قيمت مقاطع فولادي چگونه در سه ماه چهاربرابر شد؟
نظام توزيع آهن و فولاد به‌هم ريخته است
ندا جعفري
درحالي كه فرا رسيدن فصل پاييز و سرما زمان ركود فصلي در بازار مقاطع فولادي به‌شمار مي‌رود و ميزان ساخت و سازها در كشور كمتر مي‌شود و به طور معمول تجار بازار آهن و مصرف‌كنندگان بايد در انتظار كاهش نسبي قيمت‌ها باشند اما نه تنها قيمت‌ها كاهش پيدا نكرده بلكه رشد هم داشته است. اين افزايش قيمت به بهانه بالا رفتن مجدد نرخ ارز عنوان شده به گونه‌اي كه نرخ هر كيلوگرم ميلگرد به ۱۲ هزار و ۵۰۰ تومان رسيده است، اين در حالي است كه قيمت هر كيلو ميلگرد در خرداد ماه امسال هفت هزار و ۲۰۰ تومان بود. اين رشد قيمت‌ها در حالي رخ داده كه به گفته حميدرضا رستگار رييس اتحاديه آهن و فولاد بيش از ۴۰درصد توليدات اين بازار مازاد مصرف داخل است و بايد صادر شود.
قيمت ورق آهني چهاربرابر شد
محمد آزاد، رييس پيشين اتحاديه آهن و فولاد در مورد آمار منتشر شده درخصوص افزايش سه برابري قيمت تيرآهن به يكي از خبرگزاري‌ها گفته است: اين آمار نسبت به اواخر سال ۹۸ عنوان شده و آمار درستي است. قيمت بعضي اقلام مثل ورق آهني حتي چهاربرابر شده، قيمت تيرآهن نيز نزديك ۳ و نيم برابر شده است. كالايي كه كيلويي ۳ تا ۴ هزار تومان بود حالا به كيلويي ۱۲ تا ۱۳ هزار تومان رسيده است. به گفته او علت افزايش قيمت‌ها اين است كه براساس قيمت فوب جهاني به دلار هر كالايي را به ريال تبديل مي‌كنند و به عنوان قيمت پايه ارايه مي‌دهند درحالي كه اين اقدام اشتباه است، ما كه واردات نداريم و حتي اين كالا را صادر مي‌كنيم و قيمت آن در داخل اصلا ربطي به قيمت ارز ندارد. اين اقدامات باعث افزايش قيمت آهن شده است. با اين افزايش قيمت حدود ۲۰درصد از خريداران آهن كاهش يافته و افرادي كه قادر به خريد نيستند، فعاليت‌شان را عقب انداخته‌اند. حميدرضا رستگار، رييس اتحاديه فروشندگان آهن و فولاد نيز در مورد گراني‌هاي اخير در بازار آهن و فولاد به «اعتماد» مي‌گويد: فولاد يكي از كالاهاي اساسي و پركاربرد در هر كشوري است و از جمله كالاهايي محسوب مي‌شود كه مي‌تواند به توسعه كشورهاي در حال توسعه كمك كند. آهن و فولاد از كالاهاي استراتژيك در كشور ما هم محسوب مي‌شوند كه در صنايع گوناگون از ساخت و ساز مسكن گرفته تا لوازم خانگي و خودروسازي و صنايع كشاورزي و... كاربرد دارد اما افزايش تحريم‌ها، نوسانات ارزي و رشد نرخ تورم باعث گراني‌هاي اخير شده است.
برنامه‌اي براي صادرات مازاد توليدات نيست
او در ادامه با اشاره به عدم شفافيت در اين بازار و انتقاد از شرايط موجود يادآور مي‌شود: بيش از ۴۰درصد توليدات اين بازار مازاد مصرف داخل است و بايد به بازارهاي صادراتي (كشورهاي حاشيه خليج‌فارس و ساير كشورهاي همسايه) منتقل شود اما عدم برنامه‌ريزي در اين حوزه باعث شده تا حلقه‌ها جدا از هم باشند و هر كس به صورت جزيره‌اي عمل كند. رييس اتحاديه فروشندگان آهن و فولاد با اشاره به ميزان توليدات آهن مي‌گويد: در حال حاضر ميزان توليدات حدود ۲۸ تا ۲۹ ميليون تن در سال است اين در حالي است كه چشم‌انداز توليدات براي سال ۱۴۰۴ توليد ۵۰ ميليون تن آهن است كه بايد خود را براي آن آماده كنيم. رستگار با تاكيد بر اينكه براي نرخ‌گذاري آهن نياز به محاسبه ارز خارجي نيست و نبايد مبنا را ارزهاي خارجي قرار داد، توضيح مي‌دهد: براساس منابع و هزينه‌هايي كه صورت مي‌گيرد بايد مبناي نرخ‌گذاري داخلي باشد اما متاسفانه اين‌گونه نيست حال اين سوال پيش مي‌آيد كه چرا زماني كه در حلقه اول كه اين ماده از معدن استخراج مي‌شود و در مرحله بعدي فرآوري مي‌شود همه هزينه‌ها با ريال محاسبه مي‌شود اما يك‌باره زماني كه اين ماده تبديل به آهن، ميلگرد و ورق مي‌شود بايد براساس ۹۰درصد نرخ فوب خليج‌فارس محاسبه شود؟
آشفتگي در نظام توزيع
اين فعال حوزه آهن در ادامه به شفاف‌سازي قيمت‌ها اشاره مي‌كند و بر اين باور است كه در بازار آهن رقابت سالم وجود ندارد و در بخش توزيع آهن در بازار مشكلاتي وجود دارد كه بايد حل شود. او در اين باره مي‌گويد: متاسفانه روند توزيع آهن و فولاد در كشور نظام‌مند نيست و برخي توليدكنندگان بي‌نام و نشان اقدام به توزيع آهن در بازار و نرخ‌گذاري اين كالا مي‌كنند و همين موضوع باعث به‌هم ريختگي بازار شده است. اين در حالي است كه هيچ شركتي نبايد بدون مجوز از اتحاديه آهن فعاليت توزيعي در بازار داشته باشد. او ادامه مي‌دهد: زماني كه مبناي قيمت‌گذاري ارز خارجي است دوگانگي در بازار ايجاد مي‌شود و توليدكننده نيز بار خود را نگه مي‌دارد و آن را نمي‌فروشد كه در اين ميان صدمات زيادي به توليدكننده و مصرف‌كننده مي‌زند زيرا نوسانات ارزي باعث مي‌شود توليدكننده از جايگزيني مواد اوليه براي توليدات خود اطمينان نداشته باشد و همين نگراني‌ها منجر به تصميمات اشتباه مي‌شود.
با كشف قيمت در بورس كالا مخالفيم
رييس اتحاديه آهن و فولاد با تاكيد بر اينكه اغلب همكاران ما با كشف قيمت در بورس كالا مخالفت مي‌كنند، مي‌گويد: چرا زمان تصميم‌گيري‌ها و نرخ‌گذاري فعالين اين حوزه حضور ندارند؟ مسوولان نبايد راه‌حل‌هايي كه در گذشته به بن‌بست خورده را دوباره در پيش گيرند اينكه گفته شده نرخ‌گذاري بايد در بورس كالا صورت گيرد درست نيست و بايد همه موافق باشند زيرا اين موضوع باعث متضرر شدن فعالين اين حوزه مي‌شود. رستگار در ادامه بر اين باور است كه سياست اقتصادي با سياست دستوري راه به جايي نمي‌برد و بورس كالا به عنوان يك بنگاه اقتصادي تنها منافع برخي افراد را پيگيري مي‌كند و در اين مدت نه مجلسي‌ها و نه وزارتخانه مشورتي از اين صنف نگرفته‌اند و تا زماني كه مسير به درستي تعريف نشود همين مشكلات باقي خواهد ماند.
براساس اين گزارش، فعالين اين صنف بي‌برنامه بودن مسوولان در حوزه فولاد و آهن را عامل اصلي آشفتگي‌هاي اخير اين بازار مي‌دانند، در اين ميان افزايش قيمت آهن‌آلات به عوامل بسياري وابسته است، ازجمله عوامل داخلي مي‌توان به ميزان عرضه و تقاضا و سياست‌هاي مديريتي اشاره كرد. همچنين اعمال تحريم‌ها، نوسانات قيمت دلار و نوسانات بازار جهاني فولاد ازجمله عوامل خارجي هستند كه مي‌توانند بر قيمت آهن و فولاد تاثير بسزايي داشته باشند.