شي جين پينگ چهره ديگري از سياست‌هاي اقتصادي پكن نشان مي‌دهد
انتقال قدرت اقتصادي از امريكا به چين
گروه اقتصادي
«چين درهاي اقتصاد عظيمش را به روي واردات كالاهاي با كيفيت خواهد گشود.» اين جمله شي جين پينگ، رييس‌جمهور چين در نشست مجازي مجمع همكاري اقتصادي آسيا و اقيانوس آرام (اپك) بود. البته اولين سخنراني او در يك نشست مهم در حد روساي جمهور پس از تبريك به جو بايدن براي پيروزي در انتخابات امريكا نيز بود. دعوت به همكاري‌هاي بيشتر براي بهبود اقتصاد جهان در حالي روز پنجشنبه از سوي پينگ مطرح شده كه در سال گذشته دونالد ترامپ از اين تريبون براي انتقاد به عملكرد چين به عنوان كشوري بي‌توجه به قوانين مالكيت معنوي استفاده كرده بود. پس از اعلام شكست ترامپ در انتخابات رياست‌جمهوري، گمانه‌زني‌ها در خصوص عدم حضور ترامپ در اين نشست مجازي منتشر شد كه البته تا لحظه نگارش اين گزارش(ساعت 17) خبري مبني بر سخنراني او منتشر نشد. در يك هفته اخير براي بار دوم است كه چين به عنوان يك رهبر براي برون‌رفت از شرايط كرونا سعي در انسجام‌بخشي به كشورها دارد.
دعوت به اتحاد
سخنراني پينگ در نشست مجازي مجمع همكاري اقتصادي آسيا و اقيانوس آرام(اپك) در حالي صورت گرفت كه چين تنها كشوري است كه توانسته تا حد زيادي به توليدات صنعتي پيش از كرونا بازگردد و سطح فعاليت‌هاي اقتصادي را به طرز قابل توجهي بالا ببرد. بر اساس آنچه اداره اطلاعات آمار ملي چين منتشر كرده، توليد صنعتي در ماه اكتبر 6.9 درصد نسبت به سال گذشته(چند روز پس از اعلام كشف ويروسي ناشناخته در چين) رشد داشته كه بالاتر از 6.5 درصدي است كه تحليلگران پيش‌بيني كرده بودند.
رييس‌جمهور معتقد است، چين روند فعلي را ادامه مي‌دهد و به بازارهاي خود و در نتيجه اقتصاد جهاني كمك خواهد كرد. به گفته او « باز بودن بازار يكي از سياست‌هاي پايه‌اي چين است كه تحت هيچ شرايطي تغيير نخواهد كرد.» او در بخش ديگري از سخنان خود به اقدامات دو سال اخير ترامپ عليه چين نيز اشاره‌اي داشت و گفت:«اين كشور از طريق جدا شدن يا تشكيل يك «حلقه كوچك» براي خارج نگه داشتن ديگران در تاريخ به عقب باز نخواهد گشت». كنايه‌هاي پينگ به اقدامات يكجانبه امريكا كه به ضرر اقتصاد و محيط زيست جهان بود در بخش ديگري از سخنانش نيز راه يافت. او در واكنش به مشكلاتي كه امريكا براي محيط زيست جهان ايجاد كرده، گفت:«ما با خودداري از همكاري زيست محيطي يا ايجاد يك محفل كوچك از چند كشور به منظور بيرون نگاه داشتن ساير كشورها در جهت خلاف سير تاريخي كه ساير كشورها در پيش گرفته‌اند، حركت كنيم.» رييس‌جمهور چين در بخش ديگري از سخنان خود گفت:«چين در حال ورود به يك دوره جديد توسعه است. ما در حال حركت به سمت يك مدل براي دور دوم توسعه هستيم كه به نفع جهان خواهد بود. چين مي‌خواهد تجربه خود در زمينه مبارزه با كرونا را براي كمك به جهان به اشتراك بگذارد.» به نظر مي‌رسد پينگ در اين سخنراني تمام تلاش خود را براي نشان دادن چهره ديگري از چين به كار گرفته است و اگر بايدن برنامه‌هاي متمركزي براي نجات اقتصاد امريكا نداشته باشد چه بسا چين رهبري اقتصاد در جهان را زودتر از پيش‌بيني‌ها در دست بگيرد. برآورد برخي استراتژيست‌هاي اقتصادي حاكي از آن است كه تا 2030 چين جاي امريكا را در ليست اقتصادهاي برتر جهان مي‌گيرد و فاصله‌اش را با آن زياد مي‌كند. هر چند بلومبرگ معتقد است، انتقال قدرت از امريكا به چين تا 2035 به طول مي‌انجامد. اما آنچه در نهايت رخ مي‌دهد، انتقال اين قدرت است. چراكه اقدامات دو سال اخير ترامپ در نهايت به انزواي امريكا و نبودش در بزرگ‌ترين رويدادهاي اقتصادي انجاميد.
چين رهبري اقتصادي را
در دست گرفته است؟
ابتداي هفته گذشته توافقي مهم ميان حدود 30 درصد از كل جمعيت جهان به امضا رسيد كه در پي آن بزرگ‌ترين منطقه آزاد تجاري جهان ايجاد شد. در اين منطقه تجاري 2.2 ميليارد نفر از جمعيت جهان زندگي مي‌كنند و كل توليد ناخالص نيز 26.2 تريليون دلار برآورد شده است. در نشست مجازي كه رهبران 15 كشور منطقه آسيا- پاسيفيك از جمله چين، ژاپن، كره جنوبي، استراليا، نيوزيلند همچنين ۱۰ كشور عضو انجمن كشورهاي جنوب شرق آسيا حضور داشتند، توافقنامه شراكت جامع اقتصادي كه به RCEP معروف است پس از يك دهه بررسي در نهايت امضا شد.
اين مراسم كه به ميزباني ويتنام و در آخرين روز از از سي‌و‌هفتمين نشست «آسه‌آن» برگزار شده بود، پيامي براي بهبود روابط تجاري و چند جانبه‌گرايي است. وزيران اقتصاد و تجارت كشورهاي حاضر در اين توافقنامه، آن را گامي بسيار مهم براي اقتصاد پساكرونا مي‌دانند. هر چند بسياري از اين كشورها همچنان با اين ويروس دست به گريبانند اما امضاي آن مي‌تواند اين كشورها را زودتر از سايرين به سطوح اقتصادي پيش از شيوع كوويد- 19 بازگرداند.
اما در تمام نشست‌هاي يك هفته خبري از رهبر بزرگ‌ترين اقتصاد دنيا نبود. ترامپ كه پس از ورود به كاخ سفيد تقريبا از تمام پيمان‌نامه‌هاي بين‌المللي خارج شده بود عملا جايي در RCEP نداشت و تا زمان نگارش اين گزارش(ساعت17) خبري از سخنراني‌اش در نشست APEC نبود. سياست‌هاي 4 سال ترامپ علاوه بر اينكه امريكا را به انزوا كشاند، كار بايدن را براي سال‌هاي پيش رويش در كاخ سفيد سخت‌تر خواهد كرد.
چين هنوز هم يك رقيب است
اينكه آيا امريكا توافقنامه RCEP را امضا مي‌كند يا خير هنوز مشخص نيست چراكه بايدن كار خود را شروع نكرده و همچنان رييس‌جمهور منتخب است. هر چند به نظر مي‌رسد عقب افتادن از ساير قدرت‌هاي اقتصادي به ويژه نفوذ روزانه چين در آسيا موجي از نگراني را در ميان سياستمداران امريكا ايجاد كرده است. نبايد از اين موضوع غافل شد كه امريكا به دلايلي مانند مهم بودن حق مالكيت فكري و معنوي و تجارت ديجيتال بعيد است به اين توافقنامه بپيوندد اما حضور چين در عرصه‌هاي مختلف اقتصادي و سياسي به خصوص آنكه تجربه‌هاي زيادي نيز از نحوه مديريت كرونا دارد، مي‌تواند كشورهاي زيادي به خصوص آنهايي كه در حال حاضر با مشكلات عديده‌اي روبه‌رو هستند را به سمت خود جذب كند. اما امريكا نيز در برابر نفوذ چين به منطقه آسيا و اقيانوسيه بي‌تفاوت نخواهد بود. بايدن در كنفرانس خبري هفته گذشته خود بر اين نكته تاكيد كرد كه «كشورش 25 درصد از اقتصاد دنيا را در اختيار دارد و براي پذيرش قواعد توسط چين و ساير كشورها نياز دارد كه 25 درصد ديگر يا درصد بيشتري از اقتصادهاي دنيا را با خود همراه كند.» نگراني نفوذ چين نه تنها در امريكا كه در كانادا نيز تشديد شده است. بر اساس آنچه نشريه گلوبال تايمز سه روز پيش منتشر كرده، حزب مخالف محافظه‌كار كانادا از اين كشور خواست در مقابل نفوذ بي‌امان چين به كانادا به خصوص در حوزه ديجيتال مواضع سختگيرانه‌ترين را اتخاذ كند. اين نشريه سد راه نفوذ را همكاري «اتحاد پنج چشم» دانست كه شامل انگليس، امريكا، كانادا، استراليا و نيوزيلند است. بر اساس آنچه اين نشريه منتشر كرده، بايدن كه به حاميان خود بسيار اهميت مي‌دهد در نهايت اهدافي را دنبال مي‌كند كه به منافع اين اتحاد نزديك‌تر باشد.