌دهد چرا جو بايدن رقيب دموكرات ترامپ در انتخابات پيش‌رو بايد رييس‌جمهور شود و اگر تاكنون آن دلايل به خوبي واضح نبوده، مورد اخير اين مساله را به روشني بيان مي‌كند.
ايلهان عمر، عضو دموكرات مجلس نمايندگان امريكا هم در واكنش به گزارش‌ها درباره كوچك شمردن ويروس كرونا از سوي ترامپ، خواستار استعفاي او شد. جو بايدن، كانديداي دموكرات‌ها در انتخابات رياست‌جمهوري در واكنش به رسوايي اخير ترامپ در توييتي نوشت: «دونالد ترامپ مي‌دانست. او براي ماه‌ها به ما دروغ گفت و زماني كه اين بيماري مرگبار در حال دريدن ملت ما بود، او در انجام مسووليتش شكست خورد. اين خيانتي بود كه به قيمت مرگ و زندگي شهروندان امريكايي صورت گرفت». او همچنين در سخنراني انتخاباتي خود در ميشيگان گفت: «او مي‌دانست اين ويروس تا چه اندازه كشنده است. او مي‌دانست كه اين ويروس كشنده‌تر از آنفلوآنزاست. بدتر اينكه، او به مردم امريكا دروغ گفت. او آگاهانه و عامدانه، ماه‌ها درباره خطري كه جان مردم را تهديد مي‌كرد ، دروغ گفت».
نانسي پلوسي، رييس مجلس نمايندگان امريكا نيز از ديگر كساني بود كه در اين باره موضع‌گيري كرد. او روز پنجشنبه در جمع خبرنگاران گفت: «ترامپ نشان داد كه مردم امريكا و سلامتي آنان را حقير مي‌شمارد، او نشان داد علم را حقير مي‌شمارد و حاضر نيست براي مقابله با ويروس كرونا تلاش كند». در حالي كه بسياري از اعضاي جمهوري‌خواه كنگره امريكا تلاش داشتند تا از ترامپ به دليل ممانعت از تزريق وحشت به جامعه حمايت كنند، پلوسي تصريح كرد: «رييس‌جمهور با اهميت ندادن به تهديدي جدي عليه امنيت ملي، جان بسياري از شهروندان را به خطر انداخت و باعث شد ايالات متحده در مقابله با ويروس كرونا ناآماده باشد و غافلگير شود». نانسي پلوسي در توييتر نيز حمله به ترامپ را ادامه داد و نوشت: «ترامپ مي‌دانست و ساكت ماند. در واقع او دروغ گفت و مردم مردند».
واكنش جمهوري‌خواهان اغلب در حمايت از ترامپ و تلاش براي مبرا كردن او از دروغگويي خلاصه مي‌شد. سناتور كوين كرامر در پاسخ به سوال خبرنگاران درباره دروغگويي رييس‌جمهور امريكا گفت: «او فردي خوش‌قلب، اميدوار و مثبت‌انديش است و از همين رو نمي‌خواست مردم امريكا را بترساند. من هيچگاه احساس نكرده‌ام كه او به مردم دروغ مي‌گويد و تلاش اخير او براي عدم ايجاد حس وحشت در جامعه مرا آزار نمي‌دهد.»
تقليد ترامپ از چرچيل:
«خونسرد باشيد و ادامه دهيد»
دونالد ترامپ از ساعات آغازين انتشار فايل صوتي و بخش‌هايي از كتاب باب وودوار كوشيد تا خود را تبرئه كند. او كه به ميشيگان سفر كرده بود باب وودوارد را انساني «مريض و ديوانه» خواند و با اشاره به يك شعار تاريخي خطاب به هوادارانش گفت: «خونسرد باشيد و ادامه دهيد». او كه همچنان بر موضع خود مبني بر ضرورت بازگو كردن حقيقت در خصوص كرونا اصرار دارد، ادامه داد: «همان‌طوركه دولت بريتانيا در زمان جنگ جهاني دوم به شهروندانش توصيه كرد خونسرد باشند و [به مبارزه] ادامه دهند، من نيز همين توصيه را براي شما دارم. اين دقيقا همان كاري بود كه من كردم و نگذاشتم ترس و وحشت سراسر امريكا را در بر بگيرد». به نوشته اينديپندنت، اين شعار كه در اواخر دهه 1930 و همزمان با بمباران انگلستان توسط نازي‌ها از سوي دولت وينستون چرچيل در راستاي تشويق به مقاومت طراحي شده، در دهه‌هاي بعدي به ندرت از سوي عموم مردم در معناي اصلي خود به كار گرفته شد. در دهه‌هاي بعدي مردم بريتانيا از اين شعار به عنوان كنايه استفاده مي‌كردند و آن را در انتقاد نسبت به سياست خارجي و ناديده گرفتن تهديدها از سوي دولت به كار مي‌بردند.
رييس‌جمهور امريكا همچنين در توييتي نوشت: «باب وودوارد نقل‌قول‌هاي من را اين همه ماه در اختيار داشت. اگر فكر مي‌كرد كه اين حرف‌ها اينقدر بد يا خطرناك هستند چرا فورا آنها را منتشر نكرد تا جان افرادي را نجات دهد؟ وظيفه نداشت اين كار را انجام دهد؟ نه، چون مي‌دانست كه پاسخ‌هاي من خوب و مناسب هستند.»
دفاع ترامپ از خود چندان براي رسانه‌ها و افكار عمومي قانع‌كننده نبوده و تيموتي اوبرايان، مقاله نويس ارشد بلومبرگ نوشته است كه رييس‌جمهور امريكا نمي‌تواند در مبارزه با وودوارد پيروز شود.
وودوارد مقصر است؟
اين فقط ترامپ نبود كه پس از افشاگري اخير مورد انتقاد قرار گرفت. رسانه‌ها از وودوارد نيز به دليل آنكه مساله‌اي تا اين اندازه حياتي را مي‌دانست اما افشا نكرد تا براي درآمدزايي و فروش كتابش از آن استفاده كند، انتقاد كردند. ونيتي فاير در اين باره مي‌نويسد: «پس از صحبت‌هاي ترامپ اين دو راهي براي وودوارد ايجاد شد كه بلافاصله اين اطلاعات را افشا كند يا صبر كند تا آن را در كتابش انتشار دهد. وودوارد تصميم گرفت تا براي كسب درآمد مالي صبر كند و دست به افشاگري نزند». جان استانتون، سردبير سابق بازفيد در اين باره در توييتي نوشت: «هيچ توجيه اخلاقي و حرفه‌اي براي عدم افشاي اين موارد در سريع‌ترين زمان ممكن از سوي وودوارد وجود ندارد. او حتي اگر تصور مي‌كرد كه يك نفر را با اين كار نجات خواهد داد بايد اين اطلاعات را افشا مي‌كرد».
رسوايي نامحدود
ماجرا براي رييس‌جمهور امريكا در همين جا تمام نمي‌شود. در كتاب جديد باب وودوارد مواردي ديگر نيز درباره ترامپ وجود دارد كه هر كدام به تنهايي براي بي‌اعتبار كردن يك رييس‌جمهور كافي است. باب وودوارد در كتاب جديد خود با عنوان «خشم» فاش كرده، دونالد ترامپ فخرفروشي كرده كه محمد بن سلمان را از تبعات تحقيقاتي كه كنگره امريكا به دنبال انجامش درباره حكومت عربستان بعد از قتل بي‌رحمانه جمال خاشقجي بود نجات داده است. به نوشته بيزينس اينسايدر، وودوارد در كتابش نوشت، ترامپ در ۲۲ ژانويه كمي بعد از شركت در نشست مجمع جهاني اقتصاد در شهر داووس سوييس با او تماس گرفته و طي اين تماس وودوارد از ترامپ درباره مساله قتل جمال خاشقجي سوال كرد. سازمان اطلاعات مركزي امريكا سيا در گزارشي قبلا نتيجه‌گيري كرده بود كه محمد بن سلمان شخصا دستور قتل خاشقجي را صادر كرده است. وودوارد طبق نوشته كتابش به ترامپ گفت: كاركنان واشنگتن‌پست از بابت قتل خاشقجي ناراحت هستند. اين يكي از وحشتناك‌ترين چيزها بود و شما خودتان هم اين را گفته‌ايد. وودوارد در ادامه ترامپ را در خصوص نقش محمد بن سلمان در دستور به قتل خاشقجي مورد سوال قرار داد كه ترامپ گفت: من او را نجات دادم. من توانستم كنگره را وادار كنم كه او را رها كند. من توانستم آنها را وادار كنم كه دست بردارند.
در اين كتاب همچنين آمده است كه نگراني‌ها از سياست خارجي ترامپ در بازه جولاي تا نوامبر ۲۰۱۷ نيز بسيار شديد بود، زماني كه پيونگ‌يانگ موشك‌هاي بالستيك دوربرد با قابليت رسيدن به خاك امريكا را آزمايش كرده و ششمين آزمايش اتمي زيرزميني را نيز انجام داده بود. وودوارد در كتاب خود نوشته كه نگراني‌ها از شليك شدن موشك بالستيك بعدي كره شمالي به ايالات متحده، به حدي افزايش يافته بود كه «جيمز متيس» وزير دفاع وقت امريكا با لباس ورزشي و گرمكن مي‌خوابيد و حتي در حمام خانه خود چراغ‌قوه و زنگ هشدار نصب كرده بود تا در صورت وقوع هشدار حمله موشكي متوجه شود.
تلاش سناتور ضد ايراني براي منصرف كردن ترامپ از ترور سردار سليماني
روزنامه «گاردين» براساس بخش‌هايي از كتاب «خشم» به قلم وودوارد، نوشت چهار روز پيش از صدور دستور حمله، ترامپ در زمين گلف خود با «ليندسي گراهام» سناتور تندروي جمهوري‌خواه مشغول مشورت در اين باره بود. براساس محتواي اين كتاب، گراهام در آن روز كه به‌شدت از تصميم ترامپ براي ترور سردار سليماني نگران شده بود، به او هشدار داد اين يك «گام بيش از حد» است كه مي‌تواند «جنگي تمام‌عيار» را به راه بيندازد. وي به رييس‌جمهور امريكا گفت كه با اين كار، ريسك هزار برابري را مي‌پذيرد و اقدام مزبور، اقدامي فراتر از حدود است. «ميك مولوِيني» رييس وقت ستاد كل ارتش امريكا به گراهام التماس مي‌كرد كه ترامپ را از اين فكر منصرف كند اما رييس‌جمهور «بي‌ثبات» امريكا فقط به بهانه حمله برخي گروه‌ها در عراق به نظاميان امريكايي از تصميم خود پايين نمي‌آمد.