در مراسم رونمايي از كتاب «مقدمه‌اي بر حقوق و رويه داوري» عنوان شد
گذشته چراغ راه آينده است
امروزه انسان‌ها آموخته‌اند كه با يكديگر دوستانه زندگي كرده و اختلافات خود را مسالمت‌آميز
حل و فصل كنند. يكي از اين راه‌هاي مسالمت‌آميز به دادگاه رفتن است كه متاسفانه در كشور ما هنوز آن را خوشايند نمي‌دانند
مراسم رونمايي از كتاب «مقدمه‌اي بر حقوق و رويه داوري» نوشته
محمد كاكاوند، با حضور جمعي از اساتيد و دانشجويان حقوق چهارشنبه گذشته در خانه انديشمندان علوم انساني برگزار شد. در ابتداي اين مراسم علي اصغر صحراييان استاد دانشگاه، اين كتاب را تجلي مفاهيم مختلف در حوزه‌هاي متفاوت از حقوق مدني، حقوق تجارت بين‌الملل و مباحثي از حقوق عمومي و اساسي دانست و افزود: كتاب «مقدمه‌اي بر حقوق و رويه داوري» منبع ارزشمندي در زمينه داوري براي دانشجويان و محققان عرصه حقوق محسوب مي‌شود. به گفته وي، نويسنده در اين كتاب به جنبه‌هاي مختلف داوري پرداخته و موضوعاتي را بيان كرده كه تاكنون در كتاب‌هاي حقوقي ديگر مطرح نشده است و تنها مي‌توان آنها را در
ادبيات انگليسي يا فرانسه در زمينه داوري تجارت بين‌المللي يافت. كتاب «مقدمه‌اي بر حقوق و رويه داوري» شامل هفت فصل است كه پس از دو مقدمه تاريخي و تحليلي در بخش اول آن، روش‌هاي دوستانه حل و فصل اختلاف مطرح مي‌شود و بخش دوم به بحث توافق طرف‌ها اختصاص دارد. عناوين سايربخش‌ها نيز به اين ترتيب است؛ بخش سوم بروز اختلاف در اجراي توافق طرف‌ها، بخش چهارم شروع و خاتمه خدمت داور، بخش پنجم عملكرد داور، بخش ششم اظهارنظر داور و بخش هفتم مخالفت با نظر داور. به گفته صحراييان، مروري بر عناوين اين كتاب گوياي تفاوت محتواي آن با ساير كتاب‌هايي است كه پيش از اين در حوزه داوري به چاپ رسيده‌اند و نقطه قوت آن در اين است كه نويسنده به اعتبار ارتباطي كه با موضوعات داوري تجارت بين‌المللي داشته است توانسته وسعت ديد خوبي نسبت به موضوعات پيدا كند و اين امر به او كمك كرده تا بتواند تلفيق موفقيت‌آميزي از مقاله در حوزه داوري بين‌المللي ارايه كند.
قاسم زماني، استاد دانشگاه علامه طباطبايي، با بيان اينكه اين گردهمايي براي احترام به انديشه و قلم شكل گرفته افزود در كشور ما كاري سهل‌تر و در عين حال دشوارتر از نوشتن و چاپ كردن وجود ندارد. بازار مكاره پر رونقي در كشور در حوزه نشر شكل گرفته و متاسفانه بسياري از كارها بدون هر‌گونه مميزي علمي به مرحله چاپ و انتشار مي‌رسند. گويا كار نشر در ايران اولا و بالذات يك كار اقتصادي و ثانيا و بالعرض يك كار علمي است و ميان آثار منتشره كه حجم قابل‌توجهي را به خود اختصاص داده‌اند با افكار و انديشه‌هايي كه هر يك بايد ارايه دهند فرسنگ‌ها فاصله وجود دارد. وي ادامه داد بسياري از كارهاي
منتشر شده در كشور متاسفانه حتي ارزش نقد هم ندارند و با بيان اينكه نقد كه تشخيص سره از ناسره است نيازمند شهامتي است كه در بسياري از پديدآورندگان آثار وجود ندارد افزود شهامت نويسنده كتاب «مقدمه‌اي بر حقوق و رويه داوري» را بايد مورد تقدير قرار داد كه اجازه داد اثر او امروز مورد بررسي و نقد قرار گيرد. زماني با بيان اينكه نقد كاري جمعي است و به هيچ‌وجه در آن قصد تخريب وجود ندارد گفت قصد نقد، دستگيري و كمك كردن به يكديگر است. وي همچنين با اشاره به عطش روز افزوني كه در جاي‌جاي كشور براي اخذ مدرك دكترا وجود دارد گفت شايد در هيچ كشور و در بين هيچ ملتي چنين شور و اشتياقي براي گرفتن مدرك دكترا وجود نداشته باشد، در چنين شرايطي اما آقاي كاكاوند نويسنده كتاب بدون يدك كشيدن عنوان دكتراي حقوق، كاري قابل تقدير و ستودني را ارايه كرده است. بنابراين بدون داشتن مدرك دكترا نيز مي‌توان آثار علمي ماندگاري را به جامعه علمي كشور عرضه كرد. وي همچنين اشاره‌اي به طرح روي جلد كتاب داشت كه
در عين سادگي پيام مهمي را منتقل مي‌كند و ادامه داد نقاشي كودكانه‌اي كه دادگاهي جهاني را ترسيم كرده حكايت از شور و اشتياق نويسنده به عدالت و دادگستري دارد.
محمد كاكاوند نويسنده «مقدمه‌اي بر حقوق و رويه داوري» با اشاره‌اي به ساختار كتاب و
بر طبق آنچه در متن كتاب آورده است كه «گذشته چراغ راه آينده است» گفت: مقدمه تاريخي اين اثر با بيان گذشته‌هاي بسيار دور تاريخ تحولات حقوق بين‌الملل، مي‌خواهد تاثير اتفاقات تاريخي را بر سير تحولات قوانين و مقررات حقوقي به دانشجويان نشان دهد. وي ادامه داد كه حقوق فقط مشتي قواعد ساده نيست بلكه اين قواعد با توجه به نيازهاي انساني و روابطي كه افراد يك جامعه با يكديگر دارند به وجود مي‌آيد.
اصل حل و فصل مسالمت‌آميز اختلافات كه ممكن است امروز براي بسياري از دانشجويان حقوق بديهي به نظر آيد در نگاه يك متخصص حقوق خصوصي شايد اين‌گونه نباشد چرا كه به اين نكته توجه ندارد كه در گذشته براي حل اختلافات زور به كار مي‌رفته و هر كه قوي‌تر بوده حق بيشتري داشته است. وي با بيان اينكه در دانشگاه‌هاي حقوق به دانشجويان آموخته مي‌شود كه حق گرفتني است و براي گرفتن آن نيز بايد به دادگاه مراجعه كنند به اصل انحصاري بودن صلاحيت دادگاه‌ها اشاره كرد و افزود بهتر است به جاي آن از اصل اجباري بودن صلاحيت دادگاه‌ها استفاده شود چرا كه انحصاري بودن صلاحيت، كژتابي ايجاد مي‌كند اما وقتي گفته مي‌شود صلاحيت اجباري با نگاهي واقع بينانه صلاحيت اختياري نيز در كنار آن مي‌آيد، در حالي كه در صلاحيت انحصاري اين نكته لحاظ نمي‌شود. وي همچنين گفت كه سعي دارد در مقدمه تاريخي به خواننده نشان دهد كه وقت صحبت از قانون، قانونگذار نيز به ذهن متبادر مي‌شود و اين فرع تشكيل دولت به شكل امروزي است چرا كه قبل از تشكيل دولت-كشورها، قانوني وجود نداشته و جنگيدن امر بسيار عادي به شمار مي‌رفته است و «پيمان‌ها را چنان مي‌بستند كه بتوانند بشكنند و آن‌گونه مي‌شكستند كه دوباره بتوانند پيمان ببندند». امروزه انسان‌ها آموخته‌اند كه با يكديگر دوستانه زندگي كرده و اختلافات خود را مسالمت‌آميز حل و فصل كنند. يكي از اين راه‌هاي مسالمت‌آميز به دادگاه رفتن است كه متاسفانه در كشور ما هنوز آن را خوشايند نمي‌دانند و ما هنوز نتوانسته‌ايم اين روش‌ها را به‌طور مثال سازش يا تركيب سازش و داوري يا كارشناسي را ترويج دهيم. وي دليل نگارش مقدمه تحليلي كتاب را نيز در اين مي‌داند كه در گام اول جوهره كتاب به خواننده ارايه شود تا بداند چه چيزي پيش روي او است و اين اثر چه تفاوتي با آثار ديگران دارد. كاكاوند در ادامه گفت عنوان فصل اول به اين دليل روش‌هاي مسالمت‌آميز حل و فصل اختلاف نام گرفته است كه در پرتوي آن مقدمه تاريخي نشان داده شود كه به دادگاه رفتن به هيچ‌وجه عملي خصمانه نيست. وي افزود ممكن است ايرادي به عنوان كتاب «حقوق و رويه داوري» گرفته شود كه داوري آيين است و نه حقوق اما تلاش من در بخش دوم تا هفتم كتاب بر اين بوده تا نشان دهم كه داوري يك رابطه قراردادي براي حل و فصل اختلاف است. ما معمولا
در ادبيات فارسي رايج، از قرارداد مبنا يا قرارداد پايه صحبت مي‌كنيم، طرفين با يكديگر رابطه‌اي را معمولا به شكل قراردادي برقرار مي‌كنند - گرچه روابط غيرقراردادي را نيز با توافق طرفين مي‌توان با داوري حل كرد- كه از شرط داوري صحبت مي‌كند، من در اين كتاب به جاي شرط داوري كه كژتابي به همراه دارد از اصطلاح قرارداد توامان صحبت مي‌كنم با اين دليل كه بنا نيست ما نيز همان كاري را كه ديگران كرده‌اند انجام دهيم بلكه هنر يك حقوقدان مثل هر متخصص دانشگاهي ديگر اين است كه بايد اصول را ياد بگيرد و پس از آن عميق‌تر به مباحث نگاه كند.
در پايان، طي مراسمي از كتاب «مقدمه‌اي بر حقوق و رويه داوري» توسط هدايت‌الله فلسفي، استاد دانشگاه شهيد بهشتي
رونمايي شد.
محمد كاكاوند، دانش‌آموخته دانشگاه شهيد بهشتي و دانشگاه مفيد، سابقه فعاليت در دفتر خدمات حقوقي بين‌الملل جمهوري اسلامي ايران، هيات داوري بورس فلزات و مركز داوري اتاق ايران به عنوان كارشناس ارشد حقوقي و سرپرست بخش تحقيقات را در كارنامه شغلي خود دارد و هم‌اكنون نيز به عنوان يكي از داوران مركز داوري اتاق تهران مشغول به فعاليت است. كاكاوند همچنين زماني را به تدريس در دانشگاه آزاد اشتغال داشته است. كتاب «جرح داوران ديوان داوري دعاوي ايران و ايالات متحده» اثر ديگري از اين نويسنده است كه در يك مقدمه و دو بخش (جرح داور در نظر و جرح داور در عمل) به رشته تحرير درآمده است. آثاري چون گزيده آراي داوري مركز داوري اتاق ايران؛ جلد اول (1387-1383) و دوم (1390-1388)، مجموعه مقالات همايش صدمين سال تاسيس نهاد داوري در حقوق ايران و مجموعه مقالات جشن‌نامه دهمين سالگرد تاسيس مركز داوري اتاق ايران نيز به كوشش اين نويسنده به چاپ رسيده است.