كوچك‌تر شدن سفره خانوارها در 17 استان

گروه اقتصادي| چند روز پس از اعلام نرخ تورم در آذر ماه سال جاري، نرخ تورم استاني نيز منتشر شد. در اين گزارش كه توسط مركز آمار منتشر شده، بيشترين نرخ تورم نقطه‌اي مربوط به استان كردستان با 54.2 درصد و كمترين نيز به استان قم با تورم 41.2 درصد تعلق دارد. در تورم 12 ماه منتهي به آذر نيز استان هرمزگان با نرخ 35.3 درصد پيشتاز است. كمترين نرخ تورم سالانه نيز مربوط به استان مركزي با 27.3 درصد تعلق دارد. وضعيت تورمي استان‌هاي آذربايجان غربي، كرمان و خرسان رضوي نسبت به آبان ماه به ترتيب 4.5، 3.8 و 3.8 درصد تغيير كرده و سطح قيمت انواع كالا و خدمات افزايش داشته است.
 در گروه «خوراكي، آشاميدني و دخانيات» به ترتيب يزد و فارس و در گروه « كالاها غيرخوراكي و خدمات» نيز سيستان و بلوچستان و تهران بيشترين تورم 12 ماه منتهي به آذر را ثبت كرده‌اند. بر اساس آنچه مركز آمار در اولين روز از زمستان منتشر كرده بود، نرخ تورم 12 ماه منتهي به آذر، تورم نقطه‌اي و ماهانه به ترتيب 30.5، 44.8 و 2 درصد گزارش شده بود كه به جز تورم سالانه در مابقي كاهش داشته است. هر چند در اين ماه، تورم نقطه‌اي گروه كالاهاي خوراكي به 58 درصد رسيد كه مي‌تواند باعث حذف بيشتر كالاهاي خوراكي از سبد مصرفي خانوارهاي كم‌درآمد و آسيب‌پذير شود. با بررسي آمار مربوط به تورم نقطه‌اي گروه خوراكي‌ها، استان‌هاي كرمانشاه و خراسان رضوي در مخاطرات تغذيه‌اي بيشتري قرار دارند. تازه‌ترين گزارش مركز آمار مشخص مي‌كند كه بيش از نصف استان‌هاي كشور در تورم سالانه، نقطه‌اي و حتي ماهانه عملكرد بدي داشتند و سطح عمومي قيمت‌ها در آنها افزايش پيدا كرده است. 
تورم 12 استان جلوتر از تورم سالانه
با استناد به گزارش مركز آمار، نرخ تورم سالانه كشور تا آذر سال جاري 30.5 درصد است كه 12 استان نرخ تورم بيشتر يا برابر با نرخ تورم سالانه دارد و مابقي نيز تورم‌شان كمتر از 30.5 درصد است. تورم نقطه‌اي در ماه گذشته نيز 44.8 درصد گزارش شده كه 19 استان تورم نقطه‌اي برابر يا بيشتر داشتند كه نشان مي‌دهد 61 درصد از استان‌هاي كشور يك سبد مشخصي از كالاها و خدمات را به اندازه 44.8 درصد بيشتر، گران‌تر از آذر ماه سال گذشته خريداري مي‌كنند. اين امر مي‌تواند منجر تبعات سنگين اقتصادي مانند افزايش فاصله طبقاتي، مهاجرت به شهرهاي بزرگ و افزايش بيشتر افراد در دهك‌هاي درآمدي پايين‌تر شود. 

17 استان  در معرض  مخاطرات تغذيه‌اي 
با بررسي تازه‌ترين گزارش مركز آمار در 17 استان نرخ تورم نقطه‌اي گروه « خوراكي، آشاميدني و دخانيات» بيشتر از 57.9 درصد است. بدين معنا كه ساكنان اين استان‌ها براي خريد يك سبد مشخصي از خوراكي نسبت به آذر سال گذشته بايد بيش از 57.9 درصد هزينه بيشتري بپردازند. اغلب اين استان‌ها تورم نقطه‌اي بالاتر از ميانگين كشوري نيز دارند. افزايش قيمت‌هاي خوراكي در كنار بالا رفتن آمار بيكاري پس از شيوع كرونا و رسيدنش به سطح 18.5 درصد در تابستان، مي‌تواند نگراني‌ها در خصوص كوچك‌تر شدن سبد معيشتي خانواده‌ها را بيشتر كند. به خصوص اينكه اغلب افزايش قيمت‌ها در گروه كالاهاي اساسي بوده است. به گونه‌اي كه تورم 12 ماه منتهي به آذر سال جاري و تورم نقطه‌اي آذر گروه نان و غلات 40 و 60 درصد بوده است. تورم بالاي گروه نان و غلات در كنار ميانگين تورم نقطه‌اي 56.6 درصدي گوشت قرمز و سفيد و 60.8 درصدي گروه «شير، پنير و تخم مرغ» سبد مصرفي اقشار كم درآمد را بيشتر از گذشته در معرض سوءتغذيه و ناهنجاري‌هاي غذايي قرار مي‌دهد. بر اساس گزارش «طرح آمارگيري هزينه و درآمد خانوار در سال 98» مركز آمار عمده هزينه‌هاي خانوارهاي كشور بر 3 گروه انواع گوشت، غلات و نان و لبنيات و تخم مرغ بوده است. براي خانوارهاي شهري سهم اين 3 كالا به ترتيب 22، 19 و 11 درصد و براي خانوارهاي روستايي نيز 22، 22 و 10 درصد گزارش شده است. بنابراين اين سه كالا بين 52 تا 54 درصد هزينه‌هاي مربوط به گروه كالايي «خوراكي، ‌آشاميدني و دخانيات» را در اختيار دارد. هر چند درصدهاي گفته شده «ميانگين» است و براي هر استان و هر خانواده متفاوت خواهد بود. اما آنچه كه مي‌توان استنباط كرد، بالا بودن سهم كالاهاي گفته شده در سبد معيشتي خانواده‌هاست. به گونه‌اي كه با هر تغييري در آن مي‌تواند ميزان مصرف را تغيير دهد. توجه به گروه كالايي «خوراكي و آشاميدني» زماني جدي مي‌شود كه بدانيم تقريبا جايگزيني براي زماني كه گران‌تر مي‌شوند، وجود ندارد. چراكه خانواده‌ها در آذر ماه و با وجود افزايش قيمت برنج به سراغ مصرف بيشتر نان مي‌روند. با وجود افزايش حدود 60 درصدي قيمت يك سبد مشخص از كالا خوراكي در فاصله آذر 98 تا آذر سال جاري، تغيير قيمت ماهانه اين سبد نيز قابل توجه است. بر اين اساس تورم ماهانه اين گروه 5 درصد گزارش شده كه البته در استان‌هاي با تورم بالا براي گروه «خوراكي، آشاميدني و دخانيات» بيشتر است. 

تورم مسكن در 12 استان بالاتر از   كشور
از سوي ديگر تورم نقطه‌اي گروه مسكن، آب و برق نيز در 12 استان بالاتر از ميانگين 26.1 درصد كشور در آذر ماه است. بيشترين تورم نقطه‌اي اين بخش مربوط به استان كرمانشاه با حدود 36.9 درصد گزارش شده بدين معنا كه قيمت يك سبد مشخص از اين گروه كالا و خدمات نسبت به مدت مشابه سال 98 افزايشي 34درصدي داشته است. 

تورم منفي كالاهاي غيرخوراكي در 6 استان  
با استناد به تازه‌ترين گزارش مركز آمار در 6 استان تورم ماهانه كالاها و خدمات غيرخوراكي براي خانوار شهري منفي شده كه براي خانوارهاي روستايي به 3 استان مي‌رسد. هر چند اين امر به دليل ثبات نسبي نرخ ارز است كه از ميانه آبان و پس از مشخص شدن نتيجه انتخابات آمريكا آغاز و تا آذر ماه نيز ادامه داشت. بنابراين تاثير آن بر سطح قيمت‌ها در ماه آذر دور از ذهن نبود. در تورم آذر ماه تاثيرات ثبات نرخ ارز بر سطح قيمت‌ها به خوبي مشخص است. با توجه به اينكه بانك مركزي قرار است نرخ تورم تا ارديبهشت سال 1400 را به 22 درصد برساند، توجه به ثبات نرخ ارز بايد در اولويت برنامه‌هاي اين نهاد پولي و مالي قرار گيرد. 

تورم  بهداشت  و  درمان  در 14 استان
 بالاتر از كشور
در بخش ديگري از گزارش مركز آمار، تورم نقطه‌اي بهداشت و درمان در 14 استان بيشتر از ميانگين كل كشور كه 34.5 درصد است،گزارش شده است. به بيان ديگر خانوارهاي ساكن در اين استان‌ها در آذر سال جاري نسبت به آذر سال گذشته بيش از 34.5 درصد براي استفاده از خدمات مشخصي از بهداشت و درمان هزينه مي‌پردازند. با توجه به اينكه بيم شيوع موج چهارم كرونا در كشور وجود دارد، توجه به ناتواني برخي افراد در پرداخت هزينه‌هاي درماني بايد مدنظر سياستمداران و تصميم‌سازان قرار گيرد.