گروه ديپلماسي
باز هم يك تور منطقه‌اي ديگر. محمدجواد ظريف، وزير خارجه روز گذشته (دوشنبه) در نخستين مقصد اين تور با الهام علي‌اف، رييس‌جمهور آذربايجان و همتاي خود در كشور ميزبان ديدار كرد. وزير خارجه در بدو ورود به باكو ضمن ابراز خرسندي از انجام اين سفر كه يك‌بار هم به تعويق افتاده بود، مقصد‌هاي بعدي خود را روسيه، ارمنستان، گرجستان و احتمالا تركيه اعلام كرد. نگاهي به ليست كشورهاي ميزبان ظريف در چند روز پيش‌رو نشان مي‌دهد كه گفت‌وگو درباره تحولات اخير قره‌باغ كه علاوه بر آذربايجان و ارمنستان، روسيه و تركيه نيز نقش مستقيمي در آن داشتند، اصلي‌ترين هدف اين سفر است. وزير خارجه در آغاز اين تور منطقه‌اي درباره علت اين سفرها گفت: موضوع اصلي بحث همكاري‌هاي منطقه‌اي در اين منطقه است كه براي ما از اهميت بسيار بالايي برخوردار است و ارتباطات دوجانبه با اين كشورها كه ايران با اين كشورها داراي رابطه بسيار خوب و نزديكي است. ظريف در بدو ورود به باكو با استقبال از تحولات اخير در اين منطقه گفت: خشنود هستيم كشور و ملت برادر ما آذربايجان سرزمين‌هاي خودش را به دست آورده و امروز سرزمين‌هاي آذري در اختيار مردم آذربايجان است و علاقه‌منديم كمك كنيم كه هر چه زودتر ساكنان سرزمين‌هاي آزاد شده به محل اقامت خود برگردند.
آمادگي ايران براي مشاركت فعال
در بازسازي مناطق آزاد شده
ديدار ظريف با «الهام علي‌اف»، رييس‌جمهور آذربايجان پيش از ظهر دوشنبه انجام شد. وزير امور خارجه در اين ديدار با تبريك پيروزي‌هاي اخير به دولت و ملت جمهوري آذربايجان بر گسترش همكاري‌هاي دوجانبه تاكيد كرد.
ظريف با استقبال از طرح پيشنهادي رييس‌جمهور آذربايجان تحت عنوان ابتكار همكاري‌هاي منطقه‌اي ۶جانبه، آمادگي جمهوري اسلامي ايران براي كمك و همكاري در همه زمينه‌هايي كه به برقراري صلح، ثبات و آرامش در منطقه كمك كند را اعلام كرد. وزير امور خارجه كشورمان با اشاره به سفر موفقيت‌آميز وزير امور خارجه و همچنين معاون نخست‌وزير جمهوري آذربايجان به كشورمان، همكاري‌هاي فيمابين به ويژه در حوزه‌هاي اقتصادي را آماده جهش ارزيابي كرد. ظريف با ابراز خرسندي از نتايج برگزاري چهاردهمين دور اجلاس كميسيون مشترك همكاري‌هاي اقتصادي دو كشور، آمادگي جمهوري اسلامي ايران براي مشاركت فعال در بازسازي مناطق آزاد شده خصوصا در زمينه‌هاي ساخت و ساز، صدور خدمات فني - مهندسي، برق و انرژي، كشاورزي، كشت فراسرزميني، مين‌روبي، بازسازي مساجد و بناهاي تاريخي را اعلام كرد.
استقبال علي‌اف از حضور شركت‌هاي ايراني در بازسازي قره‌باغ
الهام علي‌اف، رييس‌جمهور آذربايجان نيز در اين ديدار با قدرداني از مواضع جمهوري اسلامي ايران در تحولات اخير در منطقه از سطح همكاري‌هاي فيمابين ابراز خرسندي و فضاي موجود براي توسعه مناسبات در همه زمينه‌ها خصوصا حوزه همكاري‌هاي اقتصادي را مثبت ارزيابي كرد. او با برشمردن پروژه‌هاي اقتصادي بين دو كشور، از حضور شركت‌هاي ايراني در بازسازي قره‌باغ استقبال كرد و با ابراز خرسندي از ديدگاه جمهوري اسلامي ايران در خصوص ابتكار ۶جانبه، اين پيشنهاد را به نفع صلح و منافع مشترك در منطقه ارزيابي كرد. الهام علي‌اف همچنين از برگزاري نشست‌هاي ٣ جانبه ايران- آذربايجان - روسيه و همچنين ايران - آذربايجان - تركيه در آينده استقبال كرد.
اعلام آمادگي كامل ايران براي همكاري
«جيحون بايراموف»، وزير امور خارجه آذربايجان و محمدجواد ظريف در ديدار دوجانبه‌اي كه پس از ديدار ظريف با الهام علي‌اف، رييس‌جمهور آذربايجان صورت گرفت درباره موضوع‌هاي مهم مورد علاقه دو كشور در حوزه‌هاي مختلف گفت‌وگو كردند.
وزير امور خارجه ايران با ابراز خرسندي از حضور در جمهوري آذربايجان پس از آزادي سرزمين‌هاي اشغالي اين كشور و اداي احترام به قربانيان جنگ خصوصا غيرنظاميان، با خانواده‌هاي آنان ابراز همدردي كرده و مرحله جديد را برهه مهمي براي كمك به برقراري صلح و ثبات در منطقه و منافع همه طرف‌ها ارزيابي كرد.
ظريف هدف از سفر به منطقه و آغاز آن از باكو را تلاش و مساعدت براي برقراري صلح و آرامش عنوان و از اينكه ديدارهاي فشرده مقامات جمهوري آذربايجان و كشورمان در ماه‌هاي اخير در سطح مناسبي گسترش يافته است، ابراز خرسندي كرد. وزير خارجه با اعلام آمادگي جمهوري اسلامي ايران براي حضور فعال و گسترده در بازسازي مناطق آزاد شده كه در مرزهاي مشترك دو كشور نيز واقع شده است، به گفت‌وگوهاي نتيجه‌بخش دو كشور در اجلاس اخير كميسيون مشترك همكاري‌هاي اقتصادي دو كشور اشاره و ديدگاه اعلام شده از سوي رييس‌جمهور آذربايجان در ديدار امروز را بيانگر عزم جدي دو كشور براي همكاري‌ها عنوان كرد. ظريف با اعلام اينكه سقفي براي همكاري‌هاي فيمابين قائل نيستيم، آمادگي همه‌جانبه بخش‌هاي مختلف اقتصادي در ايران براي حضور فعال در پروژه‌هاي اقتصادي جمهوري آذربايجان را اعلام و برقراري آرامش در منطقه را فرصت بزرگي براي همكاري‌هاي دو كشور در زمينه ترانزيت و فعال‌سازي كريدورهاي شرق- غرب و شمال- جنوب برشمرد.
قدرداني آذربايجان از مواضع ايران
جيحون بايراموف، وزير امور خارجه جمهوري آذربايجان در اين ديدار مناسبات دو كشور را بر پايه دوستي و مشتركات تاريخي و فرهنگي خواند و از مواضع ايران در سطوح عالي و مردمي در قبال تماميت ارضي و حق حاكميت اين كشور قدرداني كرد. او با اشاره به تبادل هيات‌هاي بلندپايه بين دو كشور، توسعه مناسبات اقتصادي را به عنوان يكي از اولويت‌هاي مهم در روابط دو كشور ارزيابي كرد و برگزاري نشست اخير كميسيون مشترك همكاري‌هاي اقتصادي را بيانگر اين مهم دانست. همكاري‌هاي دو كشور در حوزه خزر، موضوعات فرهنگي، همكاري‌ها در حوزه آب، حمل و نقل و حوزه‌هاي بين‌المللي و همكاري‌هاي ٣جانبه با تركيه، از ديگر موضوعات مورد گفت‌وگو و تبادل نظر وزراي امور خارجه جمهوري اسلامي ايران و جمهوري آذربايجان در اين ديدار بود.
از مشاركت در بازسازي تا تعمير مساجد
و اماكن تاريخي
«شاهين مصطفي‌اف» معاون نخست‌وزير جمهوري آذربايجان سومين ميزبان ظريف در باكو بود. «شاهين مصطفي‌اف» كه عهده‌دار مسووليت طرف آذربايجاني كميسيون مشترك همكاري‌هاي اقتصادي دو كشور نيز است، در ديدار با وزير خارجه آخرين تحولات روابط در حوزه اقتصادي را مورد بحث و بررسي قرار داد.
ظريف در اين ديدار با قدرداني از جايگاه ويژه شاهين مصطفي‌اف و تلاش وي در تحقق همكاري‌هاي دو كشور به ويژه با توجه به دستاوردهاي نشست اخير كميسيون مشترك همكاري‌هاي اقتصادي كه هفته گذشته در تهران برگزار شد، آمادگي ايران در ورود جدي و موثر در حوزه بازسازي مناطق آزاد شده خصوصا در ابعاد انرژي، فني و مهندسي، كشاورزي، مين‌روبي و تعمير مساجد و اماكن تاريخي و فرهنگي را مورد تاكيد قرار داد.
شاهين مصطفي‌اف، معاون نخست‌وزير جمهوري آذربايجان نيز در اين ديدار با قدرداني از مواضع تهران در خصوص بحران قره‌باغ، برنامه‌هاي پيش روي دولت جمهوري آذربايجان براي استفاده از ظرفيت‌هاي مربوط به مناطق آزاد شده در برقراري ثبات و توسعه اشاره و برخي طرح‌هاي اقتصادي، ترانزيتي و حمل و نقل در منطقه را تشريح كرد. او همچنين دستاوردهاي چهاردهمين اجلاس كميسيون مشترك همكاري‌هاي اقتصادي در زمينه همكاري‌هاي دو كشور در حوزه‌هاي مين‌زدايي، استفاده از شركت‌هاي ايراني براي بازسازي مناطق آزاد شده، همكاري در حوزه كشاورزي، بازسازي اماكن مذهبي و فرهنگي، حمل و نقل و لجستيك، راه‌آهن، ساخت پل و ارايه تسهيلات براي حمل بار از مبدا كشورمان و بدون نياز به تخليه در گمركات جمهوري آذربايجان، توضيحاتي ارايه كرد.
بازتاب سخنان ظريف
اظهارات محمدجواد ظريف در بدو ورود به باكو با محوريت ابراز خرسندي از آزادسازي مناطق اشغالي آذربايجان در رسانه‌هاي منطقه‌اي به خصوص تركيه بازتاب قابل توجهي داشت. آناتولي در گزارشي درباره اين سفر هدف از آن را توسعه همكاري‌هاي منطقه‌اي دانست. اين رسانه با اشاره به اظهارات ظريف نوشت كه وزير خارجه ايران از آزادسازي مناطقي كه در اشغال ارمنستان بود و در نتيجه طرح روسيه از ماه نوامبر سال گذشته به آذربايجان بازگشت، استقبال كرده و از آمادگي تهران براي كمك به بازسازي اين مناطق سخن گفت. در ادامه اين گزارش به تلاش تهران و باكو براي تعريف پروژه‌هاي اقتصادي مشترك اشاره و نوشته شد: دو طرف هفته گذشته براي افزايش همكاري‌هاي اقتصادي با يكديگر به تفاهم رسيدند و باكو هم از تلاش‌هاي ايران براي حضور فعال در بازسازي در منطقه قره‌باغ استقبال كرد. ايران كه 132 كيلومتر مرز مشترك با آذربايجان دارد معمولا در بحران قره‌باغ موضع خنثي مي‌گرفت، اما اين‌بار مواضع اين كشور همراستا با مبارزه با اشغال مناطق توسط ارمنستان بود و منجر به فاصله گرفتن ايران از موضع خنثي قبلي شد. تهران اخيرا براي ايفاي نقش در تقويت آتش‌بس ميان آذربايجان و ارمنستان اعلام آمادگي كرده و البته تاكيد دارد كه اين بحران نياز به راهكاري دائمي دارد.
اولويت با تركيه است نه ايران
ديلي صباح نيز در گزارشي درباره تلاش ايران براي جلب فرصت‌هاي بازسازي در مناطق آزاد شده آذربايجان نوشت: مقام‌هاي باكو به صراحت اعلام كرده‌اند كه روند اداري براي سرمايه‌گذاري و مشاركت در بازسازي مناطق آزاد شده را تسهيل خواهند كرد، اما اولويت با كمپاني‌هاي كشور تركيه است، چراكه كار اين كمپاني‌ها عمدتا از كيفيت بيشتري به نسبت سايرين برخوردار است. اين رسانه ترك در ادامه نوشت: باكو بلافاصله پس از پايان اشغال مناطق توسط ارمنستان، كمپين مشاركت ساير كشورها در بازسازي مناطق آزاد شده را آغاز كرد.
مقصد بعدي؛ مسكو
محمدجواد ظريف شامگاه دوشنبه باكو را به مقصد مسكو ترك كرد. وزارت خارجه روسيه در بيانيه‌اي در اين باره اعلام كرد كه امروز (سه‌شنبه) «سرگئي لاوروف» وزير خارجه اين كشور و «محمدجواد ظريف» وزير خارجه جمهوري اسلامي ايران درباره منطقه قره‌باغ كوهستاني گفت‌وگو خواهند كرد. بنا بر گزارش «آرمن پرس»، اين وزارتخانه در بيانيه‌اي اعلام كرد: بيست و ششم ژانويه سرگئي لاوروف، وزير خارجه روسيه و محمدجواد ظريف، وزير خارجه ايران در مسكو گفت‌وگو خواهند كرد. اين بيانيه افزود: انتظار مي‌رود دو طرف درباره برخي موضوعات مهم در دستور كار بين‌المللي و منطقه‌اي از جمله وضعيت منطقه قره‌باغ گفت‌وگو كنند.
دستورالعمل صلح پايدار در ترتيبات منطقه‌اي فراگير است
«محمدجواد ظريف»، وزير خارجه پس از پايان سفر يك روزه به باكو در گزارشي توييتري در اين باره نوشت: همين حالا مذاكرات گسترده و مفيد در باكو درباره روابط دوجانبه و همكاري منطقه‌اي را با «الهام علي‌اف» رييس‌جمهور، «شاهين مصطفي‌اف» قائم‌مقام نخست‌وزير و «جيحون بايراموف» وزير خارجه جمهوري آذربايجان به پايان رساندم. دستورالعمل صلح پايدار در ترتيبات منطقه‌اي فراگير از جمله كريدورهاي ترانزيتي كه همه از آن سود مي‌برند، نهفته است.
ديدار مهم و مفيد ظريف با علي‌اف
محمدجواد ظريف، وزير امور خارجه پس از پايان ديدارهايش در باكو در جمع خبرنگاران با خوب توصيف كردن اين سفر، آن را شروع يك سفر منطقه‌اي در حوزه ققفاز براي بحث درباره روش‌هاي تقويت ثبات و صلح در اين منطقه و همچنين بحث‌هاي دوجانبه خواند.
او افزود: در ماه‌هاي گذشته با جمهوري آذربايجان در حوزه دوجانبه همكاري‌هاي خيلي خوبي داشتيم و براي حل و فصل مشكل منطقه‌اي نيز تلاش‌هايي شد و سفر آقاي عراقچي (معاون سياسي وزير خارجه) به جمهوري آذربايجان را داشتيم.
ظريف با بيان اينكه امروز هر دو حوزه را در ديدار با مقامات اين كشور پيگيري كرديم، خاطرنشان كرد: ملاقات با آقاي الهام علي‌اف بسيار مهم و مفيد بود، هم در مورد ابتكار منطقه‌اي و روش‌هاي همكاري در حوزه‌هاي مختلف به صورت چندجانبه در منطقه از ترانزيت تا همكاري‌هاي ديگر در حوزه منطقه‌اي، انرژي با همكاري همه كشورها كه بتواند صلح و ثبات را در منطقه تقويت كند و همين طور در خصوص همكاري‌هاي دوجانبه.