وزراي خارجه تركيه و روسيه تحريم‌هاي آمريكا را بي‌تاثير خواندند
نمايش تركي در سواحل روسي
سرگئي لاوروف بر تعميق همكاري نظامي با آنكارا تاكيد كرد
گروه جهان
فاصله ديدارهاي سرگئي لاوروف؛ وزير خارجه روسيه و مولود چاووش اوغلو، وزير خارجه تركيه هر روز كم و كمتر مي‌شود. درست در روزهايي كه آنكارا از سوي واشنگتن و بروكسل تحت شديدترين فشارها و البته تحريم‌هاي بي‌سابقه به دليل تعميق رابطه نظامي و امنيتي با روسيه قرار گرفته، دولت رجب طيب اردوغان ترجيح مي‌دهد ميدان را خالي نكرده و رييس دستگاه ديپلماسي خود را راهي سوچي كند تا استقلال تركيه در سياست خارجي را به رخ شركا در ناتو بكشد. در حالي كه دولت دونالد ترامپ در واپسين هفته‌هاي حضور در قدرت، در اقدامي بي‌سابقه تركيه را به واسطه خريد سامانه موشكي اس 400 از روسيه در ليست تحريم قرار داده و شكاف ميان اروپا و تركيه نيز هر روز عميق‌تر از پيش مي‌شود، وزراي خارجه تركيه و روسيه در شهر ساحلي سوچي در حالي كه صورت‌هاي خود را با ماسك پوشانده‌اند، در خوش و بشي كرونايي آرنج‌ها را به يكديگر ساييده و از تعميق رابطه دوجانبه سخن گفتند.
افتخار به رابطه‌اي هر روز نزديك‌تر از ديروز
ديدار وزراي خارجي دو كشور در سوچي به عنوان ديدار مقدماتي براي دور جديدي از گفت‌وگوهاي ميان روساي جمهور تركيه و روسيه در قالب شوراي همكاري دو كشور صورت گرفت. سرگئي لاوروف پيش از ديدار با همتاي ترك خود درباره رابطه روساي جمهور تركيه و روسيه گفت:«به‌رغم ويروس كرونا، رييس‌جمهور پوتين و رييس‌جمهور اردوغان در تماس نزديك با يكديگر هستند و در سال 2020 ميلادي سه بار با يكديگر ديدار كردند، دو طرف در ويديو كنفرانس آستانه ديدار كرده و بيش از 10 بار با يكديگر تماس تلفني داشتند. اين ارتباط‌ها نشان مي‌دهد كه تا چه اندازه اين رابطه دوجانبه براي ما مهم است. در ديدار با چاووش اوغلو علاوه بر گفت‌وگو درباره ديدارهاي روساي جمهور درباره مسائل جاري در درياي سياه، خاورميانه و منطقه قره باغ هم تبادل نظر خواهيم كرد.»
چاووش اوغلو نيز پيش از آغاز ديدار رسمي با همتاي روس تاكيد كرد كه گفت‌وگوهاي نزديك ميان روساي جمهور دو كشور به علاوه اعتمادي كه ميان اين دو شكل گرفته نه تنها در راستاي تامين منافع دوجانبه دو كشور است بلكه به نفع پيوندهاي منطقه‌اي نيز است.
به گزارش «اعتماد» به ليست پرونده‌هاي مشترك ميان تركيه و روسيه هر روز نامي ديگر از سوريه تا قره‌باغ اضافه مي‌شود و همين مساله زنگ‌هاي خطر را هم در كشورهاي منطقه غرب آسيا هم اروپا و هم ايالات متحده به صدا درآورده است.
تحولات سوريه، ليبي، شرق مديترانه و تكليف آتش‌بس ميان ارمنستان و آذربايجان محورها‌يي در حوزه سياست خارجي بودند كه در ديدار دو وزير خارجه مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفتند. اما آنچه كه شاخك‌هاي امريكا و اروپا را نسبت به تعميق رابطه تركيه و روسيه نگران كرده همكاري‌هاي منطقه‌اي نيست بلكه علت اصلي تعميق رابطه دوجانبه به خصوص در حوزه‌هاي اقتصادي و نظامي است. سرگئي لاوروف، وزير خارجه روسيه كه اتفاقا به اين حساسيت آگاه است به عنوان نخستين سخنران در ابتداي نشست خبري روز گذشته خطاب به خبرنگاران گفت:«درباره مسائل مختلفي از جمله پروژه‌هاي مشترك، روابط اقتصادي و همكاري‌هاي نظامي در مسائل منطقه‌اي گفت‌وگو كرديم. ما بر اراده مشترك براي توسعه رابطه نظامي به‌رغم فشارهاي امريكا تاكيد كرديم.
لاوروف در ادامه سخنانش گريزي هم به تحريم تركيه توسط امريكا زده و با غيرقانوني خواندن اين تحريم‌ها افزود:«واشنگتن تلاش مي‌كند منافع بازيگران امريكايي را در منطقه حفظ كند.» وزير خارجه روسيه با استقبال از مشاركت تركيه در طرح پايان دادن به درگيري‌ها بين جمهوري آذربايجان و ارمنستان گفت به همكاري‌ها در اين زمينه ادامه مي‌دهند. لاوروف با بيان اينكه درباره وضعيت منطقه غرب آسيا و كشور سوريه با چاووش‌اوغلو رايزني كرده، توضيح داد: توافق شد كه حركت در مسير روند مذاكرات آستانه ادامه پيدا كند. او همچنين افزود:«ما درباره ليبي و عادي‌سازي وضعيت در اين منطقه با استفاده از نيروهاي متعدد صحبت كرديم».
مولود چاووش اوغلو، وزير خارجه تركيه به عنوان سخنران بعدي در اين نشست گفت:«ما درباره مسائل مختلفي كه منافع مشترك ما هستند، گفت‌وگو كرده و در حال برنامه‌ريزي براي امضاي تفاهمنامه‌هاي بيشتر با طرف روسي هستيم. همكاري با مسكو، ثمره خود را در قره‌باغ، ليبي و مديترانه نشان داد. ما همچنين سند مشتركي براي توليد واكسن ويروس «كوويد۱۹» امضا كرديم.» وزير خارجه تركيه با بيان اينكه آنكارا تلاش مي‌كند روابط با مسكو را ارتقا دهد،گفت:«ما با روسيه درباره مسائل منطقه‌اي و بين‌المللي موضع مشتركي داريم».
تاكيد بر بي‌اثري تحريم‌ها
در ادامه اين نشست خبري، لاوروف در پاسخ به سوالي درباره تحريم‌هاي امريكا عليه تركيه و روسيه گفت: «تحريم‌هاي غرب هيچ تاثيري روي گفت‌وگوها و همكاري‌هاي تركي - روسي ندارند».
چاووش‌اوغلو نيز در پاسخ به اين سوال گفت:«ما مخالفت تحريم‌ها عليه هر كشوري هستيم... ما بارها تاكيد كرده‌ايم كه اين تحريم‌ها غيرقانوني هستند. همچنين باور داريم تحريم‌ها عليه ايران، غيرقانوني هستند و يك تصميم سياسي اشتباه بودند».
او ضمن اشاره به تحريم امريكا عليه تركيه به دليل خريد سامانه پدافند موشكي از روسيه تصريح كرد: «اختلاف نظر درباره اس-۴۰۰ را مي‌توان از طريق گفت‌وگو حل كرد... روابط ما با روسيه، جايگزين روابط ما با ناتو و اتحاديه اروپا نيست».
سوال بعدي درباره بحران ليبي بود كه وزير خارجه روسيه در اين باره گفت:«هر طرف در ليبي(طبرق و طرابلس) ضامن‌هايي دارند كه به توافق آتش‌بس متعهد هستند... تركيه و روسيه براي ايفاي نقش مثبت در ليبي همكاري مي‌كنند. بازيگران خارجي در بحران ليبي نيز بايد از قطعنامه‌هاي سازمان ملل درباره اين كشور تبعيت كنند.»
وزير خارجه تركيه نيز در اين باره گفت:«ديدگاه ما مبتني بر تقويت آتش‌بس در ليبي است. ما بر مبناي توافقات انجام شده در ليبي هستيم و كسي حق ندارد از ما بخواهد از آنجا برويم.»
نزاعي كه پوتين برنده آن است
همزمان با سفر چاووش اوغلو به تركيه و مهيا شدن دو كشور براي رايزني‌هاي روساي جمهور، سايت ورلد پاليتيك رويو در نوشتاري تحليلي به بررسي تنش ميان ايالات متحده امريكا و تركيه پرداخته و نوشت: تنها برنده اين منازعه بي‌حاصل ميان تركيه و ايالات متحده به عنوان دو عضو ناتو، ولاديمير پوتين رييس‌جمهور روسيه خواهد بود. پوتين نه تنها با خنده‌اي بر لب به اين منازعه نگاه مي‌كند بلكه از اينكه مورد ديگري به ليست اختلاف‌ها ميان واشنگتن و آنكارا اضافه شده هم لذت مي‌برد.
نويسنده اين مطلب در ادامه به بيان دو علت به عنوان انگيزه‌هاي اردوغان از ايجاد تنش با ايالات متحده و اروپا پرداخته و مي‌نويسد: اردوغان به غرب به خصوص ايالات متحده به چشم شركايي غيرقابل اعتماد نگاه مي‌كند. از آخرين كودتايي كه عليه او در ماه جولاي سال 2016 صورت گرفت تاكنون او همواره اعتقاد داشته كه آمريكا پشت پرده اين كودتا بوده است. اين ادعا دايم در رسانه‌هاي دولتي تركيه تكرار مي‌شود. در چنين شرايطي او احساس مي‌كند كه به سيستمي غير از ناتو براي حمايت از خود درباره منتقدانش به خصوص در حوزه داخلي نياز دارد. دليل دوم كه البته مهم‌تر است در محاسبه‌هاي اردوغان ريشه دارد. او تصور مي‌كند كه متحدان تركيه در ناتو در نهايت با سوداي او براي خريد سامانه دفاع موشكي اس-400 از روسيه كنار آمده و در مسير آشتي قرار خواهند گرفت. تركيه در گذشته هم رفتارهاي عجيب و غريبي از اين جنس از خود نشان داده اما در نهايت به دليل جايگاهي كه آنكارا از آن برخوردار بوده- هم از حيث جغرافيايي و هم نظامي- از دست دادن اين كشور براي غرب سخت شده است.
نويسنده اين مطلب در ادامه مي‌نويسد: بحراني كه ميان تركيه و غرب به وجود آمده، نشان مي‌دهد كه اين كشور اندك اندك به عضو چموش ناتو تبديل مي‌شود آن هم در روزهايي كه تعداد كشورهاي عضو اين نهاد نظامي- امنيتي به 30 كشور خواهد رسيد. البته تركيه تنها كشوري در اين جمع نيست كه با اصول دموكراسي مدنظر غرب در تضاد است و به عنوان مثال مي‌توانيد نگاهي به لهستان بيندازيد. با اين‌همه آنچه درباره تركيه عجيب است، پيگيري سياست خارجي توسط آنكاراست كه در تضاد كامل با منافع ديگر كشورهاي عضو ناتو به شمار مي‌آيد. تركيه به راحتي در حال استفاده از تمام مزاياي مشاركت در ناتو است و همزمان منافع ناتو را هم زير سوال مي‌برد. هر چند مكانيسم اخراج يك كشور از ناتو تاكنون تعريف نشده اما آمريكا مي‌تواند برخي از نيروهاي خود را از تركيه خارج و با كاستن از سطح اتحاد استراتژيك با تركيه، پيام نارضايتي خود را به آنكارا برساند.