احمد مهدوي‌دامغاني و ميراث او

احمد مهدوي‌دامغاني فرزند مرحوم آيت‌الله محمدكاظم مهدوي‌دامغاني در 13شهريور سال 1306ش و در خانواده‌اي متدين، اهل فضل و تقواي الهي در مشهد ديده به جهان گشود. او از 5 سالگي با قرآن مجيد انس گرفت. تحصيلات مقدماتي را در مشهد گذراند و از محضر علماي برجسته‌اي همچون آيت‌الله ميرزا مهدي غروي اصفهاني، آيت‌الله حاج شيخ محمدرضا  خدايي دامغاني، شيخ محمد‌تقي نيشابوري، مجتبي قزويني و... بهره‌مند شد. علوم متداول قديم و جديد را در شهر مقدس مشهد فراگرفت سپس به تهران سفر كرد و در اين شهر اقامت گزيد. در سال 1327 از دانشكده معقول و منقول(دانشكده الهيات فعلي) دانشگاه تهران و در سال 1333 در رشته ادبيات فارسي از دانشكده ادبيات دانشگاه تهران به عنوان رتبه اول در مقطع كارشناسي دانش‌آموخته شد. در سال 1342 از دانشگاه تهران، درجه دكتري در زبان و ادبيات فارسي گرفت. موضوع رساله دكتراي او تصحيح كتاب «كشف‌الحقايق»  عزيزالدين نسفي به راهنمايي محمدتقي مدرس‌رضوي بود. او در تهران از درس استاداني همچون ميرزا مهدي آشتياني، شيخ محمد آملي، علامه محمد قزويني وجلال‌الدين همايي استفاده كرد همچنين اجازه روايت حديث را از علامه حائري‌سمناني و آيت‌الله العظمي سيدشهاب‌الدين مرعشي نجفي دريافت كرد. دكتر مهدوي دامغاني در سال 1354-1353 بنا به دعوت دانشگاه مادريد جهت تدريس عرفان اسلامي به اسپانيا رفت و پس از بازگشت به ايران تا سال 1364 به تدريس در دوره‌هاي كارشناسي ارشد و دكتراي زبان و ادبيات فارسي اشتغال داشت. ايشان كه از علماي اعلام و فضلاي وقت، اجازه روايت احاديث را نيز داشت، چندين سال به شغل سردفتري در دفتراسناد رسمي 25 تهران اشتغال داشت و با تصويب قانون دفاتر اسناد رسمي و كانون سردفتران و دفترياران در تاريخ  25 تيرماه 1354 از همان سال به عنوان رييس كانون سردفتران (كانون سردفتران و دفترياران فعلي) انتخاب شد. مهدوي دامغاني از سال 1366 مقيم امريكا شد و از آن زمان در دانشگاه هاروارد و دانشگاه پنسيلوانيا مشغول به فعاليت آموزشي و تدريس است. رشته‌هاي تدريس ايشان در امريكا شامل معارف اسلامي، ادبيات عرب، متن‌هاي فارسي تصوف و فلسفه اسلامي است. او از اسلام‌شناسان شيعه در امريكا به شمار‌ مي‌رود. علاقه وافر او به ائمه و معصومين بر همگان روشن است و در هر فرصتي اين عشق و علاقه را ابراز كرده است.
او در گفت‌وگوي تلفني با مجله خيمه در تير 1398 ديدگاه خود را در زمينه ضرورت نوانديشي ديني در عرصه دين به دليل اقتضائات روز چنين بيان كرده است:«من ابدا و اصلا اعتقادي به نوانديشي ديني ندارم و هرگونه نوانديشي را با اصول و فروع دين و مذهب اسلام و تشيع مغاير و معارض مي‌دانم زيرا آنچه نوانديشان به خيال خودشان از اسلام و تشيع تصور مي‌كنند و ارايه مي‌دهند، شير بي‌يال و دم و خالي از ديانت و مذهب و تشيع است. آن كساني كه با حرف‌هاي خود  انكار وحي محمدي‌ مي‌كنند و به آن توهين‌ مي‌كنند و توجيه مي‌كنند و وحي را  در حد خواب ديدن تنزل مي‌دهند و در عين حال مثنوي مولوي را با قرآن مقايسه مي‌كنند، همان مثنوي را نيز به  درستي نخوانده‌اند، چه برسد به قرآن مجيد. هر كسي وحي را نمي‌فهمد و وحي در مقام امر است نه در مقام فهم. اين حرف‌ها، حرف‌هاي جسميان است و از روح و اعتقاد و ايمان خالي است و بيشتر براي اين است كه خود را از تكاليف مذهبي خلاص كنند. نوانديشي در دين معنا ندارد، ما همان ديني را داريم كه اميرالمومنين‌(ع) و سيدالشهدا(ع) و ائمه معصومين همان را دارند. من نه تنها اعتقادي به نوانديشي ندارم بلكه نوانديشي را مخالف دين و مذهب مي‌شمارم.» از دكتر مهدوي‌دامغاني مقاله‌هاي متعددي در مجله‌هاي يغما، كلك، گلچرخ، ايران‌نامه،  ايران‌شناسي، ره‌آورد و گلستان به چاپ رسيده است. از مشهورترين مقاله‌هاي او مآخذ ابيات عربي كليله و دمنه و مآخذ ابيات عربي مرزبان‌نامه است. از كتاب‌هاي چاپ‌شده ايشان  علاوه بر «كشف‌الحقايق» نسفي، تصحيح «نسمه‌السحر بذكر من تشيع و شعر» را عهده‌دار بوده است. سال‌هاست كه بر رموز و فنون صرف و نحو و بلاغت ادبيات عرب در ايران مسلط است و مقالات عالمانه او كه در كتاب حاصل اوقات گرد آمده، گوياي اين حقيقت است. مقدمه‌هاي او بر چاپ عكسي الوحشيات، ديوان خازن و اخبار النحويين البصريين سيرافي كه در ميراث مكتوب بعضا چاپ شده يا در دست چاپ است، دامنه آشنايي و تضلع و تسلط او را بر فنون ادب عرب نشان مي‌دهد.از مشهورترين مقاله‌هاي او مآخذ ابيات عربي كليله و دمنه و مآخذ ابيات عربي مرزبان‌نامه است.  از كتاب‌هاي چاپ‌شده دكتر مهدوي‌دامغاني، علاوه بر «كشف‌الحقايق» نسفي، تصحيح «نسمه‌السحر به ذكر من تشيع و شعر» و تاليف «شاهدخت والاتبار شهربانو والده معظمه حضرت امام علي بن الحسين السجاد عليهما السلام» است. در 16تير سال جاري نيز همسر ايشان خانم دكتر تاجماه آصفي شيرازي در سن 84 سالگي درگذشت.  در پيام تسليت آيت‌الله سيستاني خطاب به دكتر مهدوي دامغاني آمده است: «به اين وسيله مصيبت وارده را به حضرتعالي و ديگر بستگان محترم تسليت عرض نموده از خداوند متعال براي آن مرحومه علو درجه و براي جنابعالي و ساير بازماندگان صبر جميل و اجر جزيل مسألت دارم.» دكتر ظريف وزير امور خارجه نيز پيام تسليتي براي دكتر مهدوي ارسال كردند. خانم تاجماه آصفي‌شيرازي دكتراي زبان و ادبيات فارسي خود را با موضوع مباحث كلامي در شعر فارسي از آغاز قرن هفتم هجري با راهنمايي استاد سيدجعفر شهيدي از دانشگاه تهران اخذ كرد.  ازجمله آثار منتشرشده او در ايران مي‌توان به الهيات شعر فارسي از رودكي تا عطار و تاويل در شعر ناصرخسرو اشاره كرد.