جولان نفتكش‌هاي ايراني مقابل امريكا
صادرات نفت ايران به ونزوئلا براي اولين‌بار
گروه اقتصادي
روز گذشته اخباري مبني بر تخليه بار يكي از نفتكش‌هاي ايراني در بندر «خوزه» در ونزوئلا، منتشر شد. اين نفتكش كه «هاني» نام دارد با پهلو گرفتن در اين بندر در حال تخليه بار خود است. براساس گزارش‌هاي «تانكر تركرز»، اين نفتكش ايراني دو ميليون بشكه نفت خام دارد و از مسير طولاني‌تري خود را به بندر خوزه رسانيده است. اين براي اولين‌بار از آوريل 2019 است كه ونزوئلا اقدام به واردات نفت از كشور ثاني مي‌كند. پيش‌تر و در سال گذشته يك محموله نفتي از نيجريه وارد اين كشور شده بود تا از اين طريق بتواند جبراني براي توليد نفت و فرآورده‌هاي نفتي باشد.
حركت نفتكش‌ها به سوي ونزوئلا
هفته گذشته سايت تانكر تركرز كه حركت نفتكش‌ها را دنبال مي‌كند، مدعي شد «سه نفتكش ايراني فارست، فورچون و فاكسون نزديك به ۸۲۵ هزار بشكه بنزين را در بندر رجايي بارگيري كرده و عازم ونزوئلا هستند.» اين سه نفتكش كه جزيي از 5 نفتكش ايراني حمل‌كننده بنزين براي ونزوئلا در ماه‌هاي مه و ژوئن بودند براي بار دوم در 5 ماه گذشته به ونزوئلا مي‌روند. هر چند در ابتدا مقصدي براي بار اين سه نفتكش مشخص نبود اما باتوجه به تحريم‌هاي گسترده امريكا عليه نفت ايران و مشكلات گسترده براي تامين سوخت ونزوئلا، حدس زدن مقصد دشوار نبود.
سه روز پيش نيز رويترز اعلام كرده بود «دو نفتكش حامل سوخت ايران در حال دور زدن شبه‌جزيره «دماغه اميد نيك» در جنوبي‌ترين نقطه قاره آفريقا و حركت به سمت اقيانوس اطلس با پرچم ايران هستند.» براساس گزارش‌هاي دريافتي اين سايت قرار است اين سه تانكر بنزين، تجهيزات پالايشي و مواد شيميايي براي تبديل نفت فوق سنگين اين كشور به نوع ديگري از نفت را به ونزوئلا حمل كنند؛ مانند همان محموله‌اي كه پيش‌تر 5 نفتكش ايراني به ونزوئلا رساند.
با وجود اينكه بحران سوخت در ونزوئلا وجود دارد اما رويترز مدعي شد كه اين كشور قصد دارد طرحي اضطراري و موقتي براي توليد و توزيع سوخت در اين كشور را نهايي و به‌زودي عملياتي كند. مهم‌ترين پالايشگاه ونزوئلا كه ظرفيت توليد و پالايش روزانه يك ميليون و 300 هزار بشكه بنزين را داشت به دليل مشكلات فراوان متوقف شده بود و مجددا در اوايل شهريور ماه با ظرفيت توليد 310 هزار بشكه بنزين در روز آغاز به كار كرده بود كه پس از مدتي ظرفيت توليدش براي تبديل نفتا به تركيباتش به 25 هزار بشكه در روز براي مصرف داخلي رسيد. توليد بنزين در اين كشور توان پوشش مصرف روزانه را هم ندارد از اين رو به نظر مي‌رسد در هفته‌ها و ماه‌هاي آتي محموله‌هاي سوختي بيشتري براي ونزوئلا بارگيري شوند.
بحران سوخت
در كشوري با بزرگ‌ترين منابع نفتي
پيش‌تر رويترز و تانكرتركرز پيش‌بيني كرده بودند كه اين نفتكش‌ها از طريق كانال سوئز به ونزوئلا مي‌روند همان‌گونه كه در ماه مه و ژوئن به اين كشور رفتند. از سوي ديگر از اين محموله‌ها علاوه بر مديريت و پوشش هر چند ضعيف كمبود عرضه سوخت، براي تركيب با نفت خام و كمك به پشتيباني توليد نفت در كمربند روغن اورينوكو نيز استفاده مي‌شود.
ونزوئلا كه بزرگ‌ترين ذخاير نفتي در جهان را دارد، در تلاش است تا بر تحريم‌هاي امريكا فائق آيد. از اين رو درصدد است بخشي از فرآورده‌هاي نفتي را از ساير كشورها وارد كرده تا با اين راهكار كاهش توليدش را نيز جبران كند. براساس آمارهاي ارايه شده توسط بلومبرگ، توليد نفت ماه جولاي اين كشور بحران‌زده به حدود 340 هزار بشكه در روز رسيده كه نشان از عمق فاجعه در اين كشور است، چراكه طي 110 سال اخير بي‌سابقه بوده است.
هر چند ورود نفتكش «هاني» و باقي نفتكش‌ها به ونزوئلا مي‌تواند تا مدتي شرايط سخت ونزوئلا را تغيير دهد، اما به زودي اين محموله‌ها مصرف مي‌شوند و در آن صورت مشكلات عديده ونزوئلا مجددا آغاز مي‌شود.
باوجود اينكه اين كشور بزرگ‌ترين ذخاير نفتي را دارد اما زمزمه‌هايي مبني بر ناتواني در استخراج و رسيدن سطح توليد نفت به صفر به گوش مي‌رسد كه باتوجه به شرايط اقتصادي اين كشور، بعيد به نظر نمي‌رسد در آينده‌اي نه چندان دور اين اتفاق رخ دهد. ترامپ قصد دارد با فشار حداكثري به دولت اين كشور را زمينگير كند. نبايد از اين مهم غافل شد كه تحريم‌هاي وزارت خزانه‌داري امريكا در سه سال اخير از يك‌سو و اقتصاد بسيار ضعيف ونزوئلا باعث شد كه اين كشور كه حدود 70درصد اقتصادش به نفت وابسته است، حتي از عهده توليد نفت براي رفع نيازهاي روزانه‌اش نيز برنيايد.
وابستگي ونزوئلا به ايران و عقب‌نشيني امريكا
با كم شدن سطح توليد حامل‌هاي انرژي در ونزوئلا و بازگشت صف‌هاي طولاني در پمپ‌بنزين‌ها، وضع اين كشور مانند چند ماه پيش شده و نيازمند واردات بنزين از ايران است. با ورود اين نفتكش به بندر خوزه، براي سومين‌بار طي
5 ماه گذشته است كه كشور بحران‌زده ونزوئلا بنزين ايران را به پمپ‌بنزين‌هايش تزريق مي‌كند. در ماه مه و ژوئن 5 نفتكش ايراني مجموعا
2 ميليون بشكه بنزين به اين كشور صادر كرده بودند. باوجود اينكه مراودات بنزيني و ارسال كمك‌هايي از قبيل مواد شيميايي براي تبديل نفت فوق سنگين به سنگين و سبك ميان ايران و ونزوئلا شامل تحريم‌هاي نفتي نمي‌شود، اما امريكا در ماه گذشته ميلادي محموله چهار نفتكش كه تحت كنترل يك شركت يوناني بود را مصادره كرد.
مقامات امريكايي ادعا داشتند كه اين محموله متعلق به ايران است اما بيژن زنگنه، وزير نفت معتقد بود «نه تنها كشتي كه محموله‌هاي آن نيز متعلق به ايران نيست، بلكه اين محموله‌ها شامل بنزين فروخته شده ايران به ونزوئلا بوده است.» اما آنچه بر اهميت موضوع «ادامه روند صادرات نفت و فرآورده‌هاي آن» به ونزوئلا مي‌افزايد، راهكار اتخاذي ترامپ در برابر اين مراوده حامل‌هاي انرژي است. ترامپ فرصت چنداني تا انتخابات ندارد و باتوجه به كارنامه فعاليتش در زمان كرونا و بيكار شدن جمع كثيري از شاغلين، از محبوبيت چنداني برخوردار نيست، از اين رو مي‌داند ايجاد هر تنشي در هر سطحي، مي‌تواند به وجهه او آن هم در اين مدت باقي مانده تا انتخابات خدشه جدي وارد كند. بنابراين پس از اتفاقي كه براي توقيف محموله چهار نفتكش يوناني و اصرار او به «ايراني بودن محموله‌ها» افتاد به نظر نمي‌رسد دنبال توقيف اين نفتكش‌هاي ايراني به ونزوئلا باشد. هر چند كه به جز نفتكش هاني، باقي نفتكش‌ها محموله بنزين و ميعانات گازي دارند و مشمول تحريم‌هاي نفتي نمي‌شوند. ورود نفتكش‌هاي ايراني به ونزوئلا آن هم در شرايطي كه هر دو كشور تحت شديدترين تحريم‌هاي نفتي امريكا قرار دارند، نمايانگر قدرت بالاي ديپلماسي ايران است و اين سيگنال را صادر مي‌كند كه صادرات نفت و محموله‌هاي انرژي از مهم‌ترين حقوق ايران است كه امريكا آن را زير سوال برده است.