در نشست حق سلامت كودك مطرح شد
سلامت كودكان در دست اقدام فوري دولت‌ها، آموزش والدين
گروه اجتماعي| در دوازدهمين نشست از سلسله نشست‌هاي «دوشنبه‌هاي حقوق كودك» به حق سلامت كودك پرداخته شد. در اين نشست از ازدواج زودهنگام به عنوان يكي از تهديدهاي سلامت دختران و از كار كودك به عنوان يكي از تهديدهاي سلامت پسران ياد شد.
مريم افشاري، دبير علمي نشست با اشاره به حق برخورداري از بالاترين استانداردهاي قابل حصول سلامتي يا حق بر سلامتي به عنوان يكي از حق‌هاي بنيادين بشري در نظام بين‌الملل حقوق بشر گفت: «حق بر سلامتي با حق حيات (نسل اول حقوق بشر)، حق بهداشت و تامين اجتماعي (نسل دوم حقوق بشر) و حق بر محيط‌زيست سالم (نسل سوم حقوق بشر) پيوند عميق و ناگسستني دارد. دولت‌ها در ارتباط با تامين و تضمين حق بر سلامتي داراي مسووليت‌هايي هستند. پر واضح است كه دولت‌ها نمي‌توانند به طور كامل سلامتي را تضمين كنند اما مي‌توانند شرايطي ايجاد كنند كه سلامت افراد مورد حمايت قرار گيرد و دستيابي به سلامت امكان‌پذير باشد.»
به گفته اين استاد دانشگاه، حق بر سلامت مفهوم و ابعاد وسيعي دارد و نبايد آن را به حق بر سالم بودن و بيمار نبودن و ناتوان نبودن و مانند آن تعريف كرد: «تنوع حوزه‌هاي سلامت و پيش‌شرط‌هاي حفظ و تداوم سلامت بايد مورد توجه قرار گيرد؛ محيط‌زيست سالم، آب سالم آشاميدني، تغذيه سالم، شرايط سالم كاري و شغلي، نظافت و بهداشت و... با حق‌هاي ديگر ارتباط پيدا مي‌كند مانند: حق حيات، حق بر غذا، مسكن و پوشاك، حق آزادي بيان، حق بر شغل و حق بر آموزش و پرورش.»
در ادامه اين نشست زهرا ابراهيمي، پژوهشگر حق سلامت به بيان نكات تخصصي در مورد «حق سلامت كودك» پرداخت: «دوران كودكي ايام بي‌نظيري براي رشد و پرورش است، اما همچنين زماني است كه از بسياري از خطرات جدي سلامت تاثير مي‌پذيرد. رفتارهاي پرخطر و بي‌تجربه بودن كودكان، به ويژه نوجوانان، شرايط سلامت آنها را در معرض خطر قرار مي‌دهد. كودكان، انسان‌هاي آسيب‌پذيري هستند و به مراقبت و حمايت براي گذار از دوره كودكي نيازمندند. سلامت كودك از آغاز زندگي و حتي در دوران جنيني، دغدغه والدين و دولت‌هاست. ليكن مفهوم سلامت امري نسبي و داراي زواياي پيچيده‌اي است كه براي تحليل آن در چارچوب سنين كودكي به مطالعه و بررسي نياز دارد.»
اين پژوهشگر دوره دكتراي دانشگاه علامه طباطبايي به فهرستي از تهديدهاي آشكار عليه سلامت كودكان اشاره كرد؛ تهديدهايي مانند: بارداري‌هاي زير 18 سال، ضرب و شتم و فرزندكشي، استثمار اقتصادي كودكان كه به گفته او «چنان سلامت كودكان را به مخاطره انداخته كه توجه و اقدام فوري دولت‌ها را در امر سياستگذاري و قانونگذاري مي‌طلبد.» او به صورت خاص به موضوع ازدواج كودكان در كشورمان اشاره كرد و گفت: «حداقل سن ازدواج كودكان در ايران در مقايسه با ديگر كشورهاي اسلامي منطقه پايين‌تر است كه همين موضوع باعث شده خانواده‌هايي بدون ممانعت قانوني، براي جبران بدهي يا اجراي رسم خون‌بس دختران كم‌سن و سال خود را بدون رضايت آنها به عقد ديگري درآورند. بدون شك چنين ازدواج‌هايي سلامت جسمي و رواني كودكان را توأمان تهديد مي‌كند. به ويژه آنكه در صورت ازدواج از حق حضور در مدارس روزانه در كنار ديگر دوستان خود نيز محروم مي‌شوند. كم‌فروغ بودن فعاليت اورژانس‌هاي اجتماعي و عدم حساسيت اعضاي جامعه به مشاهده ضرب و شتم كودكان و قتل‌هاي اصطلاحا ناموسي از ديگر تهديدات سلامت كودكان ايراني است.» ابراهيمي همچنين توضيح داد: «شوربختانه، كودكان به دليل صغر سن صلاحيت قانوني براي طرح شكايت از والدين، سرپرستان قانوني و هر كس ديگري كه آنها را مورد خشونت قرار داده نيز ندارند. راه‌حل اين وضعيت جز با آموزش پيشيني براي والدين، چه به صورت مستقيم در پايگاه‌هاي بهداشت (حين تشكيل پرونده‌هاي بارداري) و چه به صورت غيرمستقيم از طريق رسانه عمومي ميسر نخواهد بود كه سياستگذاري در اين زمينه قطعا بازدهي بهتري از قانونگذاري خواهد داشت.»
پس از آن نوبت به موضوع تهديد سلامت كودكان در حوزه مسائل اقتصادي رسيد: «به‌‌رغم دو موضوع قبلي كه نوك پيكان تهديد به سوي دختران است در استثمار اقتصادي، پسران بيشتر تهديد مي‌شوند. كودكاني كه براي مشاغل كم‌اهميت و سخت به كار گماشته شده و از حداقل‌هايي مانند كار در محيط‌هاي سالم و ايمن نيز برخوردار نيستند. كوره‌پزخانه‌هاي جنوب تهران نمونه روشني ازحضور اين كودكان است. همچنين موضوع استثمار اقتصادي با دنياي ديجيتال وارد مرحله جديدي شده است. والديني كه در شبكه‌هاي اجتماعي روند رشد كودك خود را به نمايش مي‌گذارند، به قيمت پسند بينندگان، افسردگي در آينده براي فرزندشان پيش‌خريد مي‌كنند. كودكاني كه با نزديك شدن به سن بلوغ جذابيتي براي ارايه در شبكه‌هاي اجتماعي ندارند و با كاهش محبوبيت احساس طردشدگي مي‌كنند. به علاوه تبليغات خوراكي‌هاي ناسالم، يا ارايه محتواي پورنوگرافي در فضاي ديجيتال براي مخاطب كودك، مانند تبليغات حين بازي‌هاي آنلاين، سلامت جسمي و رواني آنها را تهديد مي‌كند.» او تاكيد كرد كه اقدام دولت براي حمايت از كودكان بدون همكاري و مسووليت‌پذيري والدين امري دشوار است. از اين رو، زماني مي‌توانيم شرايط برخورداري از حق سلامت كودك را بهبود ببخشيم كه والدين و سرپرستان قانوني آنها درخصوص نحوه تعامل با كودكان و شناخت نيازهاي جسمي و رواني آنها آگاهي لازم را كسب كرده و در سلوك آنها نهادينه شده باشد.