با وجود تفاهم تاريخي با اروپا
مصايب برگزيت انگليس را رها نمي‌كند
مترجم: هديه عابدي
با توافقي كه اخيرا ميان لندن و اتحاديه اروپا منعقد شد، فرآيند سياسي خروج انگليس از اين اتحاديه به پايان مي‌رسد اما پيامدهاي برگزيت تا چند دهه گريبان انگليس را خواهد گرفت. در سالي كه مملو از سياهي و تراژدي بود، بوريس جانسون، نخست‌وزير انگليس بالاخره توانست به يك پيروزي مهم و خوشحال‌كننده دست يابد. اما اينكه اين خوشحالي تا چه زماني ادامه خواهد داشت، بحث ديگري است. نخست‌وزير انگليس كه توانست در شب كريسمس به يك توافق تجارت آزاد و همكاري با اتحاديه اروپا برسد اين دستاورد را نه فقط يك موفقيت اقتصادي و اجتماعي بلكه لحظه‌اي براي تخليه احساسي كشور توصيف كرد. او در كنفرانس خبري كه پس از دستيابي به توافق در دفتر نخست‌وزيري برگزار كرد،گفت: ما امروز مساله‌اي را حل كرديم كه دهه‌ها سياست ما را درگير خود كرده بود و اكنون همه ما بايد به عنوان يك ملت كاملا مستقل، عظمت اين لحظه را درك كرده و بيشترين استفاده را از آن ببريم.
در داخل، اين توافق قطعا يك پيروزي سياسي محسوب مي‌شود. پيروزي كه جانسون پنجشنبه هفته قبل به دست آورد، يك پيروزي بسيار نادر بود، چراكه از ابتداي سال تاكنون او به خاطر نحوه مديريت همه‌گيري كرونا و ناتواني در عمل به وعده‌هاي خود به‌شدت مورد انتقاد قرار داشت. در عرصه بين‌المللي نيز توافق باعث شد دوره انتقالي برگزيت با دعوا و درگيري به پايان نرسد؛ مساله‌اي كه مي‌توانست روابط انگليس را نه فقط با اروپا بلكه با دولت جديد امريكا نيز به هم بزند. جو بايدن اصلا علاقه‌اي نداشت انگليس و اتحاديه اروپا بدون توافق از يكديگر جدا شوند. با وجود همه اختلافاتي كه ميان لندن و بروكسل در مسير دستيابي به اين توافق به وجود آمد، اما پس از رسيدن به آن هر دو طرف با لحني گرم از آن استقبال كردند. اما يك نكته هنوز مشخص نيست: آيا اين توافق پرونده اروپا را در سياست بريتانيا به‌طور كامل مي‌بندد؟ نخست‌وزير سابق ديويد كامرون اميدوار است اين اتفاق بيفتد و جانسون نيز ادعا مي‌كند توافقش چنين قابليتي را دارد. اين توافق مسائل بنيادي جديدي را نيز مطرح مي‌كند كه در آينده انگليس بسيار مهم است.
برگزيت به سرانجام رسيد
با اين حال در كوتاه‌مدت به نظر مي‌رسد اين توافق براي جانسون بسيار راهگشا باشد و مسيرش را هموار كند.
با وجود برخي انتقادات، توافق به دست آمده پيروزي بسيار بزرگي براي طرفداران برگزيت محسوب مي‌شود. انگليس با اين توافق از بازار واحد اتحاديه اروپا و اتحاديه گمركي اين بلوك خارج مي‌شود، اما همچنان اقتصادش را با قوانيني مشابه قوانين اتحاديه اروپا اداره خواهد كرد. با اين حال، اگر بخواهد در آينده اين قوانين را تغيير دهد، دستش براي اين كار باز است. حتي در بحث حق ماهيگيري نيز كه انگليس حاضر شد در آخرين مراحل مذاكره از مواضع خود كوتاه بيايد، هيچ‌كس به جز طرفداران افراطي برگزيت نمي‌توانند ادعا كنند توافق نهايي (تعيين يك دوره انتقالي پنج و نيم ساله تا زماني كه انگليس بتواند آزادانه تصميم بگيرد چه كساني مجوز صيادي در آب‌هايش را داشته باشند) وضعيت موجود را تا حد زيادي تغيير نمي‌دهد. با اين حال حتي نايجل فاراژ، رهبر حزب برگزيت و يكي از قديمي‌ترين دشمنان اتحاديه اروپا، اين توافق را «لحظه‌اي بزرگ» و يك «پيروزي» خواند. در اين بين، حزب مخالف جانسون يعني حزب كارگر نيز كه پيش‌تر خواستار برگزاري همه‌پرسي جديدي درخصوص برگزيت بود، با ازدست دادن طرفداران خود، اكنون فقط مي‌خواهد برگزيت به بي‌دردسرترين شكل ممكن به سرانجام برسد. كر استارمر، رهبر حزب كارگر، روز پنجشنبه گفت حزبش از توافق حمايت مي‌كند. او آن را يك «توافق نحيف» خواند كه از كسب وكارهاي انگليس يا خدمات مالي اين كشور حمايت كافي نمي‌كند اما «ما اين توافق را مي‌پذيريمچون از عدم توافق بهتر است.»
راي‌دهندگان طرفدار برگزيت از موفقيت جانسون در رسيدن به اين توافق استقبال مي‌كنند چراكه او با شعار «به سرانجام رساندن برگزيت» نامزد انتخابات شده بود و مردم نيز قاطعانه به او راي داده بودند. در سوي ديگر طرفداران ماندن در اتحاديه اروپا نيز خيال‌‌شان راحت شده چراكه دست‌كم به يك توافق دست يافته‌اند. با اين حال راحتي خيال كسب وكارهاي انگليسي عمر چنداني نخواهد داشت. اين ادعاي جانسون كه در تجارت با اتحاديه ديگر هيچ مانع «غيرتعرفه‌اي» وجود نخواهد داشت، نادرست است. توافق با اتحاديه باعث حذف تعرفه‌ها و سهميه‌ها مي‌شود. اما شركت‌هاي انگليسي براي انجام تجارت با اتحاديه همچنان با كوهي ازكاغذبازي‌هاي اداري روبه‌رو هستند و بخشي از آن به دستورالعمل‌هاي مفصل دولت انگليس براي تجارت با اتحاديه بازمي‌گردد. اوايل همين هفته ممنوعيت دو روزه حمل بار ميان انگليس و فرانسه از طريق كانال(كه از ترس شيوع ويروس كروناي انگليسي اعمال شد) باعث شد انبوهي از تريلي‌ها و كاميون‌ها در شهر كنت گير بيفتند. شايد همين ممنوعيت دو روزه به انگليسي‌ها نشان دهد چه عواقبي در انتظارشان است. اينكه بنادر در روزها و هفته‌هاي نخست پس از اجراي توافق(از روز يك ژانويه) تا چه حد دوام مي‌آورند عامل مهمي در تعيين مدت زمان ماه عسل جانسون پس از رسيدن به توافق خواهد بود به ويژه با توجه به اينكه نخست‌وزير انگليس همواره در طول بحران كرونا به خاطر سوء مديريتش مورد نقد قرار گرفته است. در عرصه بين‌الملل نيز بعيد است خوشحالي پس از توافق دوام چنداني داشته باشد.كساني كه در اروپا و امريكا نگران بودند برگزيت باعث فروپاشي ستون اروپايي ائتلاف غرب شود اكنون با سخنان جانسون در مورد آينده روابط ميان انگليس و اتحاديه اروپا به اطمينان خاطر دست يافته‌اند. جانسون در سخنان خود گفت: فكر مي‌كنم اين توافق باعث مي‌شود ثبات و قطعيت تازه‌اي در روابط شكننده و دشوار(ميان انگليس و اتحاديه اروپا) به وجود آيد. ما دوست، متحد، حامي و بازار شماره يك شما خواهيم بود چراكه با وجود ترك اتحاديه اروپا، انگليس همچنان از نظر فرهنگي، عاطفي، تاريخي، راهبردي و جغرافيايي به اروپا وابسته مي‌ماند. ديويد ليدينگتون كه زماني معاون ترزا مي نخست‌وزير سابق انگليس بود و در مورد خطرات عدم توافق براي رابطه ميان دو طرف هشدار داده بود، مي‌گويد او از آنچه شنيده خيالش راحت شده است. اين توافق اجازه مي‌دهد دوطرف به صورت توافقي از هم جدا شوند و در ماه‌ها و سال‌هاي پيش رو به يك همكاري راهبردي نزديك، جديد و متفاوت دست يابند. اما پس از بيش از 4 سال ادبيات خصمانه و تهديد چند ماه قبل انگليس مبني بر نقض قوانين بين‌الملل، هيچ ضمانتي نيست كه اروپا به گرمي از توافق با انگليس استقبال كند.
كار برگزيت چندان هم به پايان نرسيده
جانسون هر قدر هم از اين پيروزي خوشحال باشد، نمي‌تواند از ديناميك‌هاي برگزيت فرار كند. در وهله اول، اختلافات تجاري ميان دو طرف همچنان ادامه مي‌يابد. بسياري از بخش‌ها منتظرند دو طرف در مورد جزييات مربوط به كسب وكارشان به نتيجه برسند. در اين بين برخي مسائل مورد اختلاف، مثل ماهيگيري، در زمان ديگري مورد مذاكره قرار مي‌گيرد. چند ماه ديگر، در ماه مه 2021، مردم اسكاتلند كه طرفدار ماندن در اتحاديه اروپا هستند به صندوق‌هاي راي مي‌روند تا نمايندگان مجلس خود را انتخاب كنند. اين انتخابات بار ديگر نگراني‌ها در مورد برگزيت را به تيتر اول رسانه‌ها تبديل مي‌كند. نيكولا استورجن، نخست‌وزير فعلي اسكاتلند كه انتظار مي‌رود راي اكثريت مردم را به دست آورد با هر گونه برگزيتي به ويژه با توافقي كه جانسون به دست آورده، مخالف است. استورجن اندكي پس از اعلام توافق با اتحاديه اروپا در توييتي نوشت: يادمان باشد برگزيت برخلاف ميل اسكاتلند اجرا مي‌شود و هيچ توافقي نيست كه بتواند آنچه برگزيت از ما مي‌گيرد را جبران كند. وقت آن است كه به عنوان يك ملت اروپايي مستقل، سرنوشت و آينده‌مان را خودمان تعيين كنيم. پيروزي در انتخابات ماه مه به استورجن اين قدرت را مي‌دهد تا بار ديگر به دنبال استقلال اسكاتلند برود؛ رويايي كه پس از همه‌پرسي ناموفق در سال 2014 به نظر مرده مي‌رسيد. جانسون قصد ندارد به اسكاتلند فرصت برگزاري همه‌پرسي ديگري را بدهد. اما با پديدار شدن آثار برگزيت شايد نخست وزير انگليس نتواند روي موضع خود پافشاري كند. فرآيند سياسي برگزيت به پايان رسيده و جانسون از اين موضوع بسيار خوشحال است. اما واقعيت برگزيت تازه مي‌خواهد خود را نشان دهد.
منبع: پوليتيكو