مروري بر اعداد و ارقام اعلامي وزير ارشاد از ميزان خسارت هنرمندان
استراتژي گفتاردرماني پاسخگو نيست
بابك احمدي
وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي در حاشيه جلسه شوراي هنر كه در محل شوراي عالي انقلاب فرهنگي برگزار شد از بررسي ميزان خسارت كرونا به فعاليت‌هاي هنري و هنرمندان گفته و به اعداد و ارقام جزيي نيز اشاره كرده است.«در اين شورا به موضوعات مختلف از جمله تاثير كرونا بر هنر توجه شد كه فعاليت تعدادي از هنرمندان در اين شرايط تحت تاثير قرار گرفت. البته فرصت‌هاي كرونايي! نيز در اين ايام در عرصه‌هاي مختلف وجود داشت و برخي هنرمندان در اين شرايط براي انتقال هنرشان بهره گرفتند.» تا اينجا فقط به اين نكته اشاره كنم كه «فرصت‌هاي كرونايي» مد نظر جناب وزير مثلا در زمينه هنرهاي نمايشي به تلاش شبانه‌روزي گروه‌هاي تئاتري براي نمايش آنلاين آثارشان خلاصه مي‌شود كه شوراي نظارت و ارزشيابي مدتي با قدرت در برابرش ايستاد. البته بيان ممانعت‌هاي صورت‌گرفته به طور حتم موجب ناراحتي نخواهد شد و اعضاي شورا اين گفته را مهر تاييد بر حسن انجام كار تلقي مي‌كنند و لبخند به لب و با قدرت بيشتر به اعمال انواع مميزي‌هاي! سليقه‌اي ادامه مي‌دهند.
ماجرا زماني جالب مي‌شود كه سيدعباس صالحي با اشاره به اينكه خسارات دوران كرونا(كه همچنان ادامه دارد) در برخي موارد بين ۶۰ تا ۸۰ درصد بوده از اقدامات دولت مي‌گويد.«بر اين اساس اقداماتي داشته‌ايم كه بخشي از آن مربوط به بيمه 3 ماهه هنرمندان بود، بخشي ديگر به عنوان كمك تسهيلات معيشتي به هنرمندان مربوط مي‌شد. ما رقم ۱۲ميليارد توماني نيز براي ۷۵ هزار عضو صندوق هنر در نظر داريم، سامانه كارا هم به كساني كه خسارت ديدند، تسهيلات مي‌دهد كه در اين زمينه ثبت‌نام تا پايان مهر ادامه دارد. علاوه بر اينها تسهيلات ۴درصد اشتغال را نيز داشتيم كه تخصيص ۲۰۰ ميليارد تومان آن محقق شد.
در ادامه به اعداد و ارقام برمي‌گردم اما پيش از آن بخشي از اظهارات عضو شوراي عالي انقلاب فرهنگي را مرور كنيم كه «از توجه جدي بر توليد تله‌تئاتر» خبر داد و گفت:«سابقه خوبي در توليد تله‌تئاتر داشتيم و تلاش داريم اين تجربه تقويت شود ضمن آنكه فرصت‌هاي كرونايي هم در اين عرصه تقويت شود.» بخش انتهاي جمله چندان واضح نيست اما آنچه كاملا واضح و روشن به نظر مي‌رسد اين است كه توليد تله‌تئاتر بايد با همكاري مشترك صداوسيما و وزارت ارشاد محقق شود، موضوعي كه بارها و سال‌ها توسط هنرمندان و رسانه‌ها به آن اشاره شده اما از اين گوش رفته و از گوش ديگر درآمده. وزارت ارشاد اگر توان رقم زدن چنين مناسباتي داشت، ابتدا بايد در برابر زياده‌خواهي تلويزيون حول محور صدور مجوز توليدات شبكه نمايش خانگي مي‌ايستاد كه گردش سرمايه‌اي به مراتب بيشتر از تئاتر و تله‌تئاتر دارد. ديگر اينكه وزارت ارشاد اگر يك نمونه پيگيري جدي و جلسه مشترك با موضوع بازگرداندن چرخه توليد تله‌تئاتر به تلويزيون داشت، اين برادري با اغماض اثبات شده تلقي مي‌شد اما افسوس كه طرح موارد مانند «توجه جدي به تله‌تئاتر» يا «سابقه خوب در توليد تله‌تئاتر» در حد همان تعارف بي‌سرانجام باقي مي‌ماند.
به اعداد و ارقام بازگرديم. 60 تا 80 درصد خسارت مالي؟ گلايه‌هاي هنرمندان از دولت و وزارت ارشاد دقيقا در همين 20 درصد فاصله به ظاهر ساده ريشه دارد. بين همين دو عدد است كه ما با صدها انسان خانه‌نشين و بيكار مواجه هستيم. 8 ماه بيكاري موضوعي نيست كه بخواهيم فقط در سطح گفتار با آن مواجه شويم. حتي اگر همين رقم غيرواقعي و بي‌تناسب دستمزد كارگري سال 99 كه توسط دولت به جامعه كارگري تحميل شد را مد نظر قرار دهيم يك هنرمند ظرف 8 ماه گذشته چيزي معادل 20ميليون و 880 هزار تومان از دست داده است ولي وزارت ارشاد چگونه اين خسارت را جبران كرده؟ با پرداخت نفري 160هزار تومان! به جمعيتي 75 هزارنفري. مي‌گويند يك كمك هزينه معيشتي هم وجود داشته، بله! كارت هديه يك ميليون توماني براي 8 ماه بيكاري و البته تسهيلاتي كه بعيد است تا امروز با گذشت نيمي از سال به دست 20هنرمند مملكت هم رسيده باشد،چه رسد به 75هزار فرد گرفتار در تورم و دلار 30 هزارتوماني.
ساسان پيروز از فعالان تئاتر در اين باره به نكته‌اي قابل تامل اشاره مي‌كند. اينكه از همان روزهاي ابتدايي شيوع پاندمي و آغاز قرنطينه، قابل پيش‌بيني بود كه دولت در نهايت به گفتاردرماني بسنده مي‌كند و هنرمندان نبايد انتظار حمايت خاصي داشته باشند. «اطلاع‌رساني در موارد اينچنين به قدري با پروپاگاندا و تبليغات درهم مي‌آميزد كه ديگر نمي‌توان به چيزي كه در واقع رخ داده پي‌برد. مثلا مدام درباره سامانه كارا صحبت مي‌شود ولي مي‌دانيم اين سامانه از ابتدا مشكلاتي داشت و افراد به سختي مي‌توانستند در سايت ثبت‌نام كنند. يعني كد كارگاهي لازم داشت و موانع ديگر. درباره بيمه 3 ماهه اول سال درست مي‌گويند البته آن‌هم با هزار و يك مشكل برطرف شد.»
كاش يك نفر پاسخ دهد اگر فردي از عضويت در همين صندوق اعتباري هنر هم جا مانده بود بدون آن 160هزار تومان مورد نظر دولت چطور بايد سر كند؟! روزنامه اعتماد چندي پيش در گزارشي به رقم واقعي‌تر تعداد نيروهاي فعال در فضاي تئاتر كشور اشاره كرد كه تقريبا دو برابر عدد اعلامي از سوي وزير ارشاد بود. مي‌بينيد؟ اختلاف خيلي زياد است و اين يعني استراتژي گفتاردرماني جواب نمي‌دهد.