هيات نمايندگان حكومت افغانستان امروز مذاكراتش را با طالبان از سر مي‌گيرد
وقت‌كشي در دوحه
شهاب شهسواري
بعد از سه هفته توقف در مذاكرات ميان دولت افغانستان و گروه شبه‌نظامي طالبان، هيات نمايندگان حكومت افغانستان به دوحه رفت تا اين مذاكرات را در آستانه يكسالگي پيمان دوستي دولت ايالات متحده امريكا با گروه شبه‌نظامي طالبان از سر بگيرد. مذاكرات ميان دولت افغانستان و گروه شبه‌نظامي طالبان، آذر ماه سال جاري بعد از توافق كابل با آنچه «شيوه كار» مذاكرات توصيف مي‌شد، براي مدت سه هفته متوقف شد تا طرفين با انجام رايزني‌ها، خود را براي مذاكره در مورد يك توافق آماده كنند. در پي توقف مذاكرات دوحه، رييس‌جمهور افغانستان خواستار تغيير محل مذاكرات از دوحه به كابل شد، اما طالبان با اين خواسته موافقت نكرد. هفته گذشته عبدالله عبدالله، رييس شوراي عالي مصالحه ملي افغانستان در نشستي با هيات مذاكره‌كننده دولت افغانستان اعلام كرد كه اختلاف در مورد محل انجام مذاكرات نبايد باعث توقف اين گفت‌وگوها شود و اعلام كرد كه هيات افغانستان حاضر است در موعد مقرر براي ادامه گفت‌وگوها به دوحه، پايتخت قطر سفر كند. برخي منابع از آمادگي هيات افغانستان براي گفت‌وگو در مورد نحوه تقسيم قدرت در افغانستان و مشاركت طالبان در يك دولت موقت انتقالي خبر دادند. با اين حال ناظران معتقدند كه طالبان، حاضر به انجام مذاكرات جدي نيست و با وقت‌كشي منتظر است تا موعد خروج كامل نظاميان خارجي از خاك افغانستان فرابرسد تا با استفاده از اين خلأ، قدرت را از طريق نظامي در كابل در اختيار بگيرد. دو هفته مانده به تحليف رييس‌جمهور جديد ايالات متحده امريكا، هنوز مشخص نيست موضع دولت بعدي امريكا در مورد توافق دولت ترامپ با طالبان براي خروج نظاميان امريكايي از افغانستان چيست.
به گفته مقام‌هاي افغانستان موضوع مذاكراتي كه از امروز در دوحه آغاز مي‌شود، دستور كار مذاكرات صلح در افغانستان است. مذاكرات دوحه ۹ ماه بعد از توافق ميان دولت ايالات متحده امريكا با طالبان آغاز شد. امريكا در هنگام توافق مدعي شده بود كه مذاكرات صلح ميان دولت افغانستان و طالبان به سرعت برگزار مي‌شود و به نتيجه مي‌رسد، اما با گذشت يك سال از آن توافق، طالبان ذره‌اي از جنگ عليه دولت عقب‌نشيني نكرده است. پيش از آغاز اين مذاكرات، امريكا به طالبان وعده داد كه همه نظاميان خود را تا ارديبهشت ماه سال ۱۴۰۰ از خاك افغانستان خارج و تا آن زمان از هر عمليات تهاجمي عليه طالبان خودداري كند و دولت افغانستان را وادار به آزاد كردن همه محكومان شبه‌نظامي از زندان‌هاي اين كشور كند. به‌رغم اين تعهدات، طالبان در يك سال گذشته به جز يك دوره آتش‌بس سه روزه به مناسبت عيد فطر، به صورت پيوسته عمليات تهاجمي خود را براي تصرف سرزمين‌هاي بيشتر در خاك افغانستان ادامه داده است و بر شدت جنگ عليه نيروهاي دولتي و شهروندان غيرنظامي افزوده است.
آمادگي كابل براي گفت‌وگو
در مورد تقسيم قدرت
عبدالحفيظ منصور، عضو هيات جمهوري اسلامي افغانستان مي‌گويد كه در دور دوم مذاكرات صلح با گروه طالبان، بحث اصلي روي چگونگي تقسيم قدرت است و براي حفظ نظام كنوني، حكومت بايد به شكل‌گيري اداره موقت تن دهد. وي كه در «انستيتو مطالعات استراتژيك افغانستان» در كابل صحبت مي‌كرد، گفت: «دور دوم مذاكرات بحث روي مسائل ديني نيست. در دور دوم مذاكرات بحث روي تبادل برنامه‌هاي سياسي نيست كه كدام برنامه به حال افغانستان بهتر است و كدام سازگارتر است. واضح و روشن بحث روي تقسيم قدرت است.» منصور افزود كه طالبان دولت اسلامي افغانستان را پيشنهاد كرده‌اند حكومت هنوز بر جمهوريت و دستاوردهاي سال‌هاي پسين پافشاري دارد، اما هيات مذاكره‌كننده جمهوري اسلامي افغانستان مي‌گويد: «با حفظ نظام ناگزير هستيم كه به طرف حكومت موقت برويم و در كنار اين، حفظ دستاوردها و ارزش‌هاي كنوني يك امر حتمي است.»
اتهام‌زني طالبان و امريكا به يكديگر
در حالي كه طالبان امروز قرار است مذاكراتش را با دولت افغانستان در دوحه از سر بگيرد، سخنگوي اين گروه روز دوشنبه ايالات متحده امريكا را به نقض تعهدات توافقنامه صلح سال گذشته و عمليات تهاجمي عليه اين گروه شبه‌نظامي متهم كرد. ذبيح‌الله مجاهد، سخنگوي طالبان روز دوشنبه نوشت كه نظاميان امريكايي اخيرا يك عمليات هوايي عليه شبه‌نظاميان گروه متبوعش انجام داده‌اند و مفاد توافق آتش‌بس ميان طرفين را نقض كرده است. حملات روزهاي گذشته نظاميان امريكايي در سه ولايت ننگرهار، قندهار و هلمند انجام شده است. اين مقام طالبان تاكيد كرد اگر اين حملات متوقف نشود آنها نيز عكس‌العمل جدي نشان خواهد داد. سوني لگت، سخنگوي نيروهاي امريكايي در افغانستان ضمن رد اين ادعا گفته است كه عمليات نظاميان امريكايي دفاع از خود بوده است و به هيچ‌وجه با مفاد توافق دوستي امريكا و شبه‌نظاميان طالبان منافات ندارد.
ترورهاي هدفمند
طي هفته‌هاي گذشته ترورهاي هدفمند روزنامه‌نگاران، فعالان سياسي و مدني، نظاميان و مقام‌هاي دولتي در شهرهاي بزرگ افغانستان به شكل چشمگيري افزايش يافته است. روز شنبه بر اثر حمله افراد ناشناس به خودروي حامل يك روزنامه‌نگار افغان به كشته شدن او انجاميد. اين پنجمين عضو از خانواده رسانه‌اي افغانستان است كه طي دو ماه اخير كشته مي‌شود. «بسم‌الله عادل ايماق»، روزنامه‌نگار و سردبير برنامه راديويي «صداي غور»، روز گذشته در پي حمله افراد مسلح كشته شد. روز يكشنبه پارلمان افغانستان مسعود اندرابي وزير كشور را براي توضيح درباره وضعيت امنيتي اين كشور به مجلس فراخواند. اندرابي در نشست علني مجلس گفت كه طالبان يك جنگ تمام‌عيار را براي سال آينده تدارك مي‌بيند. وي افزود: نيروهاي افغانستان براي دفاع از مردم و نظام آمادگي كامل دارند. وزير كشور افغانستان طالبان را عامل تمامي حملات هدفمند در شهرها دانست و گفت كه تاكتيك جديد طالبان به عهده نگرفتن حملات است. روز دوشنبه نيز احمدضيا سراج، رييس امنيت ملي افغانستان، براي اداي توضيحاتي در خصوص ترورها و ناامني‌هاي اخير به مجلس فراخوانده شد. وي در مقابل نمايندگان افغانستان تاكيد كرد: «طالبان مي‌خواهد صلح با تاخير مواجه شود تا نظاميان خارجي اين كشور را ترك كنند و به همين دليل بخش‌هاي زيادي از توافقنامه با امريكا را نقض كرده‌اند و زندانيان رهاشده آنها هم به ميدان جنگ و ترورهاي هدفمند بازگشته‌اند.» سراج افزود: «رحمت‌الله نيكزاد خبرنگار الجزيره در غزني توسط يك زنداني رهاشده طالبان كشته شده كه اين زنداني رها شده از سوي امنيت بازداشت شده است.»
واكنش تند به اظهارات پمپئو
اظهارات اخير مايك پمپئو، وزير خارجه ايالات متحده امريكا در مورد كاهش خشونت‌ها عليه سربازان امريكايي در افغانستان، با واكنش تند مقام‌ها و فعالان سياسي افغان مواجه شده است. در حالي كه امريكا سال گذشته يك توافق آتش‌بس با گروه شبه‌نظامي طالبان امضا كرد و تعهد داد كه حملات عليه اين گروه را متوقف مي‌كند، طالبان همچنان به حملاتش عليه نيروهاي نظامي و امنيتي و شهروندان غيرنظامي افغانستان ادامه مي‌دهد. مايك پمپئو كه طي روزهاي گذشته در آستانه پايان دوره وزارتش در حال انتشار ادعاهايي در مورد دستاوردهاي ديپلماتيكش است، شنبه شب در توييتي اعلام كرد كه هيچ سرباز امريكايي در يك‌سال گذشته در افغانستان كشته نشده است. وي پيشرفت گفت‌وگوهاي صلح را باورنكردني دانست و افزود: افغان‌ها براي رسيدن به توافق در حال گفت‌وگو هستند.
روز يكشنبه ارگ رياست‌جمهوري افغانستان در واكنش به ادعاي «مايك پمپئو» وزير امور خارجه امريكا اعلام كرد كه تلفات نظاميان خارجي در اين كشور به اين دليل صفر شده است كه اكنون طالبان عليه مردم و حكومت افغانستان مي‌جنگند. به گزارش ايرنا، معاون سخنگوي رييس‌جمهوري افغانستان در واكنش به پمپئو گفت كه تلفات نظاميان خارجي در افغانستان به اين دليل صفر شده است كه نيروهاي امنيتي به تنهايي جنگ را مديريت مي‌كنند. دواخان مينه‌پال افزود: «تعداد تلفات مردم و حكومت افغانستان در جنگ عليه طالبان بسيار زياد است.» شاه حسين مرتضوي مشاور ارشد امور فرهنگي رييس‌جمهوري افغانستان نيز در صفحه فيسبوك خود نوشته است كه طي يك سال گذشته هيچ سرباز امريكايي در افغانستان توسط طالبان هدف قرار نگرفته است. اما در همين مدت طالبان ۱۸ هزار و ۲۰۰ حمله به مساجد، مدارس، تاسيسات عمومي و علما، غيرنظاميان، خبرنگاران و فعالان جامعه مدني انجام داده است كه بر اثر آن تعداد زيادي كشته و مجروح شده‌اند.» فرخنده زهرا نادري مشاور سابق امور بين‌المللي رييس‌جمهوري افغانستان هم در واكنش به سخنان پمپئو نوشت هرگز صلح را به بهاي بدبختي ديگران تعريف نكنيد، ديپلماسي بايد صلح‌آميز باشد.