نگاهي به ديدگاه‌هاي تيم سياست خارجه بايدن در قبال موضوع ايران
حفظ تحريم‌ها تا رسيدن به توافقي جديد!
محمدجواد موسوي‌زاده
بسياري از مردم ايران پس از انتخاب جو بايدن به عنوان رييس‌جمهور منتخب امريكا، نسبت به لغو تحريم‌ها توسط او و بهبود شرايط اقتصادي كشور اميدوار شدند. اما در خصوص اقدامات آينده او گمانه‌زني‌هاي بسياري به گوش مي‌رسد و گاها ديدگاه‌هاي متضادي در رسانه‌ها مطرح مي‌شود. براي آنكه بتوان هر چه دقيق‌تر اقدامات آينده جو بايدن و تيمش را در خصوص ايران متصور شد بايد نظرات او و به ويژه تيم سياست خارجي او را بررسي كرد تا به تصويري روشن در اين خصوص رسيد. با يك بررسي اجمالي مي‌توان متوجه شد كه تيم سياست خارجه بايدن به دنبال بازگشت به توافق هسته‌اي با ايران است، اما با توافقي بلندمدت‌تر و با محدوديت‌هاي بيشتر كه در كوتاه‌مدت ممكن نخواهد شد و فرآيندي زمانبر خواهد بود.
اول از همه بايد در نظر گرفت كه بايدن در رقابت‌هاي انتخاباتي در مورد دو موضوع از ترامپ انتقاد مي‌كرد؛ اولي هدف قرار دادن شهيد سليماني توسط ترامپ و سپس خروج او از توافق برجام كه چندين بار اين موضوعات را در سخنراني‌هاي مختلف طرح كرد. او شهيد كردن سردار سليماني را بازي با آتش توصيف كرد و دولت ترامپ را در خصوص رفع خطرات احتمالي اين اقدام بدون برنامه دانست و در خصوص خروج امريكا از برجام گفت: اگر ايران با اجراي تعهداتش به توافق برگردد من نيز به برجام همچون يك نقطه شروع در جهت توسعه محدوديت‌هاي هسته‌اي اين توافق در كنار متحدان اروپايي و ساير كشورهاي قدرتمند به آن برمي‌گردم.
همچنين كامالا هريس، معاون جو بايدن در يك همايش خيريه در جريان رقابت‌هاي انتخاباتي گفت: توافق هسته‌اي دولت اوباما سعي داشت مانع دستيابي به سلاح هسته‌اي توسط ايران شود، اما اين توافق با گفته‌هاي افراد شكاك كه اين توافق داراي ضمانت اجرايي نيست به شدت مورد انتقاد قرار گرفت و ترامپ از آن خارج شد و حالا ايران در حال احياي فعاليت‌هاي هسته‌اي خود است و به عنوان كشوري بيش از گذشته تحريك‌كننده به نظر مي‌رسد.
اما در كنار بايدن و هريس كه براي همه شناخته شده هستند بايد توجه داشت كه نظرات و تصميمات آنها توسط عده‌اي پايه‌ريزي مي‌شود كه در كمپين‌هاي تبليغاتي آنها فعال بوده‌اند و در سال‌هاي اخير در حوزه سياست خارجي به اين دو خط داده‌اند. تيم سياست خارجه بايدن شامل ميشل فلورني، توني بلينكن، پت بودجج، جك ساليوان و دانيل بنيام، همگي مخالف سياست‌هاي كنوني وزارت خارجه كنوني امريكا در قبال ايران هستند و بررسي مواضع آنها تصويري شفاف از سياست‌هاي احتمالي دولت بايدن در قبال ايران ارايه خواهد كرد. ميشل فلورني، معاون وزير دفاع در دولت باراك اوباما بود. از او به عنوان كانديداي وزارت دفاع يا وزارت خارجه در دولت بايدن ياد مي‌شود كه بحث رفتن او به وزارت دفاع جدي‌تر است. اگر چنين شود، او اولين زني خواهد بود كه در ايالات متحده به چنين مقامي مي‌رسد. او چندي پيش در گفت‌وگو با شبكه خبري سي‌بي‌اس گفت: خروج از برجام براي ما چنين پيامدي داشته كه از الان تا 10 الي 15 سال ديگر به نقطه‌اي مي‌رسيم كه ايران توانايي توليد كافي مواد شكاف‌پذير براي به دست آوردن بمب هسته‌اي را دارد. همان‌طور كه در آخرين گزارش آژانس انرژي اتمي مي‌بينيم، ايراني‌ها قدم‌هايي را در جهت افزايش غني‌سازي برداشته‌اند. آنها سانتريفيوژ‌هاي جديد و بهتري را راه‌اندازي كرده‌اند و با غني‌سازي رو به جلو در حال به دست آوردن توانايي مجدد هستند. نفر بعدي توني بلينكن مشاور ارشد بايدن در امور سياست خارجه و از مقامات وزارت خارجه در دولت اوباماست. از او نيز به عنوان كانديداي وزارت خارجه ياد مي‌شود و در ايام كارزار تبليغاتي جو بايدن در جلسات مختلف مواضع بايدن در حوزه بين المللي را تشريح مي‌كرد. او در جلسه كميته يهوديان امريكايي، خروج امريكا از برجام را اشتباه توصيف و بيان كرد: اگر ما به اين توافق برگرديم از ساز و كاري به همراه متحدان اروپايي خود استفاده مي‌كنيم تا در خصوص يك توافق قوي‌تر و طولاني مدت‌تر مذاكره كنيم. اقدام رييس‌جمهور ترامپ در اين خصوص داراي نتيجه تاسف‌آور بوده و به جاي آنكه ايران را منزوي كند، امريكا را بين ديگران منزوي كرده كه ما بايد اين روند را برعكس كنيم .شخص بعدي جك ساليوان يكي از مشاوران ارشد دولت امريكا در طول مذاكرات هسته‌اي در دولت اوباما بود و به عنوان مشاور تاثيرگذار سياست خارجه هيلاري كلينتون در زمان تصدي او بر وزارت خارجه امريكا شناخته مي‌شد. در سال 2013 رسانه‌ها گزارش دادند كه مقاماتي از دولت اوباما با حضور ساليوان با مقامات ايراني در عمان در ارتباط پنهاني بوده‌اند. او همچنين مشاور امنيت ملي جو بايدن معاون رييس‌جمهور امريكا بود. او چندي پيش در جلسه‌اي به ميزباني مركز «امنيت امريكايي جديد» گفت: امريكا بهتر است به عنوان يك توافق بين‌المللي موقت به توافق هسته‌اي ايران برگردد، من فكر نمي‌كنم مشكلي در روند ايجاد مسيري رو به جلو براي ديپلماسي هسته‌اي در اوايل سال آينده به عنوان زمينه‌ساز مذاكره بر سر توافقنامه بعدي وجود داشته باشد. ما تحريم‌ها در سال 2021 را براي مبادله با بازگشت ايران به برخي از تعهداتش زنده نگه مي‌داريم .پيت بوتجج كهنه‌كار نظامي كه سابقه حضور در جنگ امريكا با عراق را دارد، يكي ديگر از افرادي است كه احتمال حضور او در دولت آينده بايدن داده مي‌شود. او يكي از كانديداهاي حزب دموكرات براي انتخابات رياست‌جمهوري بود كه در نهايت به نفع بايدن كنار كشيد و براي او تبليغ كرد. از او به عنوان سفير امريكا در سازمان ملل يا وزير امور كهنه سربازان ياد مي‌شود. او چندي پيش در گفت‌وگو با جك تيپر در شبكه سي‌ان‌ان گفت: وقتي رييس‌جمهور ترامپ از توافق برجام خارج شد من در خصوص ثبات در منطقه خاورميانه بسيار نگران شدم و اين احتمال هست كه اگر اين روند به تشديد و خصومت ختم شود رييس‌جمهور نتواند آن را كنترل كند.
دانيل بنيام نيز يكي از افراد پشت پرده ولي بانفوذ در حوزه سياست خارجه بايدن است. او به عنوان مشاور امور خاورميانه و نويسنده متون سخنراني جو بايدن و وزارت خارجه در دولت اوباما فعاليت مي‌كرد. از او به عنوان فردي ياد مي‌شود كه در دولت بايدن تا رده‌هاي مياني وزارت خارجه پيشرفت خواهد كرد و پست مي‌گيرد. او در گفت‌وگويي با شبكه اينترنتي هالر تنسي گفت: اساسا ترامپ با خروج از توافق با ايران، با لانه زنبور بازي كرد. او با ايراني‌ها همچون دشمن رفتار و عليه آنها مجددا تحريم اعمال كرد. ايران به غني‌سازي اورانيوم بازگشته است و ديگر به محدوديت‌هاي توافق پايبند نيست. كشتن امريكايي‌ها و راه‌اندازي موشك‌ها را در نظر بگيريد، ايران قدرتمند‌تر و خطرناك‌تر به نظر مي‌آيد و ما همچنان با تهديد بحران هسته‌اي مواجه هستيم، زيرا ترامپ مساله‌اي كه حداقل براي يك دهه حل شده بود را به مساله‌اي حل نشده تبديل كرد. اما ديدگاه‌هاي مشترك اين افراد را مي‌توان اين‌گونه خلاصه كرد؛ اول از همه بايد گفت همه آنها به امنيت اسراييل متحد هستند. كاملا هريس گفته كه جو بايدن حمايت بي‌دريغي از اسراييل خواهد كرد. تمام مشاوران بايدن در حوزه سياست خارجه معتقدند كه توافق ايران كارا بوده و بيرون آمدن از آن يك اشتباه بزرگ محسوب مي‌شود. آنها مي‌خواهند به توافق برگردند و در اين زمينه با متحدان اروپايي همكاري كنند. همه آنها فكر مي‌كنند كه ترامپ امريكا را در سياست خارجه منزوي كرده است. آنها در خصوص تنش در منطقه، احياي فعاليت‌هاي هسته‌اي و غني‌سازي ايران و همچنين فعاليت‌هاي ايران در منطقه نگران هستند.آنها همچنين موافق برداشتن يا تعليق تحريم‌ها عليه ايران در اسرع وقت نيستند. آنها مي‌خواهند تحريم‌ها عليه ايران را در سال 2021 به عنوان برگ برنده‌اي در مذاكرات نگه دارند . از ديد آنها، بازگشت ايران به برخي از تعهداتش پيش‌زمينه برخي از تعليق تحريم‌ها خواهد بود و امريكا نخست گامي در اين زمينه برنمي‌دارد. در نهايت آنها مي‌خواهند براي يك توافق طولاني‌تر مذاكره كنند. بنابراين ايران در صورت مذاكره با دولت بايدن، نبايد انتظار حل سريع مشكلات را داشته باشد و اين فرآيند زمانبر خواهد بود.