استفاده از ماسك در فضايي كه هواي آن تهويه نمي‌شود و فاصله اجتماعي رعايت نمي‌شود ايمن‌كننده ما نيست
يلداي كرونايي و نياز به مراقبت مضاعف
سينا قنبرپور
محدوديت‌هاي كرونايي كه در دو هفته گذشته تجربه‌اش كرديم مرهمي بود بر زخمي كه اين ويروس بر منابع انساني ما در 10ماه گذشته ايجاد كرده بود اما اين محدوديت‌ها حكم «نوشدارو» نيافته و با كمترين غفلتي مي‌تواند دوباره ما را به وضعيتي بازگرداند كه در آن روزانه بيش از 400 هموطن‌مان را از دست مي‌داديم. نمي‌توان با تعطيلي آن هم در شرايط تحريم‌هاي ظالمانه اقتصادي انتظار داشته باشيم مردم بتوانند به گذران زندگي مشغول باشند. چرخه‌هاي اقتصادي كشور به اندازه كافي با چوب تحريم مختل شده‌اند حالا تعطيلي هم به آن اضافه شود،گرفتاري‌هاي‌مان مضاعف مي‌شود بنابراين از امروز كه برخي محدوديت‌ها كاهش يافته بايد به اين فكر كنيم آيا توانسته‌ايم به اين نقطه برسيم كه سبك زندگي‌مان را تغيير دهيم؟
مساله اين نيست كه واكسن كوويد19 كشف شده و كي به دست ما برسد يا اينكه به سبب همان تحريم‌ها ممكن است به دست ما نرسد يا آن‌قدر گران باشد كه نتوانيم از آن استفاده كنيم، مساله اين است كه هنوز شرايط واكسن توليد شده شرايط پايدار و مطمئني نيست. عملا يك گام موثر و مهم پزشكي است اما هنوز نمي‌دانيم اين واكسن از فضاي آزمايشگاهي و تئوريك خارج شود در مرحله عمل به چه نتايجي منجر مي‌شود. در اين شرايط عقل حكم مي‌كند كه ارزان‌ترين و ساده‌ترين راه‌هاي موجود را نهادينه كرده و همچنان بر پايه آن از خودمان حفاظت كنيم. نكته بسيار مهم در اين وضعيت اين است كه چرخه ابتلا به ويروس چه كرونا و چه هر بيماري عفوني ديگري فردي است. به اين معنا كه فرد بايد مراقبت كند كه ابتدا خود مبتلا نشود و اگر مبتلا شد به ديگري منتقل نكند. به همين دليل حتي اگر اين نكته را ناديده بگيريم كه مديريت سلامت كشور به عهده دولت و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي است و سياست‌هاي مديريت سلامت را آنها تعيين مي‌كنند آنچه از منظر روانشناسانه در هر شرايطي كاربرد دارد اين است كه هركس مي‌تواند شرايط خودش را تغيير دهد ولي نمي‌تواند ديگران را تغيير دهد. پس ما همچنان مي‌توانيم تك به تك با مراقبت‌هاي لازم و تغيير در عادت‌ها و رفتارهاي‌مان اولويت اول را مبتلا نشدن و اولويت دوم را عدم انتقال در صورت ابتلا قرار دهيم.
با اين مقدمه طولاني بايد بگوييم شايد با محدوديت‌هاي كرونايي كه دولت از اول آذر امسال به اجرا درآورد شاهد كاهش تعداد مرگ‌ها هستيم اما اين حكم معجزه ندارد و صرفا يك مسكن است زيرا با تراكم جمعيت و عدم رعايت فاصله‌گذاري‌هاي اجتماعي و اصول بهداشتي باز هم شيوع اين ويروس مي‌تواند اوج بگيرد.
آنچه در هفته‌هاي گذشته از سوي سازمان بهداشت جهاني و كارشناسان عرصه پزشكي و سلامت تاكيد شده بود اين موضوع بود كه با سرد شدن هوا مردم پنجره‌هاي خانه را بستند و كيپ كردند تا بتوانند هواي داخل خانه را متعادل نگه دارند. از سوي ديگر در خودروها هم شيشه‌ها بالا نگه داشته شد. اين نخستين عاملي بود كه باعث شد چرخه هواي تازه در فضاهاي بسته مختل شود. نكته ديگري كه سازمان بهداشت جهاني بر آن تاكيد كرده اين است كه ما شايد در استفاده از ماسك در فضاهاي عمومي توجه لازم را داريم اما وقتي در جمع‌هاي خانوادگي حاضر مي‌شويم با اين استناد كه خب هيچ كدام‌مان به كرونا آلوده نشده‌ايم پس نيازي به استفاده از ماسك نيست در فضاهاي بسته و فاقد تهويه هوا ماسك نزديم و عملا چرخه شيوع ويروس در پاييز در جمع‌هاي خانوادگي و خصوصي اوج گرفت.
مساله‌اي كه باز هم بايد آن را از ذهن بگذرانيم اين است كه هر نفر براي رعايت فاصله اجتماعي نياز دارد از هر طرف دست‌كم 2 متر با فرد ديگر فاصله داشته باشد. در ساده‌ترين و حداقل رعايت اين نكته يك نفر بايد از روبه‌رو و از پشت 2 متر فضا داشته باشد. بنابراين هر نفر در فضاي بسته به 16متر مربع نياز دارد. حال پرسش اين است كه ما در آپارتمان‌ها يا خانه‌هاي‌مان وقتي ميزبان ميهماناني از خانواده خود هستيم براي هر نفر 16متر مربع فضا داريم؟ نكته دوم اين است كه آيا در همان حال كه براي هر نفر 16 متر مربع فضا لحاظ كرده‌ايم آيا هواي آپارتمان‌مان در حال چرخش و تازه شدن هست؟
حال اگر اين موارد را مي‌دانستيد و حتي اگر مجبور شديد تكرار مكررات بخوانيد يا بشنويد به يك نكته مهم ديگر توجه كنيد.
ما ايراني‌ها و البته مثل بسياري از مردم ديگر فرهنگ خاص خودمان را داريم؛ فرهنگي پر از مناسبت‌هاي مختلف. مثلا ما در سوگواري شدت و حدت خاصي داريم. اگر عزيزي را ازدست بدهيم هم مراسم سه‌روزه مي‌گيريم هم مراسم هفتم و هم مراسم چهلم. اين يعني گردهمايي متعدد. به همين دليل در نيمه نخست سال بسياري از شهرهاي‌مان كه اين سنت را سفت و سخت‌تر مي‌گرفتند با شيوع بيشتر كرونا و مرگ‌هاي پي در پي مواجه شدند.
مراسم مذهبي و ملي هم كم نداريم. مثلا اگر در ماه مبارك رمضان روزه هم نگيريم ولي تلاش مي‌كنيم روزه‌داري را به افطار دعوت كنيم.گاه حتي افطاري‌هاي‌مان را خانوادگي برگزار مي‌كنيم. امسال از اين موهبت محروم شديم. خوشبختانه با تدبيري كه رهبر معظم انقلاب از ابتداي شيوع كرونا در پيش گرفت و خود به عنوان عالي‌ترين مقام كشور منظم‌تر از همه مسوولان آن را رعايت كرد، عمل به توصيه‌هاي كارشناسان اين عرصه يعني پزشكان و متخصصان سلامت بود.كما اينكه ديده‌ايم ايشان از ابتداي شيوع كرونا تاكنون ميزبان هيچ مراسمي چه اداري و چه آييني نبود مگر در موارد خاص با تعداد بسيار محدود و با رعايت فاصله‌گذاري بسيار دقيق و موثر. همين انضباط و توصيه به عمل كارشناسان امر باعث شد كه امسال مراسم مذهبي و آييني ما در محرم و صفر كنترل شود. ايشان در مورد راهپيمايي اربعين نيز تاكيد كردند كه بهتر است دل‌هاي‌مان را روانه زيارت كنيم.
بنابراين ما امسال توانستيم در اجراي مراسم‌هاي آييني مذهبي اصولي را به اجرا درآوريم و هيات‌هاي مذهبي نيز در همراه شدن با توصيه‌هاي ستاد ملي مبارزه با كرونا تمام سعي خود را به كار بستند.
حالا در آستانه يكي از مهم‌ترين مناسبت‌هاي سنتي و فرهنگي خود هستيم كه همواره در سال‌هاي گذشته تاكيد مي‌كرديم براي حفظ و رونق روابط خانوادگي آن را پررنگ‌تر كنيم. اما امسال بهتر است مراقبت‌هاي بيشتري را به كار بگيريم و «شب‌يلدا» را به شكل ديگري برپا كنيم. از آنجا كه فرهنگ ما بر اين نكته تاكيد داشته كه در «شب يلدا» نزد بزرگان خود برويم يا نزد پدر و مادر و پدربزرگ و مادربزرگ خود حاضر شده و ضمن صله‌رحم تفالي هم بزنيم و طولاني‌ترين شب سال را گرامي بداريم، خطري بزرگ را در پيش داريم. پدر و مادران‌مان سن‌شان از ما بيشتر است. طبيعتا به سبب سن بيشتر ممكن است به بيماري‌هاي زمينه‌اي هم دچار شده باشند و به همان دليل سيستم ايمني‌شان نسبت به جوانان فاميل ضعيف‌تر باشد. بنابراين ممكن است جوان‌تر‌ها صرفا حامل ويروس باشند و در «شب‌يلدا» ويروس را به بزرگ‌ترهاي خانواده منتقل كنند. شرط عقل است كه اين نكته مهم را امسال هنگام پهن كردن سفره شب‌يلدا لحاظ كنيم. واقعا سخت است. مي‌دانيم. ماه‌هاست عزيزان‌مان را در آغوش نگرفته‌ايم. ماه‌هاست مجبور شده‌ايم ديده‌بوسي نكنيم. ماه‌هاست دوست داشتن‌هاي‌مان را محدود به دل و زبان‌مان كرده‌ايم. حالا كه اندكي به سبب اجراي محدوديت‌هاي كرونايي توانسته‌ايم خبر كمتري از مرگ عزيزان‌مان در كشور بشنويم بايد هفته‌هاي پيش رو را هم مراقبت كنيم. يلداي كرونايي امسال را هم به يمن شبكه‌هاي اجتماعي و تكنولوژي‌هايي كه براي‌مان امكان ويديوكال را فراهم كرد‌ه‌اند، سپري كنيم تا از اين پيچ خطرناك امسال هم به سلامت عبور كنيم.