آيا سياست امريكا در قبال افغانستان تغيير ميكند؟
انتظار مردم افغانستان از بايدن
مترجم: هديه عابدي
مردم افغانستان ميگويند از دوران رياستجمهوري دونالد ترامپ خيري نديدهاند اما اميدوارند جو بايدن پس از ورود به كاخ سفيد مصالح افغانها را در نظر بگيرد. پايگاه خبري «راديو ملي امريكا» در گزارشي مينويسد: تنها مشتري حاضر در «كافه سيمپل» در كابل نسبت به رياستجمهوري بايدن بسيار اميدوار است. سكينه حسيني، دانشجوي 23 ساله رشته هنر ميگويد بايدن نيروهاي امريكايي را از افغانستان خارج نميكند. او ميماند و با طالبان ميجنگند. اين كافه كه اكنون خالي از مشتري است، زماني پاتوق جوانان افغان بوده است. اما اكنون مردم از ترس خودروهاي بمبگذاري شده، حملات مسلحانه و ديگر تجاوزها به شهروندان كه اخيرا در پايتخت و سراسر كشور گسترش يافته است، ترجيح ميدهند در خانههايشان بمانند. حسيني ميگويد ترامپ براي كشورش فايدهاي نداشته و با انعقاد توافق صلح با طالبان كه در ماه فوريه امضا شد اين گروه را جريتر كرده است.
براساس اين توافق، نيروهاي امريكايي پس از دو دهه جنگ در افغانستان به صورت مشروط اين كشور را ترك ميكنند. اگر همه چيز طبق برنامه پيش برود تا بهار سال آينده همه نيروهاي امريكايي از اين كشور خارج ميشوند اما به نظر ميرسد،كاخ سفيد قصد دارد به فرآيند خروج نيروها سرعت ببخشد. اين مساله باعث ميشود، جو بايدن پس از مراسم تحليف 20 ژانويه با وضعيت بغرنجتري روبهرو شود. روز سهشنبه كريستوفر ميلر، سرپرست وزارت دفاع امريكا اعلام كرد تا 15 ژانويه تعداد نيروهاي نظامي اين كشور در افغانستان به 2500 نيرو كاهش مييابد. در حال حاضر حضور 4500 نيروي امريكايي در افغانستان حضور دارند.
سابقه سياسي جو بايدن، به ويژه در دوره معاون اولي باراك اوباما، كمك ميكند بدانيم پس از ورود به كاخ سفيد در قبال افغانستان چه رويكردي را در پيش خواهد گرفت. مقامات افغان هشدار ميدهند، خروج نيروهاي امريكايي از افغانستان باعث گسترش آشفتگي در اين كشور ميشود و به طالبان اين پيام را ميدهد كه نيازي نيست به تعهداتشان پايبند بمانند. جاويد فيصل، مشاور سياسي شوراي امنيت ملي افغانستان ميگويد: ما نميخواهيم امريكا تا ابد در كشورمان بماند اما ميخواهيم خروج اين كشور به شكلي مسوولانه انجام شود. ما از متحدمان انتظار نداريم وقتي خانه را ترك ميكند آن را به آتش بكشد.
ينس استولنبرگ، دبير كل سازمان پيمان آتلانتيك شمالي(ناتو) روز سهشنبه در بيانيهاي هشدار داد، خروج شتابزده نيروهاي امريكايي از افغانستان ممكن است بار ديگر اين كشور را تبديل به سكويي براي حملات تروريستهاي بينالمللي عليه كشورمان كند. به گفته او، داعش ميتواند اراضياي كه در سوريه و عراق از دست داده را در افغانستان به دست بياورد و خلافت خود را دوباره تشكيل دهد.
او در پيامي كه ظاهرا خطابش به واشنگتن بود، گفت: ما باهم به افغانستان رفتيم. زمانش كه برسد بايد به شكلي منظم و هماهنگ با هم از آنجا خارج شويم. من از همه متحدان خود در ناتو ميخواهم براي امنيت خودمان هم كه شده به اين مساله پايبند بمانند. تعداد نيروهاي ناتو در افغانستان كمتر از 12 هزار نفر است.
براساس توافقي كه ميان امريكا و طالبان امضا شده اين گروه شبهنظامي قول داده تروريستهايي را كه ممكن است به امريكا و متحدانش حمله كنند مخفي نكند. طالبان همچنين قول دادند بر خلاف رويه سابق با دولت افغانستان مذاكره كنند.
اما مذاكرات صلح ميان طالبان و دولت كابل به دليل اختلافات رويهاي به بنبست رسيده است. حملات تروريستي عليه شهروندان افغان و نيروهاي امنيتي نيز كه اغلب از سوي طالبان انجام ميشود در هفتههاي گذشته شدت يافته است.
نادر نادري، يكي از مذاكرهكنندگان دولت افغانستان در گفتوگو با راديو ملي امريكا ميگويد اميدوار است دولت بايدن توافق ميان امريكا و طالبان را مورد بازنگري قرار دهد و با بررسي واقعيتهاي ميداني و شرايط موجود ببيند كداميك از بخشهاي اين فرآيند بايد تغيير كند اما برخي تحليلگران معتقدند احتمال تغيير اساسي در توافق بسيار كم است. سابقه بايدن نشان ميدهد او با حضور نظامي امريكا در افغانستان مخالف است. اليزابت ترلكلد، نايبرييس جنوب آسياي مركز استيمسون در واشنگتن ميگويد: اميدي كه به تغيير مسير امريكا در افغانستان به وجود آمده است چندان پايدار نميماند. اما لحن امريكا تغيير ميكند. رويكرد بايدن كمي بيشتر مبتني بر چندجانبهگرايي خواهد بود و سنجيدهتر عمل ميكند. ديگر خبري از تغيير سياست با توييتهاي سحرگاهي نخواهد بود.
اندرو واتكينز، تحليلگر ارشد مسائل افغانستان در گروه بينالمللي بحران ميگويد در سالهاي 2008 و 2009 بايدن مهمترين مخالف افزايش خشونتها در افغانستان بود. او در يك دهه اخير همواره بر كاهش نيروهاي امريكا به چند هزار نفر تاكيد داشته و معتقد است حملات امريكا در افغانستان صرفا بايد متمركز بر خطرناكترين و مهمترين تهديدها عليه امنيت منطقه و مردم امريكا باشد. اين تنها كاري است كه واشنگتن بايد در افغانستان انجام دهد.
بايدن در سخنرانيهاي خود خواستار حفظ يك نيروي ضد تروريستي كوچك در افغانستان شده است. با اين حال باقي ماندن گروه كوچكي از نيروها نيز ميتواند توافق با طالبان را بر هم بزند چراكه اين گروه اصرار دارد تا بهار 2021 همه نيروهاي خارجي از كشور خارج شوند. طالبان در بيانيهاي كه در پي انتخابات امريكا منتشر شد، تعهد خود را به حفظ روابط مثبت در آينده ابراز كرد و توافق ماه فوريه را «پايهاي قدرتمند براي حل مساله افغانستان» خواند. با اين حال سران واشنگتن را از حلقههاي جنگطلب، افراد و گروههايي كه ميخواهند جنگ راه بيندازند و امريكا را در اين بحران نگه دارند، بر حذر داشت.
نادر نادري يكي از مذاكرهكنندگان دولت افغانستان در گفت وگو با راديو ملي امريكا ميگويد اميدوار است دولت بايدن توافق ميان امريكا و طالبان را مورد بازنگري قرار دهد و با بررسي واقعيتهاي ميداني و شرايط موجود ببيند كداميك از بخشهاي اين فرآيند بايد تغيير كند اما برخي تحليلگران معتقدند احتمال تغيير اساسي در توافق بسيار كم است. سابقه بايدن نشان ميدهد او با حضور نظامي امريكا در افغانستان مخالف است.
اندرو واتكينز، تحليلگر ارشد مسائل افغانستان در گروه بينالمللي بحران ميگويد در سالهاي 2008 و 2009 بايدن مهمترين مخالف افزايش خشونتها در افغانستان بود. او در يك دهه اخير همواره بر كاهش نيروهاي امريكا به چند هزار نفر تاكيد داشته و معتقد است حملات امريكا در افغانستان صرفا بايد متمركز بر خطرناكترين و مهمترين تهديدها عليه امنيت منطقه و مردم امريكا باشد. اين تنها كاري است كه واشنگتن بايد در افغانستان انجام دهد.