چالش‌هاي متفاوت دولت اصلاح‌طلب يا اصولگرا
غلامعلي رجايي
در بحث از بررسي چالش‌هاي دولت سيزدهم و پيش‌بيني اين چالش‌ها نخست بايد بدانيم كه دولت آينده آيا از جنس اصولگرايان است يا از اصلاح‌طلبان چراكه به نظر من، چالش‌هاي هركدام از اين دولت‌ها باهم متفاوت است و اين هم به آن دليل است كه كنش‌هاي دولت‌ها براساس گرايش‌هايي كه دارند، تبيين مي‌شود. ضمنا بايد به اين نكته نيز توجه داشته باشيم كه در تعيين دولت آينده رويكرد شوراي نگهبان اهميتي ويژه دارد.
با اين مقدمه به نظر مي‌رسد اگر اصلاح‌طلبان بتوانند از فيلتر شوراي نگهبان عبور كنند و از مردم راي بگيرند، شرايط متفاوت است. البته تشكيل يك دولت اصلاح‌طلب باتوجه به نتيجه انتخابات امريكا منتفي نيست ولي اينكه چهره‌هاي برجسته اصلاح‌طلب بتوانند از فيلتر شوراي نگهبان عبور كنند، كاري بسيار
دشوار است.
با اين همه اگر دولت اصلاح‌طلب تشكيل شود، يكي از چالش‌هاي جدي‌اش تعامل با مجلس خواهد بود. ما شاهديم كه مجلس يازدهم به محض روي كارآمدن، پيش از هر اقدام وارد تنش با دولت مستقر شد و نيز ديديم كه دولت آقاي روحاني را تا دم تيغ استيضاح بردند و شايد اگر توصيه رهبري نبود، اين اتفاق رخ مي‌داد. البته مشكل اصلي، تعدادي از نمايندگان و به‌اصطلاح تندروهاي مجلس هستند و نه همه نمايندگان، منظور كساني است كه تجربه چنداني در عرصه سياست ندارند و چنانچه دولت اصلاح‌طالب تشكيل شود، حتما تلاش مي‌كنند تا ترمز دولت را بكشند. با اين حال فكر مي‌كنم اگر دولتي از جنس آقاي خاتمي تشكيل شود، وضع ايران نسبت به دوره آقاي احمدي‌نژاد مطلوب‌تر باشد.
اما چنانچه رييس‌جمهوري اصولگرا روي كار بيايد، دولت چالش‌هاي متفاوتي را تجربه مي‌كند و پيش‌بيني‌ام اين است كه در اين صورت، دولت در رويكرد سياسي داخلي و خارجي خود از تندروي‌ها به دور خواهد بود و نمي‌تواند وارد حركت‌هاي افراطي شود. به نظر مي‌رسد چنين دولتي بايد به سرعت وارد عادي‌سازي روابط در عرصه بين‌الملل ازجمله با عربستان شودچراكه امروز شاهديم صهيونيست‌ها در تلاش هستند تا فشارها را بر ايران افزايش دهند و در ماه‌هاي پاياني دولت ترامپ نيز تمام تلاش خود را به‌كار مي‌گيرند تا با همكاري عربستان، شرايط را بيش از پيش دشوار كنند.
اما چالش اين دولت اصولگرا بحث معيشت، رفاه و حل مسائلي است كه زندگي عادي و روزمره مردم را با دشواري‌هاي اساسي مواجه كرده است. ضمن آنكه اگر اين دولت اصولگرا با مجلس نيز چالش داشته باشد، از جنس چالش‌هاي درون‌گفتماني است و اختلاف و رقابت سياسي محسوب مي‌شود. ما در مناظره‌هاي چند انتخابات گذشته هم ديديم كه كانديداهاي جريان اصولگرا چگونه عليه يكديگر نطق و به يكديگر حمله مي‌كردند. در نتيجه اگر دولت اصولگرا تشكيل شود، احتمالا اين دست چالش‌ها ادامه خواهد داشت. ضمن اينكه اگر مجلس بخواهد رويكرد فعلي خود را حفظ كند و در امور اجرايي استان‌هاي مختلف دخالت كند، حتما دولت و مجلس شاخ به شاخ مي‌شوند و اختلافات‌شان بالا مي‌گيرد. در نهايت لازم به يادآوري است كه احتمالا دولت آينده از نيروهايي تشكيل شود كه تجربه كمتري نسبت به دوره‌هاي گذشته دارند. بنابراين توصيه مي‌كنم كه اگرچه نبايد از بازنشستگان و افراد پا به سن گذاشته استفاده كنند اما لازم است كه نيروهاي مجرب را حفظ كنند و در مقام مشاوره از آنان استفاده كنند.
كنشگر سياسي ميانه‌رو