سرباز نجات‌بخش
گفتوگو با سربازی که جلوی انفجار هلی‌کوپتر حامل وزیر ورزش را گرفت
بهاره شبانكارئيان
بالگرد يك بار مي‌نشيند و دوباره بلند مي‌شود... پنجشنبه چهارم اسفند ماه سال جاري حميد سجادي، وزير ورزش و جوانان كشور با بالگردي كه حامل او و هيات همراهش بود در ورزشگاهي در شهر «بافت» كرمان درست هنگام نشستن و درحالي كه ارتفاعش را كاهش داده بود، دچار سانحه شد و عملا سقوط كرد. پس از آن وزير ورزش دچار «خونريزي مغزي» و در بخش ICO بيمارستان «باهنر» بستري شد. اسماعيل احمدي، مديركل حوزه رياست وزارت ورزش نيز جانش را در اين حادثه از دست داد. گزارش‌هاي اوليه حاكي از آن بود كه اكثر مديراني كه در اين بالگرد حضور داشتند دچار شكستگي دست و پا شده بودند. محمد حسيني، معاون پارلماني رييس‌جمهور روز حادثه براي عيادت از حال وزير ورزش و مصدومان حادثه به كرمان سفر كرد و درباره حال مصدومان اعلام كرد: «همه كساني كه در بالگرد بودند به نوعي آسيب ديدند اما حال مصدومان نسبتا مساعد است و در شرايط بهتري هستند.»
اين درحالي است كه بامداد ديروز وزير ورزش از بيمارستان باهنر كرمان به يكي از بيمارستان‌هاي تهران منتقل شد. همچنين محسن معتمدكيا، مدير روابط عمومي وزارت ورزش و ايمان روحاني‌منش، مدير تشريفات وزارت ورزش و جوانان پس از انتقال به تهران، براي ادامه روند درمان در بيمارستان بستري شدند. گفتني است كه براساس اخبار منتشر شده اين بالگرد يك بار مي‌نشيند و سپس دوباره بلند مي‌شود كه موقع نشستن دچار چنين حادثه‌اي مي‌شود. اين هليكوپتر (بالگرد) متعلق به جمعيت هلال‌احمر بود و به گفته رييس سازمان هوايي اين بالگرد در سامانه سازمان ثبت نشده بود. پيش از اين حادثه پيرحسين كوليوند، رييس جمعيت هلال احمر عنوان كرده بود: «10 بالگرد هلال‌احمر به دليل كمبود اعتبار تعميرات اساسي زمين‌گير شده است.»
يكي از افرادي كه در لحظه سقوط بالگرد آنجا بوده به «اعتماد» مي‌گويد: «بالگرد در لحظه سقوط دچار «نقص فني» و واژگون شد. در آن لحظه همهمه‌اي برپا بود.»
يك منبع مطلع نيز با ارايه جزييات بيشتري در مورد اين حادثه، به «اعتماد» مي‌گويد: «گردهمايي در كرمان برگزار بود كه مديران كل ادارات ورزش استان‌ها، معاونان و مديران در اين گردهمايي شركت داشتند. اين گردهمايي به ميزباني كرمان از 2 اسفندماه الي 5 اسفند ماه برگزار شده بود. اختتاميه برابر شده بود با روز پنجشنبه يعني همان روزي كه حادثه اتفاق افتاد. روز حادثه اين‌گونه بود كه وزير ورزش از سيرجان به كرمان آمد تا در گردهمايي شركت كند. مراسم اختتاميه حول و حوش ساعت 12 ظهر روز پنجشنبه (4 اسفند ماه) تمام شد. همان موقع نماينده حوزه انتخابي به آقاي وزير اصرار كرد كه از منطقه ما (بافت) هم بازديد كنيد. بعد هم با «بالگرد امدادي» كه كارش امدادرساني است او و هيات همراهش را به بافت مي‌برند. هيات همراهش هم حدودا «18 نفر» بودند. چهار نفر از مديران كل سوار اين بالگرد بودند.»
اين منبع آگاه به سوالات ديگري درخصوص حادثه پاسخ مي‌دهد.
بالگرد امدادي هلال‌احمر معمولا براي چند نفر ظرفيت دارد؟
بالگرد امدادي براي انتقال پزشك و كادر اورژانس استفاده مي‌شود و نهايتا براي 3 الي 4 نفر ظرفيت دارد.
اعلام شده كه بالگرد امدادي هلال‌احمر فرسوده بوده. در اين باره چه مي‌دانيد؟
طبق اعلام رييس سازمان هواپيمايي كشور اصلا اين بالگرد ثبت سامانه هوايي نشده بود و خود سازمان هلال‌احمر هم چندي پيش عنوان كرده بود كه تعدادي از بالگردهاي‌شان زمين‌گير شده.
از لحظه سقوط بالگرد بگوييد
بالگرد از كرمان به سمت شهر «رابر» مي‌رود و آنجا به خاطر مشكلي كه پيش آمده بود، فرود مي‌آيد. آنها حدود نيم الي يك ساعت در رابر به سر مي‌برند. مجدد سوار مي‌شوند تا به شهرستان بافت بروند كه اين حادثه رخ مي‌دهد. از رابر تا بافت حدود 20 الي 25 كيلومتر فاصله است. دقيقا وقتي بالگرد مي‌خواست در ورزشگاه «شهيد چاهايي» كرمان فرود بيايد، دچار سانحه شد. معاونان و برخي افراد ديگر براي استقبال در كنار چمن اين ورزشگاه حضور داشتند كه متوجه ماجرا مي‌شوند و سريع از يك خلبان كه در آن نزديكي بوده، كمك مي‌گيرند. اين خلبان هم سريع ارتباط «باتري بالگرد» با موتور را قطع كرده و از آتش‌سوزي بعد از سقوط جلوگيري مي‌كند.
گفتوگو با خلباني كه بالگرد را از آتش‌سوزي نجات داد
عرفان رضايي، خلباني است كه توانست بالگرد را از آتش‌سوزي نجات دهد. 28 سال دارد و مهندس اويونيك و خلباني است. او درخصوص اقدامي كه انجام داده به «اعتماد» مي‌گويد: «محل استقرار من آن روز در همان ورزشگاه بود،چون سرباز پليس راهور هستم به خاطر حضور آقاي وزير آن روز ما آنجا مستقر بوديم. بعد هم وقتي آن حادثه رخ داد سريع به صحنه رفتيم تا ببينيم چه اتفاقي افتاده. همان موقع سرهنگ جانشين با توجه به اطلاعاتي كه از من داشت به من گفت كه آيا مي‌تواني ارتباط باتري و موتور بالگرد را قطع كني! خب آشنايي من با هواپيما است و با هليكوپتر آشنايي چنداني ندارم. براي همين سردار با يك خلبان تماس گرفت و او هم مرا راهنمايي كرد كه چه كارهايي بايد انجام دهم. بعد هم من بايد در يك بازه زماني مشخص اول برق كابين را قطع مي‌كردم و سپس مراحل ديگر را انجام مي‌دادم. بالگرد وقتي سقوط كرد مرتب «نشت بنزين» داشت و اگر به‌موقع باتري‌اش كشيده نمي‌شد، منجر به آتش‌سوزي مي‌شد. خطر ديگري كه وجود داشت اين بود كه برق بالگرد در همان لحظه‌اي كه سقوط كرده بود، وصل بود و اول بايد برق هليكوپتر را قطع مي‌كردم و بعد باتري آن را جدا مي‌كردم. خود اين عمل هم خطرناك بود چون اگر يك دكمه را اشتباه مي‌زدم، مي‌توانست باز منجر به انفجار يا آتش‌سوزي شود.»
براي اطلاعات جعبه سياه بايد با كشور سازنده بالگرد يعني روسيه هماهنگي‌هاي لازم صورت گيرد
پس از سانحه سقوط بالگرد امداد هلال‌احمر محمد اميرخاني، معاون امداد و نجات جمعيت هلال‌احمر استان كرمان درباره جعبه سياه اين بالگرد عنوان كرد: «روز جمعه تيمي متشكل از كادر فني و رييس سازمان امداد و نجات به كرمان سفر كردند. اين تيم جعبه سياه بالگرد حامل وزير ورزش را باز كردند تا به تهران ارسال شود. تيم فني ديگري هم روز گذشته از تهران به استان كرمان سفر مي‌كند و جزييات حادثه سقوط بررسي خواهد شد. بال‌هاي ذخيره و لاستيك‌هاي بالگرد باز مي‌شوند و پس از سبك‌سازي، لاشه بالگرد را به آشيانه كرمان و سپس تهران مي‌فرستند. جعبه سياه هم به تهران ارسال مي‌شود تا علت سقوط دقيق بررسي و مشخص شود. اينكه اطلاعات جعبه سياه چه زماني منتشر مي‌شود، نمي‌توان گفت. بايد هماهنگي لازم با كشور روسيه به عنوان سازنده بالگرد صورت گيرد ضمن آنكه ما در بازخواني جعبه سياه دخل و تصرفي نداريم. كاپيتان پرواز مي‌گويد؛ بالگرد مشكلي نداشته اما لحظه‌اي تعادل خود را از دست مي‌دهد و او با وجود آنكه خيلي تلاش كرده آن را كنترل كند، اما موفق نبوده است. زمان حادثه باد مي‌وزيد اما به نحوي نبود كه براي بالگرد خطرساز باشد. اين نوع بالگرد توانايي حمل سه نفر بار را دارد و وزن مسافران نيز نصف اين ميزان ظرفيت نبوده. بنابراين چيزي وجود نداشته كه از اين منظر نيز مشكل‌ساز شود. هيچ چيز فعلا مشخص نيست، شايد مشكل از نقص فني باشد زيرا در چنين حوادثي گاهي يك اتفاق جزيي باعث يك حادثه بزرگ مي‌شود.»
رييس كل دادگستري استان كرمان از تشكيل پرونده قضايي براي سقوط يك فروند بالگرد در شهرستان بافت خبر داد و گفت: «اين پرونده به صورت فوق‌العاده و خارج از نوبت مورد رسيدگي قرار خواهد گرفت. هليكوپتر هلال‌احمر كرمان حامل وزير ورزش و جوانان و جمعي از همراهان ايشان در سفر به شهرستان بافت حين نشستن در يك ورزشگاه سقوط كرد و اين حادثه تعدادي مصدوم (سرنشين و كادر پروازي) و يك كشته برجاي گذاشت. دستورات قضايي لازم به مراجع ذي‌ربط صادر و مقامات قضايي نيز در محل بروز حادثه حضور يافته‌اند و بررسي‌هاي لازم در اين رابطه انجام شده است. اين پرونده به صورت فوق‌العاده و خارج از نوبت مورد بررسي قرار گرفته است و در حال حاضر مسوولان فني با تشكيل تيم كارشناسي مشغول بررسي علت وقوع حادثه هستند»