استقبال القاعده از خروج امريكا از افغانستان
دو تن از اعضاي گروه القاعده در گفت‌وگويي با شبكه سي‌ان‌ان اعلام كردند
جنگ با امريكا هنوز تمام نشده است
آرمين منتظري
روز گذشته دهمين سال كشته شدن اسامه بن‌لادن رهبر القاعده توسط نيروهاي امريكايي بود و اتفاقا روند خروج نيروهاي امريكايي در افغانستان نيز در همين زمان آغاز شد. نام بن‌لادن و شبكه تروريستي‌اي كه او ايجاد كرد براي ساليان سال محور استراتژي ضدتروريسم دولت امريكا قرار گرفت. با اعلام جو بايدن، رييس‌جمهوري امريكا مبني بر خروج نيروهاي امريكايي از افغانستان به نظر مي‌رسد كمپين ضد تروريستي دولت امريكا وارد مرحله جديدي شده است. اما حالا القاعده بار ديگر اعلام كرده كه تا پايان مبارزه‌اش با امريكا راه زيادي باقي مانده است. دو نيروي عملياتي القاعده در مصاحبه‌اي با شبكه سي‌ان‌ان گفته‌اند: «جنگ با امريكا در همه جبهه‌ها ادامه خواهد داشت مگر اينكه نيروهاي امريكايي از همه كشورهاي اسلامي خارج شوند.» در گذشته نيروهاي القاعده به ندرت مصاحبه مي‌كردند و همواره سعي مي‌كردند خود را پشت جرياني پروپاگاندا مخفي كنند. هنوز مشخص نيست كه چرا اين دو نيروي عملياتي القاعده به اين صورت مصاحبه كرده‌اند. برخي تحليلگران معتقدند تصميم دولت بايدن براي خروج نيروهاي امريكايي از افغانستان باعث شده نيروهاي القاعده بار ديگر فرصت را براي فعاليت مناسب ببينند. برخي ديگر معتقدند القاعده قصد دارد با استفاده از اين فرصت شكست‌هاي اخيرش را بپوشاند.
زماني القاعده بزرگ‌ترين و خطرناك‌ترين گروه تروريستي در سراسر جهان بود اما اين روزها كمتر سر و صدايي از آنها به گوش مي‌رسد. اما واقعيت اين است كه القاعده هنوز نفس مي‌كشد. و حالا براساس ادعاي اين دو عضو القاعده، اين گروه تروريستي بار ديگر قصد دارد فعاليت خود را از سر بگيرد. آن‌هم درست زماني‌كه نيروهاي امريكايي در حال خروج از افغانستان هستند. شواهد امر نشان مي‌دهد القاعده بار ديگر مانند گذشته قصد دارد به همكاري و شراكت با طالبان بپردازد. در مصاحبه اين دو عضو طالبان با سي‌ان‌ان، آنها صراحتا از گروه طالبان بابت زنده نگه داشتن نبض مبارزه با امريكا تشكر كردند: «با تشكر از افغان‌ها كه از برادران مسلح خود حمايت و حفاظت مي‌كنند، بسياري از نيروهاي جهاني در نقاط مختلف جهان اسلام همچنان با موفقيت به انجام عمليات مشغولند.»
برنامه دولت امريكا اين است كه تا تاريخ يازدهم سپتامبر سال جاري ميلادي به جنگ طولاني امريكا كه با هدف خنثي كردن تهديدات تروريستي انجام شده بود، خاتمه دهد. جو بايدن در اين خصوص گفته است: «بن‌لادن مرده و القاعده در افغانستان تضعيف شده و حالا زمان آن فرا رسيده است كه اين جنگ بي‌پايان، تمام شود.» آنتوني بلينكن، وزير خارجه دولت بايدن نيز با اين نظر موافق است؛ او به شبكه اي‌بي‌سي گفته است: «ما 20 سال پيش به افغانستان رفتيم. به اين خاطر به افغانستان رفتيم چون به ما حمله شده بود. رفتيم تا به كساني كه يازدهم سپتامبر سال 2001 به ما حمله كرده بودند را زمينگير كنيم و اطمينان حاصل كنيم كه افغانستان ديگر به بهشت تروريست‌هايي كه قصد حمله به امريكا يا متحدانش را دارند، تبديل نخواهد شد. ما حالا به اهدافي كه از قبل معين كرده بوديم، دست يافته‌ايم.»
يكي از عواملي كه باعث شد امريكا بتواند افغانستان را ترك كند توافق بيستم فوريه سال 2020 امريكا با طالبان بود. در اين توافق طالبان موافقت كرد روابط خود با القاعده را قطع كند. شبكه سي‌ان‌ان از طريق واسطه‌هاي روزنامه‌نگار توانست با القاعده ارتباط قرار كند و از واكنش آنها در خصوص تصميم دولت بايدن بپرسد. سي‌ان‌ان گزارش كرده واكنش اعضاي القاعده نشان مي‌دهد كه طالبان آنقدرها هم با دولت بايدن صادق نبوده است و احتمال مي‌رود توافق‌شان با دولت امريكا با هدف فريب و خروج امريكايي‌ها از افغانستان انجام شده است.
شبكه سي‌ان‌ان با گروه طالبان نيز تماس گرفته است تا از كيفيت رابطه‌اش با القاعده بپرسد اما ظاهرا طالبان حاضر به پاسخگويي نشده است. تحليلگراني نظير پيتر برگن، نويسنده چندين كتاب پرفروش درباره اسامه بن‌لادن، پاسخي كه اعضاي القاعده به سي‌ان‌ان داده‌اند را بسيار بااهميت مي‌داند. برگن به آن بخش از سخنان اعضاي القاعده درباره حفظ روابط القاعده و طالبان اشاره كرده و مي‌گويد: «در حال حاضر طالبان پاكستان رابطه خود را با القاعده حفظ كرده است و به نظر مي‌رسد همين سناريو قرار است درباره طالبان افغانستان تكرار شود.» برگن مي‌گويد: «اين مواضع نشان مي‌دهد كه آنچه سازمان ملل درخصوص طالبان افغانستان گفته، درست بوده و طالبان افغانستان در طول مذاكراتش با امريكا همزمان با القاعده نيز مشورت مي‌كرده و طالبان افغانستان همچنان براي رابطه تاريخي با القاعده ارزش قائل است.» البته القاعده اعلام كرده است كه علاقه‌اي ندارد از خاك افغانستان براي انجام عمليات‌هاي آينده استفاده كند. هر چند مي‌توان گفت ادعايي اين‌چنيني كه از سوي يكي از اعضاي القاعده مطرح شده لزوما به معناي سياست اساسي اين گروه تروريستي نيست.
عضو گروه القاعده در مصاحبه‌اش با سي‌ان‌ان خروج امريكايي‌ها از افغانستان را با خروج نيروهاي شوري از افغانستان مقايسه كرده و اين مساله را نشانه پيروزي القاعده بر امريكا دانسته است. او گفته همه هدف القاعده اين بود كه امريكا در جنگش در افغانستان مجبور شود پول زيادي خرج كرده و ورشكسته شود. واقعيت اين است كه حملات 11 سپتامبر به امريكا ضرر اقتصادي چنداني وارد نكرد اما جنگ امريكا در افغانستان حدود يك تريليون دلار هزينه ايجاد كرد. اين عضو القاعده مي‌گويد جنگ امريكا در افغانستان نقشي اساسي در وارد آوردن ضربه به اقتصاد امريكا داشته است. البته او به تلفات و صدمات القاعده نيز در اين جنگ اشاره مي‌كند و مي‌گويد القاعده در برهه‌اي از زمان نيروهايش را به سوريه اعزام كرد كه برخي از آنها در سوريه كشته شدند.
او همچنين تاييد مي‌كند كه كشته شدن اسامه بن‌لادن به دست نيروهاي امريكايي به القاعده ضربه زد و موجب شد فرقه اسلام‌گرايان تندروي بي‌قيد و‌بندي نظير داعش ايجاد شود. او مي‌گويد: «داعش از كشته شدن بن‌لادن، شيخ ابويحيااليبي و برخي ديگر از رهبران القاعده سود برد.» طي سال‌هاي اخير، خشونت‌هاي داعش در خاورميانه و اروپا موجب شد القاعده تقريبا به فراموشي سپرده شود. البته رهبران القاعده معتقدند اين‌طور نبوده و آنها طي اين سال‌ها صرفا دست به سكوتي تاكتيكي زده بودند و نه تنها ضعيف نشدند بلكه خود را براي براي جنگي طولاني در جبهه‌هاي مختلف آماده كرده‌اند. در حال حاضر ايمن الظواهري، رهبر القاعده تقريبا يك زندگي مجازي دارد و كسي نمي‌داند كجا مخفي شده است. با اين حال القاعده هنوز خود را سرآمد گروه‌هاي جهادي مي‌داند. شاخه‌هاي القاعده در حال حاضر در كشورهايي نظير يمن، سومالي، شمال آفريقا و ديگر مناطق فعال هستند.