جبل‌الطارق به اروپا
نزديك‌تر مي‌شود
محمود فاضلي
خانم آرانچا گونزالس، وزير امور خارجه اسپانيا در جديدترين موضع‌گيري در رابطه با جبل‌الطارق تاكيد كرد،كشورش حرف آخر را در خصوص عضويت جبل‌الطارق در معاهده شينگن مي‌زند. مساله جبل‌الطارق يك موضع كشوري و فراحزبي است؛ به اعتقاد دولت اسپانيا برگزيت سبب نزديك شدن جبل‌الطارق به اسپانيا شده است. اين كشور مي‌تواند تصميم بگيرد چه كسي بر اساس مفاد توافق پسابرگزيت وارد جبل‌الطارق شود. شينگن قوانين، روندها و دستورالعمل‌هايي دارد كه بايد آنها را اجرايي كرد و شامل داده‌هايي مي‌شود كه بر اساس آن تنها اسپانيا به آنها دسترسي دارد. جبل‌الطارق و انگليس به آنها دسترسي ندارند. براي ورود به جبل‌الطارق ملحق شده به ناحيه شينگن، مسووليت كنترل مرزي در اختيار اسپانياست. به همين دليل تصميم نهايي براي ورود افراد به ناحيه شينگن مديريت در اختيار اسپانيا قرار دارد. حضور اسپانيايي‌ها در جبل‌الطارق براي انجام حداقل وظايف كنترل شينگن است. جبل‌الطارق به عنوان يك سرزمين برون مرزي انگليس واقع در منتهي‌اليه جنوب اسپانيا همچنان بخشي از توافقنامه‌هاي اتحاديه اروپا مانند منطقه شينگن خواهد بود. موضع مادريد البته با واكنش تند از سوي فابين پيكاردو، سروزير قلمروي جبل‌الطارق روبه‌رو شد. او در توييتي نوشت:«بر اساس توافق سال جديد ميلادي، تنها جبل‌الطارق است كه درباره ورود افراد به اين منطقه تصميم‌گيري مي‌كند و نيروهاي اسپانيايي كنترلي بر فرودگاه يا بندر در حال حاضر ندارند. اين سرزمين ماست. بر اساس توافق فقط جبل‌الطارق تصميم مي‌گيرد چه كسي وارد جبل‌الطارق شود و افسران اسپانيايي هم‌اكنون و تا 4 سال ديگر هيچ كنترلي بر جبل‌الطارق، بر فرودگاه يا بندر نخواهند داشت.»
بر اساس اين توافق، نيروي مرزي اتحاديه اروپا به نام Frontex به اسپانيا در كنترل امنيت در فرودگاه و بندر جبل‌الطارق براي يك دوره انتقال 4 ساله كمك مي‌كند. جدا شدن رسمي انگليس از اتحاديه اروپا به جبل‌الطارق اجازه مي‌دهد تا به ناحيه شينگن ملحق شود كه ضامن رفت‌و آمد آزادانه مردم و كالاها به اين قلمروي فرامرزي بريتانيا محسوب مي‌شود. بوريس جانسون، نخست‌وزير انگليس در پي اين توافق در توييتي استقبال خود را از اين توافق سياسي درباره روابط جبل‌الطارق با اتحاديه اروپا اعلام كرد:«انگليس هميشه كاملا متعهد به حفظ منافع جبل‌الطارق و حاكميت انگليس بوده و خواهد ماند. پيش از تصويب اين توافق در مجلس عوام بريتانيا، «چارلز ميشل» رييس شوراي اروپا و «اورسولا فن در لين» رييس كميسيون اروپا نيز توافق پسابرگزيت ميان لندن و بروكسل را امضا كردند. «پدرو سانچز» نخست‌وزير اسپانيا نيز ضمن استقبال از اين توافق درخصوص تعيين تكليف وضعيت حاكميت بر «جبل‌الطارق» بر ادامه مذاكرات با دولت بريتانيا تاكيد كرد.
پس از توافق دو طرف «دومينيك راب» وزير خارجه انگليس اعلام كرد با همتاي اسپانيايي خود درخصوص وضعيت آينده جبل‌الطارق به توافق رسيده است. او از گونزالس همتاي اسپانيايي خود به خاطر حسن‌نيت و تلاش مداومي كه به حصول توافق بر سر آينده روابط جبل‌الطارق با اتحاديه اروپا منتج شد، قدرداني كرد. لندن در بيانيه رسمي خود تاكيد كرده است:«پس از همكاري‌هاي شانه به شانه با [فابيان پيكاردو] رييس دولت محلي جبل‌الطارق و گفت‌وگو‌هاي فشرده با دولت اسپانيا درخصوص چارچوبي سياسي براي پايه‌گذاري معاهده‌اي جداگانه بين بريتانيا و اتحاديه اروپا در قبال جبل‌الطارق به توافق دست پيدا كرديم. اكنون اين توافق را به كميسيون اروپا مي‌فرستيم تا مذاكرات درباره معاهده رسمي آغاز شود. در عين حال تمامي طرف‌ها به كاهش تاثيرات اتمام دوره انتقالي برگزيت بر جبل‌الطارق متعهد هستند. انگليس همچنان از حاكميت جبل‌الطارق پشتيباني مي‌كند و متعهد به كاهش تاثير خروج كامل انگليس از اتحاديه اروپاست. ما در پشتيباني خود از جبل‌الطارق و حاكميت آن ثابت قدم باقي مي‌مانيم. همه طرف‌ها متعهد به كاهش اثرات پايان دوره‌گذار در جبل‌الطارق به ويژه اطمينان از روان بودن مرز‌ها هستند. امري كه به نفع ساكنان اين منطقه خواهد بود. فرودگاه و بندر جبل‌الطارق در جديدترين مرز خارجي اتحاديه اروپا قرار گرفته و بازرسي‌هاي آن بر عهده آژانس فرانتكس اتحاديه اروپا خواهد بود. اين توافق تا 4 سال آينده پابرجا خواهد ماند. با اين(توافق) محدوديت‌ها برداشته مي‌شود و شرايط شينگن در جبل‌الطارق اعمال مي‌شود. جبل‌الطارق بخشي از اتحاديه گمركي نيست اما بخشي از بازار واحد محسوب مي‌شود. انتظار مي‌رود اين منطقه دقيقا پس از قطع روابط رسمي انگليس با اتحاديه اروپا، روابط نزديك‌تري با اتحاديه اروپا برقرار كند. دو طرف به توافقي دست يافتند كه بر اساس آن قوانين و سياست‌هاي اتحاديه اروپا همچنان در جبل‌الطارق كه از 300 سال پيش به انگليس تعلق داشته، ادامه خواهد داشت. اين منطقه صخره‌اي در درياي مديترانه كه در موقعيت راهبردي بسيار مهمي مسلط بر آبراه غربي درياي مديترانه قرار دارد، همچنان در حوزه شينگن باقي مانده و تابع مقررات اقتصادي اتحاديه اروپا مي‌ماند. جبل‌الطارق منطقه‌اي كوچك و يكي از سرزمين‌هاي فرادريايي بريتانياست كه از شمال مرز مشترك با اسپانيا دارد. اين منطقه كه نزديك به 30 هزار نفر جمعيت دارد اگرچه از سال 1713 ميلادي تحت حاكميت انگليس قرار دارد اما اسپانيا آن را همچنان بخشي از خاك خود مي‌داند. اين منطقه به جز سياست خارجي و دفاعي داراي خودمختاري بوده و يك پايگاه دريايي انگليس در آن مستقر است. 95.9 درصد جمعيت اين منطقه در همه‌پرسي 23 ژوئن 2016 به ماندن انگليس در اتحاديه اروپا راي دادند. دولت اسپانيا به دنبال راي مردم انگليس براي خروج از اتحاديه اروپا در همه‌پرسي ياد شده، خواهان حاكميت مشترك بر جبل‌الطارق شده بود. حدود 15هزار كارگر مرزي هر روز براي كار وارد اين منطقه مي‌شوند و پس از اتمام ساعات كاري خود به منازل خود در خاك اسپانيا باز مي‌گردند.