آيا فواد حسين پشت پرده
راي ممتنع عراق است؟
علي موسوي خلخالي
تلاش ايالات متحده امريكا براي قرار دادن دو بند اضافه در بودجه ۲۰۲۱ سازمان ملل متحد كه مختص به احياي كميته تحريم‌ها عليه ايران بود با مخالفت ۱۴۲ كشور مواجه شد و راي نياورد. استدلال طرف امريكايي اين بود كه كميته تحريم‌هاي سازمان ملل عليه ايران بايد كار خود را ازسر بگيرد، چون امريكا از برجام خارج شده و از نگاه واشنگتن ديگر برجامي در كار نيست! اما تنها ۱۰ كشور با اين ديدگاه امريكا همراهي كردند. ۱۱۰ كشور مخالف اين طرح بودند و ۳۲ كشور نيز به آن راي ممتنع دادند. در ميان كشورهايي كه راي ممتنع دادند كويت، امارات متحده عربي و عراق بودند كه راي ممتنع عراق با آن همه سابقه روابط نزديك دو كشور شگفت‌آور بود. چرا بايد عراق در اين بزنگاه حساس راي ممتنع و نه منفي به طرح پيشنهادي امريكا بدهد؟! در حالي كه افغانستان و تركمنستان اساسا از حضور در جلسه خودداري كردند، عراق حتي اين گزينه را هم انتخاب نكرد.
راي ممتنع عراق بازتاب‌هاي گسترده‌اي در ايران داشت و باعث ناخرسندي افكار عمومي كشورمان از اين اقدام عراق شد، اما به نظر مي‌رسد وزارت امور خارجه عراق از كنار اين ماجرا به سادگي گذشته است و تلاش دارد بار هزينه‌هاي آن را از دوش خود بردارد و بر دوش دولت عراق بگذارد. روز شنبه نصير عبدالمحسن عبدالله، سفير جمهوري عراق در تهران از ارسال پيام مصطفي الكاظمي، نخست‌وزير اين كشور به تهران خبر داد و تاكيد كرد: جمهوري عراق از هيچ تصميمي عليه جمهوري اسلامي ايران مطلقا حمايت نمي‌كند و بر اين اساس، كميسيوني براي بررسي اين موضوع تشكيل شده است. به اين ترتيب مي‌بينيم كه دولت عراق راسا به اين موضوع واكنش نشان مي‌دهد و وزارت امور خارجه اين كشور هيچ واكنشي نشان نمي‌دهد. شايان ذكر است كه فواد حسين، وزير امور خارجه عراق با وجود اينكه شيعه است و افتخارش بر اين است كه پدرش از مقلدان معتقد به آيت‌الله سيدمحسن حكيم، مرجع عاليقدر جهان تشيع در گذشته بوده، چندان مشابه پدرش چنين احساساتي ندارد و بيش از همه تحت تاثير دستورات و افكار مسعود بارزاني، رييس سابق اقليم كردستان عراق است كه با وجود كناره‌گيري اسمي از قدرت همچنان فعال مايشاء است.
واقعيت اين است كه در كشمكش تشكيل دولت، تنها فردي كه مصطفي كاظمي با وجود پافشاري بسياري براي رد او، در نهايت مجبور به پذيرفتنش به عنوان نيروي تحميلي شد و از دولت عبدالمهدي كه وزير دارايي او بود به وزارت امور خارجه كاظمي نقل مكان كرد، فواد حسين بود. در آن مقطع كشور در بي‌دولتي به‌سر مي‌برد و كاظمي نمي‌توانست زياد بر خواسته خود پافشاري كند. دقيقا به همين دليل بارزاني نيز بر خواسته خود پافشاري مي‌كرد. بارزاني فكر مي‌كند در وضعيت فعلي فواد حسين منويات او را به خوبي مي‌تواند اجرا كند و پيش ببرد. خوش‌خدمتي‌هايي كه او در دوره صدارتش در وزارت دارايي براي اقليم كردستان كرد و پول‌هاي غيرقانوني كه از وزارت دارايي عراق به اقليم كردستان سرازير كرد (پول‌هايي كه هيچ‌گاه روشن نشد كجا صرف شدند در حالي كه اقليم به مرز ورشكستگي رسيده و حتي از دادن حقوق كارمندهاي خود ناتوان مانده است)، سبب شد تا مسعود بارزاني او را مهره‌اي ارزشمند براي خود بداند و اصرار كند به هر قيمتي شده وزير امور خارجه دولت كاظمي شود.
فواد حسين همانند مسعود بارزاني معتقد به استقلال كردستان است. در همه‌پرسي اقليم كردستان نيز تمام تلاش خود را كرد تا رفراندوم راي بياورد. بعد از افتضاح شكست رفراندوم، او نيز مانند مسعود بارزاني بر اين باور بودند كه عامل اصلي اين شكست ايران بوده است. ايران نه تنها به مخالفت قاطع با اين اقدام اقليم كردستان برخاست بلكه مرزهاي خود را بست. حتي بارزاني بر اين تصور است اگر اعمال فشار ايران به دولت بغداد نبود كه به خيال او چون درگير جنگ فرسايشي با داعش بود، ضعيف شده بود، طرح استقلال كردستان پيش مي‌رفت و روياي ديرينه‌اش محقق مي‌شد. براي همين مسعود بارزاني كينه عميقي نسبت به ايران در دل دارد و بر اين باور است كه هر جا بشود بايد اين زهر خود را خالي كند.
راي ممتنع عراق در سازمان ملل كه زيرنظر شخص وزير امور خارجه عراق صورت گرفته در همين چارچوب قابل ارزيابي است، چراكه مشكل بتوان تصور كرد كه نمايندگي عراق در سازمان ملل بدون هماهنگي با وزير امور خارجه تصميمي را بگيرد. فواد حسين كه سال‌ها رييس دفتر مسعود بارزاني بوده خيلي خوب مي‌داند كه چنين اقدامي چه عواقبي مي‌تواند داشته باشد و تا چه اندازه ناراحتي ايراني‌ها را به دنبال خواهد داشت. علاوه بر آن نيك مي‌داند كه اين اقدام مي‌تواند باعث شكاف ميان تهران و بغداد شود. اتفاقا فواد حسين و مسعود بارزاني احتمالا با همين نيت چنين كاري كردند. مسعود بارزاني و تيمش كه اتفاقا اكثر قريب به اتفاق آنها، ياران نزديك و گوش به فرمان او هستند، تنها منافع شخصي و حزبي خود را ملاك مي‌دانند و براي‌شان منافع يك كشور - در اينجا عراق- اهميتي ندارد چرا كه اصولا اعتقادي به عراق يكپارچه ندارند و همه روياي‌شان در استقلال اقليم كردستان خلاصه مي‌شود. آنها از هر فرصتي براي ابراز كينه خود استفاده مي‌كنند و ابايي هم ندارند كه چه بسا چنين رويكردي بتواند روابط كشورها را به‌هم بريزد.