نظر مرضيه برومند درباره حضور كودكان در سينما
بايد مراقب باشيم
مرضيه برومند كه سال‌ها تجربه كار كردن با كودكان را در فيلم‌ها و سريال‌هاي خود دارد، تاكيد مي‌كند: هركدام از بچه‌هايي كه وارد عرصه بازيگري مي‌شوند بايد توسط گروه فيلمساز و همين‌طور خانواده مراقبت شوند تا زندگي آينده آنها آسيبي نبيند. اين كارگردان كه در بسياري از آثارش مثل «مرباي شيرين»، «الو الو من جوجوام» و «قصه‌هاي تا به تا» كودكان و نوجوانان مختلفي بازي كرده‌اند، در گفت‌وگويي با ايسنا و به بهانه جايزه‌اي كه نوجوان فيلم «خورشيد» به كارگرداني مجيد مجيدي از جشنواره ونيز گرفته است، بيان كرد: كودكاني كه در فيلمي بازي مي‌كنند معمولا دو دسته هستند؛ دسته نخست آنهايي كه حرفه‌شان بازيگري است و براي اين كار تعليم ديده‌اند، يعني ممكن است به‌طور اتفاقي در يك فيلم بازي كرده و بعد آن را ادامه داده باشند. الان در اين بخش حتي آموزشگاه‌هاي كودك هم داريم كه البته من اصلا قبول ندارم.
برخي از اين آموزشگاه‌ها بازيگري كودك را تعليم مي‌دهند و در عين حال جايي هم هستند كه بچه‌ها را به پروژه‌ها معرفي مي‌كنند. او افزود: يك دسته ديگر هم بچه‌هايي هستند كه انتخاب مي‌شوند تا نقش خودشان را بازي كنند، مثل آنهايي كه از كانون اصلاح و تربيت يا در خيابان پيدا و انتخاب مي‌شوند تا نقشي مشابه خود را بازي كنند. در چنين مواردي وقتي يك نقش دستفروش در فيلم وجود دارد، كودكي دستفروش را پيدا مي‌كنند تا او نقش خودش را بازي كند نه اينكه بچه‌اي را بياورند تا او را در نقش دستفروش نشان دهند، اما نكته مهم اين است كه هر دو گروه در معرض آسيب قرار دارند. برومند توضيح داد: در گروه نخست به نوعي كار كشيدن از بچه‌ها را مي‌بينيم يعني آنها هم به شكلي كودكان كار محسوب مي‌شوند، چون خيلي زود وارد فضاي حرفه‌اي مي‌شوند و از درس و استراحت و تغذيه‌شان خيلي مراقبت نمي‌شود.
اينها معمولا خيلي فرصت مدرسه رفتن ندارند چرا كه بيشتر سر كار هستند و پدر و مادرهاي‌شان معمولا از بچه‌ها بهره‌كشي مي‌كنند. اين والدين كه بچه‌هاي‌شان خيلي اتفاقي وارد كار شده‌اند حالا مرتب پيگير هستند، قراردادهاي آنچناني مي‌بندند، پول‌هاي آنچناني‌تر طلب مي‌كنند و قرار حضور جلسه‌اي يا ماهانه براي بچه‌ها معين مي‌كنند تا هر روز بچه‌هاي خود را سر يك فيلم يا سريال ببرند.
اينها بچه‌هايي هستند كه اگرچه به‌طور حرفه‌اي بازيگري مي‌كنند اما مواردي بوده كه بعضي پدر و مادرها بدهي‌هاي زندگي خود را با پولي كه از بازيگري بچه‌ها به دست آوردند تسويه كردند و با وجود اينكه دوست نداشتند يا حتي انزجار از بازيگري در بچه ديده مي‌شد، اما آنها را براي ادامه كار مي‌آوردند تا كمي اوضاع زندگي‌شان بهتر شود و بعد كار را متوقف كنند. وي با اشاره به اينكه خيلي وقت‌ها در ميان بزرگسالان هم نابازيگرهايي بوده كه با يك نقش گُل كرده و اوج گرفته‌اند، ادامه داد: موفقيت و شرايط كاري اين نابازيگرها با بچه‌ها كاملا فرق دارد، به ويژه بچه‌هايي كه از دسته دوم باشند يعني آنهايي كه نقش خودشان را بازي مي‌كنند. اين بچه‌ها معمولا سرنوشت خيلي غم‌انگيزي دارند چون از فضاي گمنام بودن و پر از محدوديت و حتي ناراحت‌كننده قبلي ناگهان سر از جشنواره در مي‌آورند. يادم مي‌آيد در يكي از فيلم‌هايم، كودكي داشتيم كه از كانون اصلاح و تربيت آمده بود و در فيلم آنقدر خوب بازي مي‌كرد كه توجه همه را جلب كرده بود و در جشنواره هم ديده شد. خيلي هم برايش دل مي‌سوزاندند. ما در آن مقطع خيلي تلاش كرديم هواي او را داشته باشيم چون به هر حال زندگي او تحت‌تاثير قرار گرفته بود، اما با اين وجود نتوانست در اين مسير كار خود را ادامه دهد آن هم به اين دليل كه معمولا اين بچه‌ها به خاطر بازي كردن در نقش خودشان وارد اين كار مي‌شوند. برومند يادآور شد: در بين اين بچه‌ها فقط يك نفر را به ياد مي‌آورم كه توانست موفق باشد، آن هم حسين سليماني بازيگر فيلم «مهر مادري» بود كه قطعا به دليل مراقبت‌هايي بود كه خانم معتمدآريا و مهدي كريمي (تهيه‌كننده) از او انجام دادند.
او شرايط زندگي خاصي داشت اما توانست گليم خود را بيرون بكشد و زندگي‌اش را ارتقا دهد. اين مورد نشان مي‌دهد كساني كه يك كودك را وارد اين عرصه مي‌كنند در قبال او مسوول هستند چون تناقض و پارادوكسي كه براي كودك نسبت به زندگي قبل و بعد از بازيگري پيش مي‌آيد ممكن است روح و روان زندگي او را در آينده بسيار تحت‌تاثير قرار دهد و آسيب‌زا باشد، به ويژه آنكه بسياري از اين بچه‌ها وقتي بزرگ مي‌شوند ديگر آن جذابيت و شيريني دوران كودكي را ندارند و به همين دليل نمي‌توانند همانند قبل در عرصه بازيگري فعاليت كنند.
او در پايان با بيان مثالي از سريال «آب پريا» كه وقتي متوجه شد كودك فيلم ممكن است نتواند همراهي كند يا اذيت شود، فيلمنامه را تغيير داده بود، تاكيد كرد: گروه سازنده يك فيلم يا سريال بايد از جنبه‌هاي گوناگون بچه‌هايي را كه براي بازي انتخاب مي‌كنند مراقبت كنند و حواس‌شان به درس و تغذيه و رفت‌وآمد آنها باشد. حتي نوع ادبيات و گفتاري كه سر صحنه فيلمبرداري ميان عوامل رد و بدل مي‌شود هم بايد با رعايت و توجه به حضور كودك يا نوجوان باشد چراكه آنها خيلي خوب همه‌چيز را ياد مي‌گيرند. در اين بين متاسفانه گاهي رفتار و نحوه برخورد والدين هم در مسير فعاليت و زندگي بچه‌هايي كه وارد اين حرفه مي‌شوند تاثيرگذار است. والدين بايد مراقب باشند كه فرزندشان در چه شرايطي بازي مي‌كند و پول و شهرت را فداي كودكي و آسايش بچه نكنند چرا كه نبايد اتفاقي بيفتد اين بچه‌ها كودكي خود را از دست بدهند.