سكوت درباره ابعاد تحريم
عباس عبدي
يكي از نقدهاي جدي كه به دولت وارد است، باز نكردن ابعاد و آثار تحريم‌ها است. بزرگ‌ترين تحريم‌هايي كه عليه يك كشور اجرايي شده است. البته انگيزه اصلي اين سكوت تا حدي قابل درك است، ولي بي‌فايده يا حتي زيان‌بار بودن آن نيز بر كسي پوشيده نيست. شايد به علت همين سكوت است كه مخالفان دولت نيز دچار اشتباه محاسبه شده‌اند و گمان مي‌كنند كه تحريم اهميتي ندارد و به قول مرادشان اگر از آنان درباره تحريم بپرسي، خواهند گفت تحريم چي هست؟ تحريم نمدي؟!! نتيجه اين بي‌اطلاعي همين مصوبات خواهد شد. علت مسكوت گذاشتن ابعاد تحريم اين است كه نمي‌خواهند مردم دچار يأس شوند. شايد هم مي‌خواهند جلوي عامل تحريم بگويند كه ما تحمل مي‌كنيم. شايد هم اگر ابعاد آن گفته شود تندروها خواهند گفت كه اين حرف‌ها براي كوتاه آمدن در برابر دشمن است. طبيعي است هر كسي متوجه اين گونه ملاحظات مي‌شود. مثل زمان جنگ. هر كشوري در برخي از مقاطع جنگ مي‌كوشد كه خسارات خود را پنهان كند و تلفات دشمن را زياد نشان دهد. اين رفتار بيش از آنكه براي فريب دشمن باشد براي اميدآفريني نزد نيروهاي خودي است تا روحيه خود را از دست ندهند. دشمن كه مي‌داند چقدر تلفات داده! شايد در كوتاه‌مدت و در موردي خاص كار بدي نباشد، ولي در ميان يا بلندمدت عوارض وحشتناكي دارد، زيرا از يك سو جامعه گمان مي‌كند با ادامه همين وضعيت جنگ در حال پيروزي هستند در حالي كه احتمالا در حال شكست است و لذا كوششي براي تقويت بيشتر خود يا تغيير سياست نمي‌كند. از سوي ديگر هنگامي كه تلفات و خسارات و واقعيات جنگ به جايي رسيد كه ديگر قابل كتمان نبود، بي‌اعتمادي به فرماندهي جنگ جانشين اعتماد خواهد شد و اين بدترين خسارت است. مسوولان كشور در مواردي به موضوع تحريم‌ها اشاره كرده‌اند، ولي چندان جامع نيست. بد نيست مقايسه‌اي كلي از اقتصاد كشور در سه سال اخير با پيش از آغاز تحريم‌ها داشته باشيم. اقتصاد كشور تا پايان سال ١٣٩٩ نسبت به سال ١٣٩٦ حدود ۱۷ درصد كوچك‌تر شده است، و اگر رشد جمعيت كشور را در نظر بگيريم درآمد سرانه كشور با قيمت ثابت حدود ۲۱ درصد نسبت به سال ١٣٩٦ كاهش يافته است. نرخ بيكاري به بيشترين درصد در سال‌هاي اخير خواهد رسيد به معني‌اين است كه جمعيت بيكار كشور تا پايان سال آينده حداقل ۱ تا ۱.۵ ميليون نفر افزايش خواهد يافت و به ۴.۵ تا ۵ ميليون خواهد رسيد. براي ايجاد اشتغال اين افراد ده‌ها ميليارد دلار سرمايه‌گذاري ارزي لازم است.حجم بازرگاني خارجي كشور در شش ماهه اول سال نسبت به سه سال پيش كاهش بسيار زيادي يافته است. آثار منفي آن در اشتغال و معيشت مردم به وضوح ديده مي‌شود. ابعاد تحريم بسيار بزرگ‌تر از اين آمار و ارقام است. براي نمونه اگر چه كانال مالي اروپا به ظاهر فعال است تا تجارت مواد غذايي و دارويي دچار مشكل نشود، ولي واردات واكسن آنفلوآنزا در عمل، زماني به نتيجه رسيد كه فايده چنداني ندارد. هم پول داديم و هم واكسن موثر نداريم. براي واكسن كرونا نيز محدوديت‌هاي بانكي امكان خريد امن و قطعي را فراهم نكرده است. واردات خوراك دام و طيور، ضربه سنگيني را به اين صنعت وارد كرده است. اينها همه به كنار كاهش فروش نفت و عدم دسترسي به منابع مالي كشور و افزايش شديد هزينه واردات را بايد مورد به مورد شرح داد. گمان نكنيد كه بيان اين موارد موجب اطلاع بيگانه مي‌شود. اولا بيگانگان اين كارها را انجام داده‌اند و همه اطلاعاتش را دارند، چند برابر بهتر از ما. دوم اينكه نيازي به اطلاع از جزييات نيست. رنگ رخسار خبر مي‌دهد از سرّ ضمير. شاخص‌هاي اقتصادي به ويژه مبادلات بازرگاني نرخ تورم، نرخ رشد اقتصادي و وضعيت عمومي اقتصاد كشور به تنهايي نشان‌دهنده سرّ ضمير هست. بنا بر اين بهتر است ابعاد تحريم را در همه زمينه‌ها مورد به مورد شرح داد تا همه با چشمان باز تصميم بگيرند.