تعامل رسانه و ستاره
مجيد رضاييان
نكته اول: يكي از فعاليتهاي رسانههاي معتبر و حرفهاي دنيا اعم از تلويزيوني، راديويي، مطبوعاتي و بر بستر وب، اين است كه از «اعتبار» خود براي يك نيروي حرفهاي هزينه كرده و زمينههاي رشد او را فراهم ميكنند تا «محبوب» و مشهور شود. پس از كسب شهرت و محبوبيتِ نيروي حرفهاي، «قاعده برعكس» ميشود و رسانه از اين شهرت و اعتبار استفاده ميكند. چنانچه بخواهيم اين موضوع را تبيين كنيم بايد از آن تحت عنوان «رابطه رسانه و ستاره» نام ببريم. به اين معنا كه در گام اول زمينه موفقيت و شهرت يك فرد يا برنامه براي جلب مخاطب توسط رسانه ايجاد ميشود و در ادامه رسانه از شهرت فرد يا برنامه براي باورپذيري بهره ميگيرد.
نكته دوم: در رسانههاي حرفهاي اعم از تصويري يا غيرتصويري جذب مخاطب در گام اول و «جلب اعتماد» او در گام دوم مورد توجه قرار دارد. انتقال مضمونهاي موردنظر رسانه -از طريق ستاره يا فرد به شهرت رسيده- يكي از راههاي كسب اعتماد رسانه است.
به اين ترتيب، ستارهسازي در رسانهها يك روش هدفمندِ حرفهاي در هر نقطه جهان و در بازار رقابت رسانهاي است تا بتوانند در جلب مخاطب و به دست آوردن اعتماد آنها موثرتر عمل كنند.
نكته سوم: از ستاره در رسانههاي حرفهاي استفاده سومي هم صورت ميگيرد كه «كسب درآمد» است. ستارهها، قادرند جذب آگهي و اسپانسر براي رسانههاي متبوعشان را افزايش دهند.
اما يك نقد:
قاعدهاي كه در رسانههاي حرفهاي دنيا حكمفرماست؛ در رسانههاي ما شكل معكوس به خود ميگيرد. براساس طبيعت رسانه، مجري يا خبرنگاري كه در يك عرصه مشخص، برنامه ميسازد و مينويسد؛ در آن حوزه شهرت پيدا ميكند و رسانه ميتواند از اين امر براي سه مورد ذكر شده استفاده كند. اما رسانههاي حرفهاي ما
-اعم از تلويزيون، راديو، مطبوعات و رسانههاي تحت وب- نه تنها از اين مزيت بهره نميگيرند كه گاه شاهديم از عبارتي استفاده ميكنند مبني بر اينكه مجري از مدار خارج شده است. اين درحالي است كه ستاره ميتواند مخاطب و درآمد بيشتر براي رسانه تامين كند. از اين رو، ما بايد به دنبال آن باشيم كه ستاره بسازيم و از شهرت و محبوبيت او براي اعتماد مخاطب استفاده كنيم.
رسانههاي حرفهاي دنيا بر يك مثلث درآمدي تكيه دارند كه اضلاع آن درآمدهاي بازرگاني، مشتريان و اسپانسرها هستند. اگر رسانهها وابسته دولتي باشند و از نهادهاي رسمي بودجه بگيرند ممكن است نخواهند به اين قواعد حرفهاي پايبند باشند و از دست دادن ستاره، درآمد و مخاطب برايشان مهم نباشد در حالي كه در رسانه حرفهاي مستقل مخاطب و درآمد به هم وابستهاند و صاحبان رسانه خود را ملزم به كسب اعتماد مخاطب ميدانند.