برگ‌ريزان كرونايي پاييز
طاهر جمشيدزاده
طبق سنت مرسوم ساليان گذشته ساعت رسمي كشور يك روز مانده به آغاز فصل پاييز و دگرديسي برگ درختان يك ساعت به عقب كشيده شد؛ نخستين روزهاي پاييز آغاز شد ولي پاييز امسال با ديگر ساليان همتايش در پاييزهاي ادوار و سده‌هاي گذشته متفاوت‌تر است و يك مهمان ناخوانده در اولين روزهاي آخرين ماه زمستان سال قبل مهمان ما شده است؛ ويروسي چموش و منحوس به اسم كرونا كه ۷ماه آزگار است بر ساكنان سيماني سياره آبي حكمراني مي‌كند و او را سر و سوداي باز ايستادن نيست كه نيست و هر لحظه و هر روز چهره‌اش را به فرمي دگر بزك مي‌كند و قرباني تازه مي‌گيرد و تاكنون بيش از ۳۱ميليون و۵۲۶ هزار نفر را در كره زمين مبتلاي خود كرده و از اين جمع۹۷۰هزار نفر در جهان را كه امريكا در صدر رنكينگ قربانيان با ۲۰۵هزار تن است با خويش به تعبير حافظ شيرازي راهي وادي خاموشان كرده است و در ايران اين سراي كهن بوم و بر نيز تا ظهر ديروز به گفته سخنگوي وزارت بهداشت ۲۴هزار و۶۵۶ قرباني گرفته است. وقتي اسم پاييز مي‌آيد، ناخودآگاه اولين چيزي كه در ذهن تداعي مي‌شود، حس خش‌خش برگ‌هاي پاييزي زير قدم‌هاي ماست در پارك‌ها، باغ و بوستان‌ها، همه پاييز را با زرد شدن برگ‌ها و ريختن آنها براي شروعي دوباره مي‌شناسند؛ پاييز بر خلاف ماهيت سردش، گرمايي خاص را در درون خود دارد. نوعي پارادوكس، يك تضاد دلچسب خودش سرد است اما رنگ‌هايش همه گرم هستند.
حتي رايحه‌هايي كه در فصل پاييز به مشام مي‌رسد هم نوعي حس گرما را در وجود آدمي پديد مي‌آورد ولي امسال لانگ‌شات پاييز فرق مي‌كند و كرونا اين مهمان ناخوانده روي ميميك صورت زيبا و نارنجي پاييز كلوزآپ كرده و روي پرده نقره‌اي زندگي در حال اكران است و همه چيز را در ورطه ركود و در آستانه تعطيلي قرار داده است. امسال بايد بيشتر از پاييزهاي اين سال‌ها و ساليان قبل مواظب احوال خود، اطرافيان، بچه‌ها، خانواده‌ها، همسايه‌ها، همنوعان و در يك كلام نامه تمام كشور عزيزمان ايران نستوه و قهرمان باشيم و با زدن ماسك از منزل، شستن مرتب دست‌ها با آب و صابون، رعايت فاصله‌گذاري اجتماعي و پروتكل‌هاي بهداشتي بيش از اين ۷ماه تا زمان كشف و ساخت واكسن كرونا كه به گفته كارشناسان حوزه بهداشت، پروسه‌اي زمانبر بوده و بين ۱۲تا۱۸ماه به طول خواهد انجاميد، مراقب و مواظب خود و جامعه باشيم. ناقل اصلي عفونت‌هاي مخفي كه در كرونا ويروس مشاهده شد، حيوانات حامل نظير خفاش و مورچه‌خوار «پانگولين» هستند.
از ديدگاه اپيدميولوژي موجود حامل(Carrier) عبارت است از يك فردي كه به طور غيرظاهري به عامل عفوني بيماري ابتلا داشته كه به صورت بالفعل يا«بالقوه» مي‌تواند عامل بيماري‌زا را انتقال دهد؛ حامل‌ها ۳نوع هستند:
۱- حامل‌هاي حقيقي يا سالم(Healthy or true carrier) فردي است كه عفونت به صورت مخفي در او و در تمامي عمرش باقي مانده و هيچ‌گاه عامل بيماري را نشان نمي‌دهد.
۲- در مقابل، حامل در حال كمون(Incubatory carrier) عبارت است از فردي كه توان انتقال عامل عفوني را يافته در حالي كه خود هنوز در دوران كمون بيماري است و علايم بيماري را ابراز خواهد داشت.
۳-حامل‌هاي دوران نقاهت(Convalescent carrier) فردي را گويند كه پس از امحاي كليه علايم و نشانه‌هاي باليني و بهبودي كلينيكي عامل بيماري‌زا را هنوز در بدن خود نگه داشته است. (براي همين بهبوديافتگان از كرونا هنگام ترخيص از بيمارستان باز عامل بيماري‌زا را با خود حمل مي‌كنند و در اين دسته قرار دارند و بايد بنا بر احتياط لازم در نقاهتگاه باشند كه اكنون سپاه و ارتش اين مساله را پايش و رصد كرده و انجام مي‌دهند.) وجود اشخاص يا دام‌هاي حامل خاموش از ديدگاه مراقبت و مبارزه با عامل بيماري‌زا بي‌نهايت معمايي است. آخرين موضوع مهم اپيدميولوژي درباره عفونت در جمعيت‌هاي رابطه يا خط ارتباطي فيمابين افراد مبتلا شده و افراد حساس به بيماري در جمعيت است و آن مكانيسم انتقال عامل بيماري زاست. يك عفونت قابل انتقال يا مسري آن است كه بتواند از فرد بيمار به فرد حساس انتقال يابد. انتقال عفونت در ميان حيوانات ممكن است بر اثر تماس بين دو حيوان يا از طريق آلوده شدن عوامل ناقله(مثل آب و غذا) به وسيله ترشحات عفوني و مدفوع بيمار از طريق يك بي‌مهره به عنوان ميزبان واسطه يا ناقل بيماري پديد آيد كه در بيماري كروناويروس محققان و پژوهشگران چيني هنوز در حال بررسي و تحقيقات علمي و ميداني وسيع خويش هستند تا ببينند كه علاوه بر خفاش و پانگولين آيا بي‌مهرگاني نظير صدف‌هاي دريايي و... هم به عنوان ميزبان واسط در اين قضيه نقش داشته و دخيل هستند يا خير كه بايد منتظر اطلاعات تكميلي پژوهشگران و دانشمندان چيني و اروپايي نشست.