آشفتگي در وزارتخانه‌ها و ممانعت از انتقال مسالمت‌آميز قدرت؛ دموكرات‌ها چه خواهند كرد؟
معضل بروكراتيك بايدن
محمدحسين لطف‌الهي
جو بايدن، رييس‌جمهور منتخب امريكا در زمان رسيدن به قدرت با چالش‌هايي روبه‌رو خواهد بود كه اغلب ميراث مديريت دولت دونالد ترامپ هستند. از اقتصاد كه شديدترين سقوط خود را از 1930 به اين سو تجربه مي‌كند تا ويروس كرونا كه ميليون‌ها امريكايي را درگير كرده و به اين زودي‌ها قصد ندارد از بين برود. علاوه بر اين مشكلات آشكار، مسائلي نيز وجود دارد كه ممكن است در نگاه اول چندان تاثيرگذار نباشند، اما در واقع مي‌توانند هر دولتي را به دولتي ناكارآمد تبديل كنند. از جمله اين مسائل مي‌توان به آشفتگي جدي در ساختار دولت فدرال امريكا اشاره كرد؛ واشنگتن‌پست در گزارشي نوشته است كه بخش زيادي از پست‌هاي فدرال در دولت ترامپ خالي مانده و رييس‌جمهور ايالات متحده كه رابطه خوبي با نظم و بروكراسي ندارد، تلاش زيادي داشته تا تصميم‌گيري در بسياري از نهادها از حالت سيستماتيك خارج شده و دستگاه‌هاي تصميم‌ساز به دستگاه‌هاي تابع رييس‌جمهور تبديل شوند.
در ميان اين نهادها وزارت دفاع وضعيت به مراتب بدتري داشته و تغييرات متعدد باعث شده كه پنتاگون يكي از بدترين دوره‌هاي خود را تجربه كند؛ موضوعي كه به نوشته واشنگتن‌پست مي‌تواند امنيت ملي امريكا را به خطر بيندازد. دونالد ترامپ در چهار سال گذشته با چهار وزير دفاع كار كرده؛ جيم متيس كه در نهايت بر سر مخالفت با اقدامات ترامپ در سوريه استعفا داد، پاتريك شاناهان كه مدت كوتاهي پس از آغاز به كارش به دلايل نامعلوم كنار كشيد، مارك اسپر كه در توييتر اخراج شد و اكنون كريستوفر ميلر كه به نوشته پايگاه خبري هيل، مارك اسپر او را «يك بله قربانگوي واقعي» مي‌خواند.
پنتاگون؛ آشفته و بي‌ثبات
در شرايط فعلي ماموريت جو بايدن، بازگرداندن ثبات و آرامش به اين وزارتخانه است و به همين منظور او بايد وزيري را انتخاب كند كه علاوه بر تجربه بالا در امور نظامي، قابليت‌هاي سياسي و مديريتي بالايي نيز داشته باشد. در همين راستا ان‌بي‌سي نيوز گزارش داده است كه جو بايدن قصد دارد يك زن را به عنوان وزير دفاع منصوب كند. او همچنين قصد دارد از برخي مقامات نظامي ارشد در دولت‌هاي پيشين بخواهد تا در كنار وزير دفاع در سروسامان دادن به پنتاگون كمك كنند. مقامات امريكايي و سياسيون حلقه داخلي، ميشل فلورنوي پيشكسوت پنتاگون را كه به لحاظ سياسي ميانه‌رو محسوب مي‌شود گزينه اصلي براي اين سمت مي‌دانند. در صورت تاييد وي براي اين سمت، او در دوره‌اي به رياست پنتاگون مي‌رسد كه احتمال مي‌رود بودجه اين وزارتخانه كاهش يافته و همچنين در توزيع واكسن كرونا نقش ايفا كند.
بنا بر گزارش ان‌بي‌سي نيوز، دموكرات‌ها مدت‌هاست كه به دنبال معرفي يك وزير زن براي وزارت دفاع هستند كه تا پنج سال پيش همه سمت‌هاي آن براي زنان دست يافتني نبود. احتمال مي‌رفت در سال ۲۰۱۶ و در صورت پيروزي هيلاري كلينتون، او فلورنوي را در اين سمت منصوب كند. به گفته مقاماتي كه با شرط فاش نشدن نام‌شان حاضر به گفت‌وگو شدند، نام وي به عنوان گزينه نخست براي اين سمت در كابينه بايدن مطرح شده است. فلورنوي ۵۹ ساله كه طرفدار همكاري نظامي قوي در خارج از امريكاست، چند بار در پنتاگون عهده‌دار سمت شده و اولين آن در دهه ۱۹۹۰ و آخرين آن از سال ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۲ در سمت معاون وزير دفاع بوده است. او همچنين در هيات مديره شركت «بوز آلن هميلتون» پيمانكار در حوزه دفاعي بوده كه مي‌تواند براي برخي قانونگذاران امريكايي نگران‌كننده باشد، اما در مجموع گفته مي‌شود موضع ميانه‌روي وي احتمالا حمايت گسترده از دو حزب را براي سمتي كه نياز به تاييد سنا دارد، تضمين مي‌كند. بنا بر اين گزارش، پنج نام ديگر هم براي اين سمت ذكر شده و گرچه قبلا از «جه جاسنون» وزير امنيت داخلي پيشين امريكا به عنوان گزينه احتمالي نام برده شده بود، انتخاب يك زن با وعده بايدن براي داشتن كابينه متنوع بيشتر همخواني دارد. مانند «مارك اسپر»، فلورنوي هم چين را بزرگ‌ترين چالش بلندمدت در مقابل سلطه امريكا در سطح جهان مي‌داند. در قبال خاورميانه، او در خصوص ترك اين منطقه هشدار داده و حامي حضور متداوم اما محدودتر در آن است. در ارتباط با كره شمالي، او در ماه اكتبر در يك نشست آنلاين گفت اگرچه خلع سلاح هسته‌اي بايد هدف نهايي باقي بماند، اما او معتقد است كه رهبر كره شمالي با اين مساله موافقت نخواهد كرد، زيرا تسليحات اتمي كشورش را به عنوان برگي ضامن حيات حكومت خود مي‌داند. در ارتباط با ايران، فلورنوي خواستار بازبيني در رويكرد بازدارندگي در مقابل ايران از طريق الگوي اعزام نيروهاي امريكايي بيشتر به خليج‌فارس است.
انتقال قدرت و عدم همكاري دولت فدرال
به نوشته سي‌ان‌ان، علاوه بر پنتاگون در بسياري ديگر از وزارتخانه‌ها نيز چالش‌هايي مشابه وجود دارد اما به‌رغم مشكلات بسيار و ضرورت اقدام فوري جو بايدن براي حل اين چالش‌ها دولت دونالد ترامپ با فرآيند گذار همراهي نمي‌كند و مانع از دسترسي رييس‌جمهور منتخب به اطلاعات حياتي مي‌شود. حتي برخي اعضاي ارشد دولت كنوني امريكا از آماده‌سازي براي ابطال انتخابات و گذار به دولت دوم ترامپ سخن مي‌گويند و اين وضعيت، گذار را با تمام دوره‌هاي پيشين متفاوت كرده است.
نگراني از تبعات يك گذار غيرمسالمت‌آميز باعث شده تا برخي سازمان‌ها و نهادها در امريكا، برخلاف دستور رييس‌جمهور در پي آماده‌سازي شرايط به منظور تحويل قدرت به جو بايدن باشند. يكي از مقامات ارشد دولتي كه مايل به فاش شدن نامش نبوده به سي‌ان‌ان گفته است: «از يك سو نااميد‌كننده است كه سازمان‌ها از همكاري با فرآيند گذار منع شده‌اند و از سوي ديگر باعث مي‌شود ارزش‌هاي اخلاقي سازماني زير سوال برود. ما بر اساس قانون اساسي خود را موظف به همكاري براي تحويل قدرت مي‌دانيم.» يكي از مقام‌هاي وزارت خارجه امريكا نيز مي‌گويد: همه كارهاي لازم براي انتقال قدرت از سوي ديپلمات‌هاي وظيفه‌شناس انجام شده و آنها تنها منتظر تاييد رسمي رياست‌جمهوري جو بايدن هستند تا همكاري با او را آغاز كنند. مقام‌هاي رسمي آگاه به مساله معتقدند آنها در شرايط فعلي و پس از آماده‌سازي برخي پيش‌نيازها براي انتقال قدرت كاري جز صبر نمي‌توانند بكنند. به گفته اين مقامات، تا زماني كه وزرا و رييس‌جمهور اجازه همكاري با تيم انتقالي را صادر نكنند، هرگونه همكاري غيرقانوني تلقي خواهد شد.
در روزهاي گذشته نيز مشاوران بايدن در حوزه مقابله با كرونا از عدم همكاري مقامات ارشد مقابله با كرونا در دولت ترامپ گلايه كرده و گفته بودند اين مساله به فرآيند مقابله با پاندمي مرگباري چون كوويد 19 در دولت آينده صدمه جدي وارد مي‌كند.