«بيت كوين»، عامل خاموشي‌ها نيست

آويده‌علم‌جميلي| براي دريافت اطلاعات از فعاليت ماينرهاي چيني در ايران و احتمال افزايش فشار بر نيروگاه‌هاي برق با سيداميد علوي، نايب‌رييس كميسيون رمزارز و بلاكچين نظام صنفي رايانه‌اي تماس گرفتيم. او معتقد است مسووليت مشكلات فعلي كشور در خصوص تامين برق بر دوش وزارت نيرو است. چرا كه اين وزارتخانه بايد برق كشور را در هر شرايطي تامين كند.  علوي در پاسخ به پرسش ما مبني بر اينكه برخي معتقد‌ند فعاليت ماينرهاي چيني باعث فشار بر نيروگاه‌ها و افت ولتاژ برق مي‌شود، گفت: «شرايط فعلي به دليل سوءمديريت است. چرا كه مصرف برق صنعت ماينينگ آنقدر زياد نيست. بر اساس گفته مسوولان فعالان قانوني اين صنعت زير 200 مگاوات در ساعت مصرف برق دارد. اگر فعاليت ماينرهاي غيرقانوني نيز 100 مگاوات باشد، كل مصرف برق ماينينگ 300 مگاوات خواهد بود. توليد برق ايران روزانه 70 هزار مگاوات در ساعت است. مصرف برق توسط ماينرها در توليد برق كشور ديده نمي‌شود. پس اين صنعت نمي‌تواند عامل اصلي قطعي يا افزايش فشار بر نيروگاه‌ها باشد. تمام صنايع نياز به انرژي دارند. زماني كه وزارت نيرو انشعاب برق را تقسيم مي‌كند از طريق شبكه توزيع، ترانس‌هايي را بر اساس نوع انشعاب كه صنعتي، خانگي يا كشاورزي است، ايجاد مي‌كند. هيچ فرد يا گروهي نمي‌تواند بيشتر از ميزان انشعاب خود مصرف كند. چرا كه اين تجهيزات يا انشعاب‌ها در شبكه برق اجازه مصرف بيش از اندازه را نمي‌دهند. بنابراين زماني كه وزارت نيرو انشعابي را به نام مشتركان مي‌كند بايد روي آن محاسباتي انجام داده و برقش را تامين كند. اينكه در تابستان يا زمستان مشكل كمبود افت ولتاژ ايجاد مي‌شود، نتيجه نبود مديريت مناسب است. نمي‌توان مصرف‌كننده را مقصر قطعي برق بدانيم. اما نبايد از اين نكته غافل شد كه تحريم نيز در كنار سوءمديريت فشار وارد كرده تا توليد برق به درستي انجام نشود. نكته ديگر در خصوص هزينه برق است. اينكه وزارت نيرو هزينه برق با ماينرهاي چيني را به چه ميزان حساب مي‌كند، مستلزم انتشار قبض برقي است كه براي ماينرهاي چيني صادر مي‌كند. به دليل عدم انتشار اين قبض، نمي‌دانيم كه هزينه مصرف برق آنها چقدر است. اما نبايد از اين نكته غافل شد كه هر زمان مشكل كمبود برق وجود دارد، وزارت نيرو به دنبال مقصر است.  نايب‌رييس كميسيون رمزارز و بلاكچين نصر در پاسخ به پرسش ديگري مبني بر اينكه آيا حضور ماينرها در ايران قانوني است و به صورت كلي آيا در سال‌هاي اخير افزايش داشته؟، پاسخ داد: « از آنجايي كه شبكه بلاكچين بيت كوين كاملا شفاف است، هر تغييري كه در آن رخ دهد براي همه افراد قابل رويت است. اگر فعاليت ماينرهاي چيني در دو، سه ماه اخير تغييري مي‌كرد، بايد شاهد افزايش قدرت چشمگيري در شبكه بلاكچين بيت‌كوين مي‌بوديم. كه چنين اتفاقي رخ نداده. يك سال پيش چيني‌ها زماني كه اين صنعت قانوني نداشت (غيرقانوني هم نبود) شروع به فعاليت كردند. در ابتداي امر به دليل نداشتن قانون، ماينرها از انشعابات صنعتي براي استخراج بيت‌كوين استفاده مي‌كردند كه باعث برخي اعتراض‌ها از سوي فعالان بلاكچين ايراني شد. وقتي مصوبه هيات دولت به تصويب رسيد، نرخ متوسط صادراتي برق براي اين صنعت درنظر گرفته شد و قبض برق فعالان اين صنعت به روز و به 965 تومان در هر كيلو وات ساعت رسيد. افرادي را نيز كه پيش از مصوبه هيات دولت فعاليت ماينينگ كرده و از برق صنعتي استفاده مي‌كردند نيز مجبور به پرداخت مابه التفاوت اين رقم شدند. به گفته وزارت نيرو، چيني‌ها هم همان قيمت ماينرهاي ايراني را مي‌پردازند. يك سال پيش تفاوت بين قيمت پرداختي توسط ماينرهاي ايراني و چيني وجود داشت اما پس از مصوبه هيات دولت اين تفاوت قيمتي از بين رفت.  علوي در پاسخ به اينكه اعتراض‌ها به فعاليت چيني‌ها تا پيش از آنكه مصرف برق‌شان بر اساس نرخ صادراتي شود، چه بود، گفت: «چيني‌ها در فارم رفسنجان فعاليت ماينينگ انجام مي‌دهند كه كيلوواتي 60 تومان بود. علت اين رقم نيز به دليل استفاده از تجهيزاتي مانند پست تبديل سطح ولتاژ برق و انشعاب صنعتي برق بود كه پيش‌تر براي ساخت كارخانه فروكروم مي‌خواستند راه‌اندازي كنند. به دليل تحريم‌ها اين كارخانه به مرحله اجرايي نرسيد. از آن پس اين افراد از آن انشعابي كه گرفته بودند براي ماينينگ استفاده كردند. اين امر باعث اعتراض ماينرهاي ايراني شد. چرا كه تا آن زمان قبض برق ماينرهاي ايراني با چيني‌هاي حاضر در منطقه رفسنجان متفاوت بود. پس از اعتراض‌ها، وزارت نيرو نيز قبض برق ماينرهاي چيني را تغيير داد و نرخ صادراتي را براي آنها صادر كرد.  اين كارشناس حوزه بلاكچين در خصوص مشكلات فعلي برق نيز گفت: «مشكل برق زمستان به دليل سوءمديريت‌هاست. رقم بدهي وزارت نيرو به نيروگاه‌هاي برق حدود 50 هزار ميليارد تومان برآورد شده است. نيروگاه‌هاي برق در دو، سه سال اخير به دليل برخي مشكلات از جمله طلب مالي از وزارت نيرو نتوانستند تعمير و نگهداري را به خوبي انجام دهند از سوي ديگر نيروگاه‌ها نيز نمي‌توانند توسعه پيدا كنند. با تداوم اين روند در تابستان نيز مشكل خواهيم داشت. چرا كه مصرف به توليد نزديك مي‌شود و دچار خاموشي‌ها براي جبران كمبود توليد مي‌شويم. هميشه بايد ظرفيت توليد از مصرف بيشتر باشد. از طرف ديگر به دليل مصرف بالاي گاز خانگي در زمستان، تامين گاز انشعاب صنعتي سخت مي‌شود. براي همين به برخي نيروگاه مانند شهيد رجايي و منتظر قائم به جاي گاز، مازوت براي توليد برق اختصاص داده مي‌شود.راه‌حل نيز در گسيل گاز به مصارف صنعتي به جاي خانگي و استفاده از برق براي گرمايش منازل و بخش خانگي است. با افزايش گازرساني به بخش صنعت، ظرفيت توليد نيز افزايش يابد. در اين صورت از برق به جاي گاز براي مصارف خانگي استفاده مي‌شود. بايد به اين نكته توجه داشت كه در ساير كشورها به دنبال مصرف كننده برق هستند تا محدود كردن مصرف ولي در كشور ما به دليل سوءمديريت وزارت نيرو و چند نرخي بودن برق مصرف كننده و صنايع را سركوب مي‌كنند. علوي در پاسخ به اين پرسش كه آيا در مناطق آزاد ماليات‌ها گرفته نمي‌شود. آيا از فعاليت ماينينگ چيني‌ها ماليات اخذ مي‌شود، خاطرنشان كرد: «اينها در حيطه قوانين بالادستي است. اينكه چيني‌ها ماليات مي‌دهند يا خير بايد از وزارت اقتصاد جويا شد. بر اساس مصوبه هيات دولت در 13 مرداد سال 98 ماينرها موظف هستند رمز ارزشان را براي واردات كالا در اختيار بانك مركزي قرار دهند. بانك مركزي نيز آن را به واردكننده تخصيص مي‌دهد. اگر اين اتفاق نيفتد، مشمول ماليات مي‌شوند.»