واكنش‌هاي داخلي به انتخابات ايالات متحده امريكا
و پيروزي جو بايدن و دموكرات‌ها ادامه دارد
ضديت با ترامپ، نقطه اشتراك
«مذاكره»، نقطه افتراق
رسانه‌ها و منابع خبري امريكايي جو بايدن را پيروز انتخابات رياست‌جمهوري اعلام كردند تا چهل وششمين ساكن كاخ سفيد يك دموكرات باشد. اما اعتراض دونالد ترامپ، رقيب جمهوري‌خواه بايدن به آراي شمارش شده و ارجاع اين اعتراض به ديوان عالي باعث شده كه به رغم اعلام رسمي، ناظران همچنان منتظر باشند تا شايد نتايجي متفاوت از اين انتخابات پرحاشيه مخابره شود كه چندين و چند روز است توجه جهانيان را به خود معطوف كرده؛ همان طور كه از آسياي شرقي تا امريكاي لاتين بسياري پيگير نتايج انتخاب رييس‌جمهوري يك ابرقدرت غربي بودند، چشم بسياري از ايرانيان نيز به ينگه دنيا دوخته شده بود و البته به دليل افزايش تنش‌ها از سال ۹۷ به اين سو و سرنوشت توافق هسته‌اي برجام كه ايالات متحده به طور يك‌جانبه از آن خارج شده، توجه افكار عمومي ايرانيان به نتايج انتخابات امريكا چندان عجيب نبود. هر چند اين مساله در ميان صفحات كاربران فضاي مجازي صريح و آشكار به چشم مي‌آمد در گفتار و رفتار مقامات و كارگزاران نظام چندان با صراحت همراه نبود .
واكنش مجازي رهبري
در اين ميان دفتر رهبر انقلاب براي واكنش به نتايج انتخابات ايالات متحده، شيوه مجازي را برگزيد. چنانكه صفحه توييتر انگليسي پايگاه اطلاع‌رساني دفتر حضرت آيت‌الله خامنه‌اي در واكنش به شكست ترامپ در انتخابات نوشت:«اوضاع در ايالات متحده و آنچه آنها خود در مورد انتخابات خود مي‌گويند يك نمايش است! اين نمونه‌اي از چهره زشت ليبرال دموكراسي در ايالات متحده است. صرف نظر از نتيجه، يك چيز كاملا واضح است، سقوط قطعي سياسي، مدني و اخلاقي رژيم ايالات متحده است»؛ اشاره اين توييت به اختلافات ايجاد شده بر سر شمارش آرا و ادعاي تقلبي است كه از سوي ترامپ و وكيلش مطرح شده است.
دولتي‌هاي محافظه‌كار
رييس‌جمهوري هم اگرچه روز شنبه در نشست ستاد ملي مديريت كرونا اشاره‌اي مختصر و گذرا به انتخابات ايالات متحده كرده بود اما در نشست روز يكشنبه ستاد هماهنگي اقتصادي دولت به طور مستقيم دولت جديد امريكا را مخاطب قرار داد و گفت:«اينك فرصتي براي دولت آينده امريكا پيش آمده است كه اشتباهات گذشته را جبران كند و با احترام به قواعد جهاني به مسير پايبندي به تعهدات بين‌المللي، بازگردد.» حسن روحاني البته يادآور شد كه جمهوري اسلامي ايران همواره به تعهدات خود در صورت رعايت مسوولانه از سوي همه اطراف تعهد، پايبند بوده و تعامل سازنده با جهان را راهبرد خود مي‌داند.
حسام‌الدين آشنا، مشاور فرهنگي رييس‌جمهوري كه به اغلب اتفاقات، واكنش مجازي نشان داده و توييت مي‌كند هم از نخستين دولتي‌هايي بود كه در مورد انتخابات ايالات متحده نوشت:«ايرانيان مردانه ايستادند تا نامرد هم رفتني شد.» اما اين واكنش كه از سوي برخي كاربران مخالف دولت به نوعي خوشحالي از آمدن بايدن تعبير شده بود احتمالا باعث شد كه آشنا در توييتي ديگر بنويسد: «با همت ملي و غيرت اسلامي در برابر امريكاي ترامپ ايستاديم و سر خم نكرديم. اگر بايدن بيايد به او هم مي‌گوييم آزموده را آزمودن خطاست»؛ توييتي كه نشان مي‌دهد آن طور كه اصولگرايان مخالف مذاكره مي‌گويند، دولت منتظر آمدن بايدن نبوده است. از ميان اعضاي كابينه هم برخي از جمله وزير ارشاد، وزير آموزش و پرورش يا وزير ارتباطات نسبت به انتخابات واكنش نشان دادند؛ واكنش‌هايي اغلب بي‌تفاوت و خنثي يا صرفا مبتني بر خوشحالي از رفتن ترامپ كه خود مساله‌اي جدا از ايالات متحده بود. سيدعباس صالحي نوشت:«ترامپ رفت، ايران ماند، فردا و فرداها نيز چنين خواهد بود.» محسن حاجي‌ميرزايي هم توييت كرد كه مگر مي‌شود از رفتن ترامپ خوشحال نبود و محمدجواد آذري‌جهرمي هم ترامپ را ترامپ قمارباز خطاب كرد.
اما وزير جوان واكنش متفاوت اينستاگرامي هم داشت. او به طنز الماني از بازي Among Us منتشر كرد كه در اين بازي ۳ قاتل در ميان ۷ گيمر وجود دارند و قاتل يا قاتل‌ها بايد از سوي گيمرها از بين بروند. استوري اينستاگرامي آذري‌جهرمي نشان مي‌دهد، شخصيت نارنجي كه مثلا ترامپ است توسط شخصيت آبي كه كشور امريكا نام‌گذاري شده از بين مي‌رود.
علي شمخاني، دبير شوراي عالي امنيت ملي نيز كارنامه ترامپ را توام با قلدري و زورگويي توصيف كرد و در توييتر نوشت: آيا دولت منتخب اين درك را دارد كه زير قاب عكس او در كاخ سفيد به جاي عبارت چهل‌وپنجمين رييس‌جمهوري بنويسد:«عبرت آيندگان».
واكنش‌هاي دردسرساز
در ميان واكنش‌هاي اغلب محافظه‌كارانه دولتي‌ها، اسحاق جهانگيري معاون اول رييس‌جمهوري و محسن هاشمي رييس شوراي شهر تهران واكنش‌هايي خبرساز و البته تا حدي دردسرساز داشتند. حسين كياني، خبرنگار عضو تحريريه پايگاه خبري انتخاب بخشي از سريال طنز ساختمان پزشكان را در توييتر خود منتشر كرد كه البته با نام‌گذاري «جمهوري اسلامي، جامعه جهاني و مردم ايران» بر شخصيت‌ها و ديالوگ‌هاي اين پلان به نوعي خوشحالي جمهوري اسلامي از پيروزي بايدن را تداعي مي‌كرد. ماجرا اما وقتي به بحث داغ سياسي تبديل شد كه حساب كاربري اسحاق جهانگيري اين توييت را بازنشر كرد. هر چند ساعاتي بعد محمود نادري، معاون ارتباطات دفتر جهانگيري به پيوست اين توييت نوشت كه «اشتباه ادمين بوده است.» جهانگيري پس از آن در توييتي ديگر در مورد انتخابات 2020 ايالات متحده نوشت كه اميدوار است شاهد تغيير سياست‌هاي مخرب امريكا و بازگشت به قانون و تعهدات بين‌المللي و احترام به ملت‌ها باشيم. علاوه بر واكنش حاشيه‌ساز جهانگيري، محسن هاشمي رييس شوراي شهر نيز در يك برنامه صبحگاهي تلويزيون صحبت‌هاي خود را با انتخابات ايالات متحده آغاز كرد و پيروزي بايدن را به مردم ايران به خصوص خانواده سردار سليماني تبريك گفت! اين تبريك ساده اما با واكنش عجيب و سراسر دستپاچه مجري روبه‌رو شد تا مگر هر چه سريع‌تر از صحبت از تبريك بابت انتخابات امريكا عبور كند.
مخالفان هميشه مخالف
كنار موضع‌گيري‌هاي محافظه‌كارانه كه اغلب بر شكست ترامپ به عنوان عامل اصلي شرايط اقتصادي ۲ سال گذشته تاكيد مي‌شد، برخي گروه‌هاي داخلي از بازگشت دموكرات‌ها در ايالات متحده نيز احساس نگراني مي‌كردند، همان مخالفان هميشه مخالفي كه هراس دارند مبادا با بازگشت دموكرات‌ها برجام ترميم شود. در همين راستا احمد راستينه، نماينده شهركرد در مجلس در توييتي خطاب به موافقان تعامل و مذاكره نوشت كه گشودن قفل برجام به دست جو بايدن خوش خيالي جريان غربگراست، ترامپ و بايدن تفاوتي ندارند. مصطفي ميرسليم، نماينده تهران هم از اين نوشت كه مشكلات اقتصادي به ترامپ و بايدن وابسته نيست. مهدي عسكري، نماينده كرج از رفتن «قاتل سردار دل‌ها» ابراز خوشحالي كرد و البته يادآور شد «گره زدن مسائل ميهن به بدهكارترين كشور بدعهد دنيا، سرابي است كه سال اخير صرف آن شد.» سيدنظام‌الدين موسوي ديگر نماينده تهران نيز «ترامپ» را «زامبي» خواند و محصول «كارخانه ليبرال سرمايه‌سالاري»! مالك شريعتي، نماينده ديگر تهران نيز در توييتي عجيب نوشت:«...به شرط حيات، طراحي و ارتباطات مرموز و پيام‌هاي مخفيانه رد و بدل شده ميان دلالان وطن‌فروش با كدخداي جديد رسوا خواهد شد؛ همان‌ها كه سال ۱۳۷۹ «ديك چني» را مخفيانه به تهران آوردند و...» محسن زنگنه نماينده تربت حيدريه نيز جو بايدن را با يك دستكش مخملي ديگر با دست‌هاي چدني توصيف كرد تا اغلب واكنش‌هاي پارلماني به نوعي خط و نشان براي دولت روحاني باشد تا مبادا گمان كند بار ديگر سال ۹۴ و برجامي ديگر تكرار خواهد شد. در همين راستا محسن رضايي، دبير مجمع تشخيص مصلحت نظام نيز در حساب كاربري‌اش در توييتر نوشت كه «خوش‌بيني دولت‌هاي گذشته نسبت به امريكا و اروپا» بارها به ملت ايران آسيب زده و فرصت‌هاي «اقتصاد ملي» را از ميان برده است. او همچنين تحريم‌ها و نسبت آنها با روساي‌جمهوري را اين‌گونه توصيف كرد كه «دولتي در امريكا آمده ايران را تحريم كرده و دولت ديگري مي‌آيد و آن را در كاغذ برمي‌دارد. سريال كاغذي و قهرمان‌بازي عده‌اي در ايران و امريكا با شكست برجام كاملا آشكار شده است.» شايد علي مطهري، نماينده پيشين تهران جزو معدود كساني باشد كه در توييتي كوتاه دسته‌بندي دقيقي از واكنش‌ها به پيروزي بايدن نوشت. او توضيح داد كه ضدانقلاب خارج‌نشين با آرزوي براندازي و انقلابيون داخلي از ترس احياي برجام خواهان پيروزي ترامپ بودند. دسته‌بندي‌اي كه در مورد اغلب واكنش‌ها به پيروزي بايدن به چشم مي‌خورد. در اين ميان روزنامه كيهان نيز واكنشي متفاوت به شكست ترامپ نشان داد و نوشت كه اگرچه شكست ترامپ در انتخابات از حيث نوع شكست سياست‌هاي ضدايراني امريكا مي‌تواند دستاوردي بزرگ تلقي شود اما دولت جمهوري اسلامي بايد از اين فرصت 6 ماهه تا تثبيت دولت جديد امريكا استفاده كرده و براي رفع محدوديت‌ها و دور زدن تحريم‌ها حداكثر تلاش خود را به كار ببندد؛ چراكه به نوشته اين روزنامه، امريكا در ضعيف‌ترين دوران خود قرار دارد؛ اشاره كيهان به ادعاي تقلب و حواشي است كه در امريكا با اعتراض دونالد ترامپ به اين شكست مطرح شده است. روزنامه جمهوري اسلامي نيز ترجيح داد همچون كيهان پس از اين پيروزي توصيه‌اي براي دولت داشته باشد. اين روزنامه نوشت، دولت روحاني مي‌تواند با ايجاد گشايش‌هاي اقتصادي در فرصت 9 ماهه باقيمانده، اميد را به مردم برگرداند. اشاره جمهوري اسلامي به بازگشت اميد براي حضور پرشمار مردم در انتخابات ۱۴۰۰ بود؛ موضوعي كه پس از مشخص شدن حضور بايدن در كاخ سفيد به موضوع بحث ميان كنشگران سياسي در فضاي رسانه‌اي و مجازي مبدل شد. برخي حضور يك ديپلمات بر مسند رياست‌جمهوري را پيش‌بيني كردند، برخي شانس بالاي اصولگرايان را در انتخابات پيش رو يادآور شدند و برخي نيز چون حشمت‌الله فلاحت‌پيشه نيز معتقد بودند كه انتخاباتي كردن مناسبات بايدن با ايران اشتباه استراتژيك است، چراكه گفتمان حاكم بر انتخابات ۱۴۰۰ اقتصادي است نه سياست خارجي. در خلال واكنش‌ها به شكست ترامپ كه برخي از سردار قاسم سليماني ياد مي‌كردند، برخي از برجام گفتند و بعضي از تفاوت دموكرات و جمهوري‌خواه و برخي نيز به شيوه انتخاباتي ايالات متحده ايراد گرفتند و دموكراسي حاكم بر اين كشور را زير سوال بردند؛ گرچه شمارش مجدد آرا نزديك به هم در برخي ايالات يا كانتي‌ها امري مرسوم و معمول است با اين حال در ميان اظهارنظرها برخي شيوه راي‌گيري و نظام انتخاباتي ايالات متحده را زير سوال بردند. چنانكه فرمانده سپاه حضرت سيدالشهدا(ع) استان تهران با اشاره به اينكه ايران بهترين نظام دموكراسي جهان را در اختيار دارد، گفت:«انتخابات امريكا نشان داد دموكراسي در اين كشور فقط شعار است.» با اين همه شايد بتوان پديده انتخابات اخير ايالات متحده را عبدالرضا داوري دانست. مشاور احمدي‌نژاد كه نگاهي به صفحه توييترش نشان مي‌داد، طرفدار پر و پا قرص حضور مجدد ترامپ است؛ تا جايي كه پا به پاي ستاد انتخاباتي ترامپ و جمهوري‌خواهان دو آتشه از تقلب در انتخابات امريكا فرياد اعتراض سر مي‌داد.