سوگند كه حقايق را بگويم و بنويسم

اميرمختار كريم‏پور‏ شيرازي، شاعر، روزنامه‏نگار‏ و فعال سياسي هوادار ملي شدن صنعت نفت پس از كودتاي 28 مرداد دستگير شد و پس از مدت‌ها شكنجه در زندان دژبان مركز ارتش زنده زنده به آتش كشيده شد و به شهادت رسيد. به‌ گفته اردشير آوانسيان از اعضاي حزب توده، وي كه به ‌همراه گروه معروف به شيرازي‏ها‏ (فريدون توللي، رسول پرويزي، انجوي شيرازي و...) ‏به حزب توده ايران پيوسته بود، در سال‌ها‏ي 7-1326 ‏از حزب توده كناره گرفت و به جبهه ملي پيوست.   وي مدير روزنامه «شورش» بود كه در جريان ملي شدن صنعت نفت انتقادات تندي عليه شاه و خانواده او، مخصوصا اشرف پهلوي منتشر مي‌كرد. اين روزنامه طرفداران فراواني در ميان گروه‌ها‏ي مختلف سياسي داشت. ‏كريم‏پور‏ در روزنامه خود و در انتقاد از اشرف پهلوي نوشت: «...مردم مي‌گويند اشرف چه حق دارد كه در تمام شؤون مملكت دخالت كرده و با مقدرّات و حيثيت يك ملت كهنسال بازي كند. ‏مردم مي‌گويند چرا خواهر شاه در امور قضاييه و مقنّنه و اجراييه اين مملكت دخالت نامشروع مي‌كند. ‏من نمي‌دانم مادر و خواهران و برادران شاه ديگر از جان اين مردم مفلوك و گرسنه و بي‏چيز چه مي‌خواهند؛ سي سال تمام خون مردم را مانند زالو مكيدند. ‏جان مردم بي‏گناه و شريف را در سياه‏چال‏ها‏ي زندان گرفتند.»  انتشار اين مقاله، خشم دربار را در پي داشت و موجب توقيف اين روزنامه گرديد. ‏تهديد كريم‏پور‏ آغاز شد. ‏در متني كه او را تهديد مي‌كرد، آمده بود: «...اي مدير روزنامه شورش بدان و آگاه باش كه اگر دست از مبارزه با اشرف پهلوي برنداري عاقبت وخيمي در پيش داري، ديدي كه چگونه محمد مسعود كه مي‌خواست عليه ما مبارزه كند، به حيات او خاتمه داديم. اگر دست از مبارزه با ما برنداري در همين روزها منتظر سرنوشت مسعود باش!» اين تهديد آشكار در حالي صورت مي‌گرفت كه وي در يكي از مقالاتش نوشته بود: «من از روزي كه پا در صحنه و ميدان سياست گذاشته‏ام به قرآن مجيد سوگند ياد كرده‏ام كه چيزي جز به منفعت ملت ايران نگويم و سطري جز براي آسايش مردم ننويسم و سوگند ياد كرده‏ام كه حقايق را بگويم و بنويسم ولو اينكه به قيمت جانم تمام شود.»  كريم‏پور‏ يك ماه پيش از كودتاي امريكايي دربار و درست در سالگرد قيام سي تير، با تيتر درشت در صفحه اول روزنامه‏اش، وقوع يك كودتاي نظامي را به مردم هشدار داد. ‏ كريم‏پور‏ از وفاداران مصدق و نهضت ملي او بود. حسين شاه‏حسيني از اعضاي نهضت ملي و عضو هيات امناي قلعه احمدآباد در مورد كريم‏پور‏ شيرازي مي‏نويسد: «مصدق واقعا عارفانه او را دوست داشت.»  ‏در 26 مرداد 1332 به خاطر مقالات تندي كه عليه شاه نوشته بود، دولت دستور توقيف شورش را داد، ولي ذرّه‌اي از علاقه و ارادت او به مصدق كاسته نشد. در 28 مرداد 32 در دفتر ‏شورش در خيابان اِكباتان نشسته بود كه به او خبردادند شعبان جعفري براي آتش زدن آنجا با اوباش همراهش به آن سو يورش آورده است. ‏كريم‏پور‏ از دفترش دور شد و خود را به محل امني رساند. ‏مدتي در قم با لباس طلبگي و با نام مستعار «آشيخ علي» پنهاني در يك مقبره خانوادگي زندگي كرد و سپس به تهران بازگشت.  وي سپس در منزل يكي از دوستانش زندگي مخفي خود را شروع كرد بود ولي نتوانست بيش از 5 يا 6 ماه خود را از ديد و چنگال ماموران فرمانداري نظامي تيمور بختيار حفظ كند. ماموران مخفيگاهش را كشف و او را دستگير و در زندان لشكر 2 زرهي در سياه‌چالش انداختند و به‌ طور غيرقانوني در دادگاه نظامي ارتش محاكمه شد.  در مدت بازداشت، شكنجه‌ها‏ي زيادي را تحمل كرد. ‏گفته مي‌شود در شب چهارشنبه سوري سال 1332، آن‌طور كه بعدها خبر از درون ديوارهاي مخوف زندان لشكر زرهي به بيرون درز كرد، درباريان، جشني در لشكر دو زرهي برپا كردند. ‏قرباني اين نمايش وحشيانه روزنامه‏نگار‏ و شاعر آزاده‏اي بود كه بايد قرباني قلم مي‌شد. ‏پيكرش را آغشته به نفت كردند و آتش زدند، مدتي او را به توهين و تمسخر گرفتند. ‏زنداني به هر سو مي‏دويد و فرياد مي‏زد. ‏شبانگاه او را به سلولش برگرداندند و بعد از يك شب كه با درد و آه و ناله به صبح رسانده بود، صبح او را در حالي كه ديگر اميدي به زنده ماندنش نبود به بيمارستان ارتش منتقل كردند. ‏  او هنگام شهادت 33 سال بيشتر نداشت. ‏از بعضي منابع شايع شد كه پيكر سوخته‏اش را در حالي كه جاي هفت زخم سرنيزه بر آن بود، احتمالا به گورستان مسگرآباد بردند و بي‌هيچ نام و نشاني به خاك سپردند. ‏روزنامه اطلاعات، روز 24 اسفند 1332، شماره 8336، در صفحه اول خود تيتر زد: «ديشب كريم‏پور شيرازي تصميم به فرار گرفت... وي مي‌خواست سرباز محافظ خود را آتش بزند و چون موفق نشد خود را با نفت آتش زد. ‏پيكر سوخته وي جهت مداوا به بيمارستان شماره يك ارتش برده شده است!»  ‏ ‏ ‏ هيچ‏كس ادعاي رژيم درباره خودسوزي كريم‏پور را باور نكرد و قساوت و بي‌رحمي رژيم از اين جنايت‌آور موجب دلسوزي بيشتر مردم شد. خبر مرگ كريم‏پور در 25 اسفند 1332 منتشر شد. ‏‏ شفيعي كدكني مي‌نويسد: «در ميهن ما، انسان‌هاي بزرگي زيسته‌اند كه هر يك به خاطر رفاه و آزادي مردم وطن‌شان، با قلم و انديشه به پيكار استبداد رفته و در آتش نامردمي‌ها سوخته‌اند. يكي از آنها امير مختار كريم‌پور شيرازي، شاعر و مدير شجاع و مبارز روزنامه شورش بود كه جان خود را پاي قلم و آرمانش 
از دست داد.»