وقتي ملي‌گرايي ديگر جواب نمي‌دهد
ملي‌گرايي مودي نمي‌تواند اعتراض كشاورزان را فرو بنشاند
مترجم: گلي اصغري
دولت هند به رهبري نراندرا مودي تلاش كرده اعتراضات كشاورزان را «ضد ملي» توصيف كرده و به اين شيوه آن را سركوب كند، اما به نظر مي‌رسد اين تلاش‌ها شكست خورده‌است.نراندرا مودي نخست‌وزير هند با اعتراضات بيگانه نيست. از سال گذشته كه توانست مجددا در انتخابات پيروز شود، سياست‌هاي او از جمله لغو خودمختاري ايالت مسلمان‌نشين كشمير و اقدام بحث‌برانگيزش در جلوگيري از اعطاي تابعيت به مهاجران مسلمان باعث اعتراضات گسترده‌اي شده است. به گزارش نشريه امريكايي «آتلانتيك»، در هر دو مورد، مودي توانست به كمك سركوب شديد و استفاده از راهبردهاي ملي‌گرايانه بر ناآرامي‌ها غلبه كند. كساني كه با لغو وضعيت خودمختار كشمير مخالف بودند به فتنه‌گري متهم شدند. همچنين اعلام شد كساني كه در تظاهرات مسالمت‌آميز عليه قانون اعطاي شهروندي شركت مي‌كنند، ضد ملي‌گراياني هستند كه از سوي افراط‌گرايان، جدايي‌طلبان و مائوئيست‌ها تحريك شده‌اند.
اما تظاهرات ده‌ها هزار نفري اخير كشاورزان كه در اعتراض به اصلاحات كشاورزي آغاز شده است، بحثش با اعتراضات قبلي فرق دارد و دولت نمي‌تواند با حربه‌هاي قبلي به اين سادگي‌ها آن را آرام كند. ابعاد گسترده اعتراضات در كنار حمايت مردمي گسترده از كشاورزان باعث شده مودي مجبور شود با منتقدان خود وارد مذاكره شود، جايگاهي كه اصلا برايش عادي نيست. تلاش‌هاي دولت براي اينكه معترضان را «غيرخودي» و غيرقابل‌اعتماد معرفي كند، كاملا شكست خورده است.
اگر اين كشاورزان بتوانند در لغو اصلاحات يا حداقل بازنگري در آن موفق شوند، آن وقت اعتراضات‌شان نه تنها به عنوان يكي از بزرگ‌ترين چالش‌هاي دوران رهبري مودي، بلكه به عنوان سندي براي محدوديت رويكرد ملي‌گرايانه او در تاريخ ثبت خواهد شد. بن‌بست ميان دولت مودي و كشاورزان هندي در ماه سپتامبر و به دنبال تصويب قوانين جديد دولتي آغاز شد. اين قوانين با اين هدف طراحي شده بودند كه سرمايه‌گذاران بخش خصوصي بتوانند به بخش كشاورزي عظيم كشور وارد شوند. اين امر به كشاورزان اجازه مي‌دهد به جاي فروش محصولات در بازارهاي دولتي كه در آن براي هر محصول يك كف قيمتي تعيين مي‌شد، بتوانند مستقيما با شركت‌ها وارد معامله شوند.
نيمي از جمعيت 3/1 ميليارد نفري هند در بخش كشاورزي مشغول به كارند، اما اين بخش شديدا با سوءمديريت و اتلاف منابع روبه‌روست. مقامات مي‌گويند اين اصلاحات براي مدرن‌سازي صنعت كشاورزي هند ضرورت دارد، اما بسياري از كشاورزان مي‌ترسند تغييرات در نهايت باعث كاهش قيمت محصولات شده و معيشت آنها را نابود كند. اين ترس‌ها باعث شده ده‌ها هزار كشاورز، به ويژه از ايالت‌هاي شمالي پنجاب و هاريانا كه به «ظرف غذاي هند» معروفند، با تراكتورها و تريلي‌هاي خود در جاده‌ها، ريل‌هاي قطار و بزرگراه‌هاي منتهي به دهلي نو موانعي را به وجود بياورند. بيش از 450 اتحاديه و سازمان كشاورزي از اين اعتصاب سراسري حمايت كرده‌اند و اعتراضات حمايت قانون‌گذاران مخالف دولت و ديگر شخصيت‌هاي برجسته را نيز به خود جلب كرده است. اگر حجم عظيم راي اين جمعيت در انتخابات را در نظر نگيريم، مودي احتمالا به خاطر حمايت گسترده از كشاورزان مجبور شده در برخورد با اين اعتراضات بسيار با ملاحظه عمل كند. علاوه بر عقب‌نشيني از سركوب اوليه اعتراضات كه منجر به برخوردهايي ميان كشاورزان و پليس شد، دولت راضي شد با رهبران اعتراضات وارد مذاكره شود. اين در حالي است كه معترضان به سياست‌هاي ملي‌گرايانه مودي هيچگاه نتوانستند دولت را وادار به مذاكره كنند.
اما برخي عادت‌ها سخت كنار گذاشته مي‌شوند و خيلي‌ها در درون دولت ترجيح داده‌اند به همان تاكتيك‌هاي هميشگي روي بياورند. يكي از وزرا ادعا كرد اعتراض كشاورزان هيچ ربطي به كشاورزي ندارد و در عوض از سوي عناصر مائوئيست و چپ‌گرا خط مي‌گيرد. ديگر رهبران نيز كشاورزان را ضدملي خوانده‌اند. مقامات ارشد حزب مودي ادعا مي‌كنند كشاورزان «خالستاني« هستند (جنبشي جدايي‌طلب از فرقه سيك‌ها كه در پنجاب زندگي مي‌كنند). برخي حتي تلاش كردند اين طور القا كنند كه معترضات واقعا كشاورز نيستند، چون پيتزا مي‌خورند!
كشاورزان در بهترين حالت «نادان» و در بدترين حالت «خائن» خوانده مي‌شوند و اين همان زبان تفرقه‌انگيز و ملي‌گرايي است كه دولت مودي پيش‌تر در مورد اعتراضات مسالمت‌آميز، از جمله عليه قانون اعطاي شهروندي به كار برده بود. دولت مودي خيلي راحت منتقدانش را با برچسب «ضدملي‌گرايي» سركوب مي‌كند، به ويژه اگر مساله‌اي باشد كه نخست‌وزير در مورد آن از حمايت گسترده‌اي برخوردار باشد.
اما اصلاحات كشاورزي مساله‌اي ملي‌گرايانه نيست و تلاش‌ها براي برچسب زدن به مخالفان بعيد است به نتيجه دلخواه برسد. بخشي از آن به دليل ابعاد گسترده اعتراضات است: كساني كه در تظاهرات شركت مي‌كنند مدعي‌اند منافع صدها ميليون هندي را نمايندگي مي‌كنند و در سراسر كشور و جهان طرفدار دارند. مودي ثابت كرده در سركوب نارضايتي عمومي با استفاده از زور هيچ ملاحظه‌اي ندارد. اما به نظر مي‌رسد مساله اين‌بار فرق مي‌كند: اين‌بار نه تنها دولت با بخش بزرگي از جمعيت هند روبه‌روست (و ديگر نمي‌تواند آن را به يك اقليت ضد ملي‌گرا تقليل دهد) بلكه مجبور شده با كشاورزان وارد مذاكره شود و معترضان نيز گفته‌اند مذاكره تنها با لغو كامل اصلاحات به پايان مي‌رسد. در شرايطي كه كشاورزان خود را آماده كرده‌اند تا هر وقت كه لازم باشد به اعتراضات خود ادامه دهند، براي مودي هيچ راه برون‌رفت آساني وجود ندارد. اين‌بار ديگر او نمي‌تواند از حربه ملي‌گرايي خود استفاده كند.