در سرزميني كه شهرت خود را از فلاسفه‌اي ضد دموكراسي چون افلاطون و ارسطو دارد، اكنون يوناني‌ها جشن بزرگي براي «نه» دموكراتيك خود به اروپا برگزار كرده‌اند و رهبران اروپا به دليل نگراني درباره ضد دموكراتيك خوانده شدن، از تريبون‌هاي مختلف مي‌گويند به راي مردم يونان احترام مي‌گذارند.
وزارت كشور يونان اعلام كرده است كه پس از شمارش كامل برگه‌هاي راي همه‌پرسي كه روز يكشنبه براي تعيين تكليف آتن در برابر رياضت اقتصادي برگزار شد، روشن شده است كه ۳۱/۶۱ درصد شركت‌كنندگان به شروط وام‌دهندگان بين‌المللي پاسخ منفي داده‌اند و با اين حساب تنها ۶۹/ ۳۸ درصد شركت‌كنندگان موافقت كرده‌اند كه سياست‌هاي رياضت اقتصادي موردنظر وام‌دهندگان دنبال شود.
حالا اروپايي‌ها كه شش ماه قبل، زماني كه چپگرايان در يونان روي كار آمدند، تصورش را هم نمي‌كردند آتني‌ها اين‌گونه دست‌شان را در حنا بگذارند؛ قدمي عقب رفته و خواستار پيشنهادات جديد يونان در برابر بستانكاران شده‌اند. در عين حال صداها براي اخراج اين كشور از حوزه يورو بلندتر شده است.
اما كارشناسان اروپايي هم هستند كه مي‌گويند هر چند دولت يونان ظاهرا برنده اصلي همه‌پرسي است اما در عمل نتيجه ديگري رقم خورده است چنانچه نخستين پس لرزه اين انتخابات استعفاي وزير دارايي سرسخت يونان بود.
نخستين پس‌لرزه
صبح روز دوشنبه آتني‌ها كه سرمست رايي بودند كه به اروپا داده بودند، يكي از رهبران پيشرو اين بخش از يوناني‌ها يعني يانيس واروفاكيس، وزير دارايي اين كشور كه نماينده آتن در مذاكره با اروپايي‌ها بود از سمت خود كناره‌گيري كرد.
واروفاكيس مدعي شد تعدادي از كشورهاي طرف مذاكره يونان در حوزه يورو خواهان استعفاي او شده‌اند. وي همچنين گفت كه الكسيس سيپراس، نخست وزير يونان هم كناره‌گيري او را براي رسيدن به توافق بر سر بدهي‌هاي يونان مفيد مي‌داند. واروفاكيس پيشتر وام‌دهندگان به يونان را به دليل برخوردشان با اين كشور به تروريسم متهم كرده بود. گفته مي‌شود در پي استعفاي وزير دارايي يونان، اصلي‌ترين گزينه سيپراس براي تصدي اين سمت يوكليد ساكالوتوس است.
نطق پيروزي نخست‌وزير
الكسيس سيپراس، نخست‌وزير يونان ساعاتي بعد از اعلام نتيجه همه‌پرسي، راي مردم يونان را انتخابي شجاعانه و راي به دموكراسي و اعلام همبستگي با اروپا توصيف كرد. او گفت يونان از فردا به پاي ميز مذاكره برمي‌گردد و اولويت اصلي ما برقراري ثبات اقتصادي در اين كشور خواهد بود. . اين بار بدهي‌ها روي ميز مذاكره حل و فصل خواهد شد.
واكنش اروپايي‌ها
بسياري از رسانه‌هاي اروپايي به نقل از خبرنگاران محلي از جاي جاي قاره سبز، از بهت و حيرت مردم كشورهاي مختلف به ويژه كشورهايي كه به يونان وام داده‌اند خبر مي‌دهند. بر اساس اين گزارش‌ها مردم كشورهايي چون آلمان، ايتاليا، ايرلند و... يونان را متهم به نقض اخلاق بدهكاري كرده‌اند. در عين حال ملي‌گرايان افراطي و مخالفان اتحاديه اروپا و يورو به‌شدت از اين راي استقبال كرده‌اند.
بر اين اساس واكنش مقامات اروپايي هم دوگانه بود. اگرچه برخي ظاهر ديپلماتيك را حفظ كرده‌اند و از احترام به راي مردم مي‌گويند، تعدادي از مقام‌هاي اروپايي راي منفي مردم يونان را به معناي رد مذاكره با وام‌دهندگان ارزيابي كرده‌اند.
يورون دايسلبلوم، رييس گروه وزراي دارايي حوزه يورو، نتايج همه‌پرسي را براي آينده يونان بسيار تاسف‌آورخوانده است. زيگمار گابريل، وزير اقتصاد و معاون صدراعظم آلمان هم ازسرگيري مذاكره با يونان را غيرقابل تصور توصيف كرد و گفته است كه سيپراس و دولت او، يونان را به پرتگاه انزوا و نااميدي تلخ هدايت مي‌كنند.
با اين حال آنجلا مركل، صدراعظم آلمان و فرانسوا اولاند، رييس‌جمهوري فرانسه پس از رايزني تلفني و ديدار دوجانبه به اتفاق اعلام كردند كه نتيجه رفراندوم يونان بايد مورد احترام قرار بگيرد.
دونالد تاسك، رييس شوراي اروپا نيز خواستار برگزاري نشست فوق‌العاده رهبران حوزه يورو در عصر سه‌شنبه شد. ژان كلود يونكر، رييس كميسيون اروپايي گفت كه درحال مشورت با رهبران كشورهاي حوزه يورو است و صبح روز گذشته كنفرانسي تلفني با مقام‌هاي كليدي و بانك مركزي اروپا برگزار كرد.
مهلت 24 ساعته
گروه وزيران دارايي حوزه پولي يورو (يوروگروپ)، نهادي كه وظيفه تنظيم سياست اقتصادي و هدايت امور اقتصادي و پولي حوزه يورو را برعهده دارد، پس از اعلام نتيجه
همه‌پرسي يونان، از آتن خواست تا روز سه‌شنبه پيشنهادهاي تازه خود را به اين گروه ارايه كند.
اين گروه كه به توصيه شوراي اروپا تشكيل شده و وظيفه آن هماهنگ كردن سياست‌هاي اقتصادي و مالي حوزه يورو در نشست وزيران دارايي كشورهاي عضو اين منطقه پولي است، در اطلاعيه‌اي اعلام كرد وزيران دارايي منطقه يورو منتظرند كه سه‌شنبه مقامات يونان با پيشنهادهاي جديدي در خصوص انجام اصلاحات ساختاري در اقتصاد و اصلاحات بودجه‌اي به بروكسل بيايند.
نهاد سياستگذار اقتصادي و مالي منطقه يورو، در اين بيانيه مي‌افزايد اين گروه درباره اوضاع يونان بعد از همه‌پرسي، با مقامات اين كشور گفت‌وگو خواهد كرد. يوروگروپ در ادامه تصريح مي‌كند اختلاف نظر 18 كشور عضو منطقه يورو درباره كمك به يونان شديد است. اين درحالي است دومين مرحله از كمك‌هاي مالي به اين كشور در 30 ژوئن امسال به پايان رسيده و هر لحظه امكان دارد يونان از منطقه يورو خارج شود. اما مخالفان اخراج يونان مي‌گويند خارج شدن يونان از منطقه يورو نيز پيامدهاي غير قابل پيش‌بيني دارد.
اما منتقدان يونان مي‌گويند كمك تازه به آتن؛ پيام سياسي فاجعه‌بار به كشورهايي همچون پرتغال، اسپانيا و ايرلند است كه براي دريافت كمك‌هاي خارجي، رياضت‌هاي اقتصادي گزنده‌اي را به جان خريدند.
سقوط ارزش يورو
با اعلام نتيجه همه‌پرسي يونان و مطرح شدن احتمال خروج اين كشور از حوزه اقتصادي يورو، ارزش اين واحد پولي در برابر دلار امريكا و ين ژاپن سقوط كرد. بر اساس گزارش‌ها ارزش سهام در اكثر بازارهاي بورس آسيا هم كاهش يافته است.
گرداب اقتصادي يونان
گفته مي‌شود بانك‌هاي يونان تنها چند روز با تمام شدن نقدينگي و ورشكستگي كامل فاصله دارند. در اين صورت ميليون‌ها يوناني پس‌اندازشان را از دست مي‌دهند، شركت‌ها ورشكست مي‌شوند و يونان با كمبود مواد غذايي و دارويي وارداتي روبه‌رو خواهد شد.
بانك‌ها در يونان در هفته گذشته بسته بوده‌اند و شهروندان يوناني تنها مي‌توانستند روزي ۶۰ يورو از دستگاه‌هاي خودپرداز دريافت كنند. به اعتقاد كارشناسان، اگر آتن در فرصت مقرر نتواند با وام‌دهندگان بين‌المللي به توافق برسد، روند ورشكستگي اقتصاد اين كشور رسما آغاز مي‌شود. ممكن است كار حتي به انتخابات زودهنگام هم برسد.
سه وام‌دهنده اصلي به يونان، يعني كميسيون اروپايي (بازوي اجرايي اتحاديه اروپا)، بانك مركزي اروپا و صندوق بين‌المللي پول، براي ادامه كمك‌هاي مالي، پيشتر از مقام‌هاي آتن خواسته بودند تا از ميزان حمايت‌هاي دولتي به صندوق‌هاي بازنشستگي بكاهند و نرخ ماليات را افزايش دهند. اما يونان اكنون به پشتوانه راي مردمي حاضر به پذيرش اين شروط نيست.
تئوريسين‌هاي اتحاديه اروپا معتقدند بايد به يونان كمك كرد و اگر بروكسل خواسته‌هاي دولت يونان را رد كند و منابعش را قطع كند، سيستم بانكي يونان از هم مي‌پاشد و اين كشور ديگر جزيي از حوزه يورو نخواهد بود و اين پيامي است مبني بر اينكه اتحاديه اروپا بسيار شكننده است. در نتيجه يونان به روسيه متخاصم نزديك‌تر مي‌شود.
چنانچه منابع آگاه در دولت يونان اعلام كرده‌اند الكسيس سيپراس، نخست‌وزير يونان بعد از روشن شدن نتيجه همه‌پرسي رياضت اقتصادي در نخستين اقدام با ولاديمير پوتين، رييس‌جمهور روسيه تلفني گفت‌وگو
كرده است.