رئاليسم جادويي مسن‌ترين قهرمان المپيك
۱۰۰ سال عشق به زندگي
ترجمه: مرضيه حسين‌خاني
اگر يك فيلمنامه‌نويس هاليوودي داستان خارق‌العاده اگنس كلتي، پيرترين قهرمان المپيك در جهان كه روز شنبه صدمين سالگرد تولدش را جشن گرفت بردارد و تبديل به فيلمنامه كند و به كمپاني‌ها ارايه دهد، حتما به او گفته خواهد شد كه داستانش را كمي تعديل كند. فرار از دست نازي‌ها با شناسنامه جعلي و بعد جان به در بردن از هولوكاست و سپس فرار از درگيري شوروي و مجارستان؟ حضور در مسابقات المپيك در ۳۱ سالگي براي نخستين بار؟ حضور در المپيك ملبورن در ۳۵ سالگي و كسب چندين مدال؟ يك قرن زندگي كردن و همچنان شور و انرژي حيات داشتن؟ اين به نظر رئاليسم جادويي است. با اين حال اين دقيقا زندگي اگنس است.
اگنس مي‌گويد: «اين ۱۰۰ سال براي من مثل ۶۰ سال حس شده است.» او در حالي كه كيك تولد كه روي آن شمع‌ها و لوازم آتش‌بازي ديده مي‌شود و مي‌تواند تمام بوداپست را روشن كند، روبه‌رويش قرار دارد لبخند بزرگي مي‌زند. كتاب جديدي در مورد كلتي از وي به عنوان ملكه ژيمناستيك ياد كرده است. چيزي كه او خيلي متواضعانه آن را اغراق‌آميز توصيف مي‌كند. او در حالي كه در دوران اوج خود سه رقابت المپيك را از دست داد ۱۰ مدال به دست آورد كه ۵ تاش طلا بود. او همچنان مسن‌ترين ورزشكار رشته ژيمناستيك است كه به مدال طلا دست پيدا كرده است. درست همان‌طوركه توماس باخ رييس كميته بين‌المللي المپيك در پيام تبريكش به كلتي گفت او مي‌توانست صاحب مدال‌هاي خيلي بيشتري در المپيك باشد.
اگنس در ۱۶ سالگي اولين عنوان ملي خود را به دست آورد. او انتظار داشت در بازي‌هاي توكيو ۱۹۴۰ شركت كند. در عوض به دليل يهودي بودن از باشگاه ژيمناستيكي كه در آن كار مي‌كرد اخراج و مجبور شد مخفيانه زندگي كند. وي در مصاحبه اخير خود گفت: «من موفق به خريد مدارك يك دختر مسيحي شدم. او تقريبا هم سن و سال من بود. در مجارستان همه يهوديان براي شناسايي شدن مجبور بودند يك ستاره زرد روي لباس‌شان بزنند. اما من قبول نكردم و با اوراق جعلي خود موفق شدم از كشور فرار كنم. من در يك روستاي دورافتاده اقامت كردم و به عنوان يك پيشخدمت مشغول به كار شدم.»
بسياري از اعضاي خانواده اگنس به اندازه وي خوش‌شانس نبودند. پدر و عموهاي او در ميان چندين هزار يهودي مجارستاني بودند كه در جريان هولوكاست كشته شدند. اگرچه خواهر و مادر او به لطف كمك رائول والنبرگ ديپلمات سوئدي زنده ماندند. مورخان ۴۶ ورزشكار المپيكي را شناسايي كردند كه در اردوگاه كار اجباري نازي‌ها جان خود را از دست دادند. از جمله ۱۳ نفر در آشوويتس. معلوم نيست چند ستاره بالقوه ديگر دنياي ورزش در آن اردوگاه‌ها به قتل رسيدند!
بعد از جنگ اگنس مي‌خواست وارد المپيك شود اما در آستانه سال ۱۹۴۸ و بازي‌هاي لندن به خاطر آسيب‌ديدگي رباط صليبي غايب بود. در ۳۱ سالگي در حالي كه اكثر ورزشكاران بازنشسته مي‌شدند وي در هلسينكي ۱۹۵۲ چهار مدال كسب كرد. از جمله يك طلا در حركات زميني. او سپس به شكل حيرت‌آوري در ۳۵ سالگي با 6 مدال شامل ۴ طلا موفق‌ترين ورزشكار بازي‌هاي ملبورن لقب گرفت. آنچه دستاورد كلتي را خارق‌العاده مي‌كند، اين بود كه او با لاريسا لاتينينا ورزشكار اهل شوروي روبه‌رو شد. او با ۱۸ مدال پرافتخارترين زن تاريخ المپيك است. اگنس در حالي با او مبارزه كرد كه در پس‌زمينه قيام مجارستان عليه اتحاد جماهير شوروي رقم خورده بود.
همان‌طوركه ديويد گلدبات در كتاب معتبر خود« The Games » خاطرنشان كرده است تيم‌هاي مجارستان و شوروي با يك كشتي از اروپا به ملبورن حركت كرده بودند و همان موقع روند قيام و جنگ مجارها عليه شوروي آغاز شده بود. وقتي در مرحله يك چهارم نهايي واترپلو دو تيم مقابل هم قرار گرفتند جنگ به استخر كشيده شد. درگيري‌ها رو و زير آب آغاز شد. در دقايق پاياني كه مجارستان ۴ بر صفر جلو بود يكي از بازيكنان آنقدر ضربه خورد كه ابرويش شكاف برداشت و سپس خونريزي شديدي كرد. طبيعي بود كه كلتي با پيدا كردن شغل مربيگري ژيمناستيك در سرزمين‌هاي اشغالي فلسطين تصميم گرفت به مجارستان برنگردد.
شايد جاي تعجب باشد كه او دهمين المپيكي مسن به حساب مي‌آيد كه هنوز زنده است. همراه با ملوان اروگوئه‌اي فليكس سينرا كه در بازي‌هاي المپيك ۱۹۴۸ لندن شركت كرد و هفته آينده ۱۰۵ ساله خواهد شد. نكته قابل توجه اينكه سه ورزشكار حاضر در المپيك ۱۹۳۶ برلين هنوز با ما زندگي مي‌كنند. پيرترين شناگر امريكايي آيريس كامينگز است كه ماه گذشته ۱۰۰ ساله شد. او نه تنها يك ورزشكار باورنكردني بود بلكه در جنگ جهاني دوم با ۱۸ نوع هواپيماي مختلف عمليات نظامي انجام داده بود. با اين حال چند نفر از داستان او يا داستان يك زن از دوران گذشته اطلاع دارند؟ پيش از اين ما نام ماجيكال ماگيارس بازيكن تيم شوروي را شنيده بوديم كه در جريان پيروزي ۶ بر ۳ تيمش مقابل انگليس در ومبلي حضور داشت. اما كلتي كه وقتي ورزش زنان جذابيت‌هاي خاص خودش را داشت درخشيده بود نسبتا ناشناخته باقي مانده است.
وب‌سايت Oldest Olympian كساني كه هنوز زنده هستند را رديابي مي‌كند و مرگ ستاره‌هاي ورزش را درج مي‌كند. به تازگي چند نفر از اين ورزشكاران درگذشته‌اند. خوشبختانه هنوز اگنس كه يك نوازنده عالي ويولن‌سل است در سلامت كامل به سر مي‌برد. هنگامي كه يك گروه فيلمبرداري چند سال پيش به خانه‌اش رفتند او نشان داد هنوز مهارت‌هاي ژيمناستيكش را حفظ كرده است. قبل از آن او با فشار دادن دست مصاحبه‌كننده نشان داد بدنش چقدر قوي است. با اين اوصاف دكترش به او توصيه كرد كه ديگر از انجام حركت ۱۸۰ درجه خودداري كند. او در توضيح عمر طولاني خود گفت: «من زندگي را دوست دارم. سلامتي اصل است. بدون آن هيچ چيزي وجود ندارد.»
منبع: گاردين